lirtmek ve onlar› öyküsünün çekim merkezi olarak göstermek
önemliydi.
(………)
Atatürk’ün, ba¤›ms›zl›k mücadelesinin ilk aylar›n›n üzerine
uzun uzad›ya e¤ilmeyi zorunlu saymas›n›n bir baflka nedeni de var
bize göre. O da flu: Siyasal has›mlar› –Rauf Bey, Kâz›m Karabekir
ve baflkalar›- ülkenin dizginlerini ele alabilecek bir nitelik göstere-
memifllerdi hiçbir zaman; daha da kötüsü, hareketin bafl›ndan be-
ri, Anadolu’da palazlanmaya bafllayan devrimci yönelifllere karfl›
az çok aldat›c› ve kurnazca davran›fllar› olmufltu, bütün bunlar› or-
taya koymak Atatürk’e düflüyordu. Onun, Amasya Tamimi’ni anla-
t›rken, sonradan rakipleri olup ç›kacak eski yol arkadafllar›n›n im-
gesini soldurup donuklaflt›rmaktan pek uzak durmad›¤›n› yukar›da
görmüfltük.
Söylev’in baflka birçok yerinde, böylesi pençe darbeleri görü-
rüz. Örne¤in, Erzurum Kongresi s›ralar›nda söz konusu olmufl Ame-
rikan mandas› ile ilgili tart›flmalara ay›rd›¤› sayfalarda, Atatürk,
Rauf Bey’in, bu türden bir çözümün yandafl›ndan biri oldu¤unu ha-
t›rlatmakta duraksamaz.
Destanda rol alanlar› yerli yerine oturttuktan sonra, Ata-
türk’ün öyküsü, oldukça h›zl› biçimde ak›fl›n› sürdürür: Siyasal ve
askerî olaylar bak›m›ndan yine de pek önemli olan 1921, 1922, 1923
y›llar›n›n her birine elli-altm›fl aras›nda sayfa ay›r›r. Art›k roller
apaç›k belirlenmifltir. Bir yanda, Ankara hükûmetinin bafl› ile onu
gözü kapal› destekleyenler vard›r: ‹smet ‹nönü, Fevzi Çakmak ve
bir bölümü halktan gelen baflkalar›. Öte yanda, Anadolu rejiminin
çeflitli has›mlar›: Baflta, hat›rlatmaya gerek yok, ulusal ordunun
savaflt›¤› iflgal kuvvetleri; sonra sultan ve çevresindekiler, ‹stan-
bul Hükûmeti; has›m ögeler aras›nda memurlar, din adamlar›, afli-
ret reisleri, haydutlar, Osmanl› ordusunun subaylar› ya da s›radan
halk adamlar› da vard›r ve bunlar, ulusun ç›kar›n›n Kemalist dava-
y› desteklemekte oldu¤unu görebilmifl de¤ildirler; son olarak, ›l›m-
l›lar, karars›zlar, k›skançlar gelir ki, bir Kâz›m Karabekir ya da bir
Rauf Orbay gibi bütün bu politikac›lar, istemeye istemeye destek-
lemifllerdir Mustafa Kemal’i ve f›rsat›n› yakalad›klar›nda kendisin-
den yüz çevirmeye haz›r haldedirler. Söylev, koflut olaylar›n birbi-
rine kar›fl›p dolaflt›klar› masallar gibi, bir sekiz y›l boyunca Ata-
türk’le yandafllar›n› bütün bu has›m güçlerle karfl› karfl›ya getiren
y›¤›nla uyuflmazl›kla dokunmufltur.
Onlar aras›nda iki tanesi vard›r ki, Söylev’in, hiç kuflkusuz ana
örgüsünü olufltururlar. Önce, Kemalist hareketle Osmanl› Saray›’n›
ve Bab›âli Hükûmeti’ni karfl› karfl›ya getiren amans›z mücadeleyi
görüyoruz. Sonra, belki de eserin as›l anahtar› olarak, 1922 y›l›n-
dan bafllayarak, hem de Büyük Millet Meclisi’nde Atatürk’e ve
onun görüfllerine karfl› ç›kan Rauf Bey ve baflkalar› hakk›nda, bü-
tün kitap boyunca süren kas›tl› sözleri hat›rlatmal›. Bu çat›flmalar-
da karfl› karfl›ya gelenler insanlard›r kuflkusuz. Atatürk’ün has›m-
lar›n›n ad› vard›r ve etten ve kandan yap›lm›fllard›r.
Adlar› Vahdeddin’dir, Damat Ferit’tir, Rauf Bey’dir, Refet Pa-
fla’d›r… Ankara yönetiminin bafl›nda bulunana olan muhalefetleri,
bir bölümüyle k›skançl›¤›n, siyasal tutkular›n, kimi zaman fazla di-
le getirilmemifl çeflitli kayg›lar›n eseridir. Ne var ki, kifliliklerin ça-
t›flmas›n›n ötesinde, fikirlerin çat›flmas› da vard›r ki, çok daha a¤›r
basmaktad›r belki. ….
Nedir bu millî s›r?
Bu millî s›r, ba
yet rejimidir, sosyal
lar›na dayanan ulus
Söylev’in konusu, bu
nad›¤› temel rolü gö
tü günler için, bir k
y›llar boyunca eksil
da alabildi¤ine sürd
(………)
Atatürk, Anadol
yi kolayca unutabil
Türkiye’nin içinde b
Gerçekten, Lozan Ko
Cumhuriyeti, Bat›’yl
liflme ad›na seçimini
müdahale ve etkiler
luydu.
K›sacas›, Kemal
birçok amaçlar tafl›y
Birinci olarak, d
¤i eylemi meflrulaflt›
cüsü olarak sunmay›
li¤i gözlere çarpar:
siyasal has›mlar›na
r›yla partisinin iktid
hinin “geleneksel”
yük anlar›n› belirtm
????????
