dü¤ünde Ayd›nl›k dergisinde ç›kan fliir-
lerinden ötürü “g›yaben” mahkûmiyet
karar› verildi¤ini ö¤renince yeniden
Sovyetler Birli¤i’ne gitti. Af yasas›n›n
ç›kmas› üzerine Türkiye’ye döndü. Bir
süre Hopa cezaevinde tutuklu kald›
(1928). ‹stanbul’a yerleflerek çeflitli ga-
zete ve dergilerde, film stüdyolar›nda
çal›flt›. ‹lk oyunlar›n›, fliir kitaplar›n› ya-
y›mlad› (1928-1932). Bir süre tutuklu
kald›ktan sonra Cumhuriyet’in 10. Y›l-
dönümü’nde serbest b›rak›ld›. Akflam,
Son Posta, Tan gazetelerinde f›kra ya-
zarl›¤› (Orhan Selim takma ad›yla) ve
baflyazarl›k yapt›. Yaflam›n›, oyun, ro-
man, fliir, f›kra türündeki çal›flmalar›yla
sürdürdü (1933-1938). 29 Mart
1938’de 28 y›l 4 ay hüküm giydi. Tem-
muz 1950’de ç›kar›lan af yasas› kapsa-
m›na al›nmas› için ad›na dergi ç›kar›ld›.
Çeflitli görüflteki düflün, sanat, bilim
adamlar› ve hukukçular›n sorumlu ma-
kamlara baflvurular› sonucu cezas›n›n
geri kalan bölümü affedilerek tahliye
edildi. Bir süre sonra Türkiye’den ayr›l-
d›. Ölümüne de¤in Sofya, Varflova ve
Moskova’da yaflad›. Ölümünden sonra
yay›mlanan eserlerinden bafll›calar›,
“Kurtulufl Savafl› Destan›” (Yön dergisi
taraf›ndan 1965, Cevdet Kudret taraf›n-
dan “Kuvâ-yi Milliye” ad›yla 2. bas›m
1968), “Memleketimden ‹nsan Manza-
ralar›” vd.dir. Bütün eserleri Adam Ya-
y›nlar› ve daha sonra Yap› Kredi Yay›n-
lar› taraf›ndan topluca yay›mland›.
Nazilli
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Bat› Cephe-
si’ndeki en önemli direnifl merkezlerin-
den, Ayd›n iline ba¤l› ilçe. Mondros
Mütarekesi sonras› yörede, Yunan ordu-
lar›n›n ilerleyiflini durdurmak amac›yla
Yörük Ali Efe önderli¤inde Kuvâ-yi
Milliye örgütü kuruldu. Bunun üzerine
Yunanl›lar 20 Haziran 1919 gecesi böl-
geden çekildiler. 6-9 A¤ustos 1920’de
toplanan Birinci Nazilli Kongresi’nde
Heyet-i Milliye’nin kurulufluna iliflkin
karar al›nd›.
Nazilli Basma Sanayii Müessesesi
Cumhuriyet döneminde Nazilli’de kuru-
lan Türkiye’nin ilk basma fabrikas›
(1937).
Nazilli Kongresi
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Denizli Redd-
i ‹lhak Cemiyeti’nin daha güvenli gör-
dü¤ü Nazilli’ye geçtikten sonra yerel
güçlerle gerçeklefltirdi¤i kongreler.
Birinci Nazilli Kongresi: Ayd›n Cephe-
si’nde Demirci Mehmed Efe önderli¤in-
deki Kuvâ-yi Milliye güçlerinin direnifli
karfl›s›nda Yunanl›lar 20 Haziran 1919
gecesi bölgeden çekilince, daha önce
Denizli’de kurulan Denizli Redd-i ‹lhak
Cemiyeti, daha güvenli gördü¤ünden fa-
aliyetini Nazilli’de sürdürmeye karar
verdi. 6 A¤ustos 1920’de bafllayan
kongre, çal›flmalar›n› 9 A¤ustos’ta ta-
mamlayarak Heyet-i Milliye ad›yla Na-
zilli’de yeniden örgütlendi
‹kinci Nazilli Kongresi: Birinci Nazilli
Kongresi’nden bir buçuk ay sonra 19
Eylül 1919’da Nazilli’de ikinci bir
kongre topland›. Bu kongrenin toplan-
mas›n›n ana amac›, Alaflehir Kongre-
si’nde al›nan kararlar çerçevesinde yeni
düzenlemeler yapmak ve cephenin siya-
sal oda¤› olacak Heyet-i Merkeziye’nin
kurulmas›yd›. Bölgede Kuvâ-yi Milliye
flubeleri açarak geliflmesini sürdürdü ve
Sivas Kongresi’den sonra Anadolu ve
Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin
bir flubesi oldu.
Nazmi (Korg. Solok)
bk.
Solok, Nazmi
Nazmi (Org. Ataç)
bk.
Ataç, Nazmi
656
Nazilli
Atatürk, Sümerbank Nazilli Basma Fabrikas›’n›n aç›l›fl töreninde Baflbakan ‹smet ‹nönü ile
(9 Ekim 1937).
Atatürk, Nazilli Basma Fabrikas›’n›n aç›l›fl›nda ilgililerle birlikte.
Nazilli’den bir görünüm.
