Ni¤de
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda dinci çevreler-
ce desteklenen Teali-i ‹slâm Cemiye-
ti’nin etkinli¤inin yo¤un olarak yafland›-
¤› ‹ç Anadolu’nun Orta K›z›l›rmak Bö-
lümü’nde kent. 1466’da Osmanl› yöne-
timine geçti. Osmanl› yönetimindeyken
kentteki ilk siyasî bunal›m, 16.yüzy›lda
fetihler döneminde, Anadolu askerleri-
nin seferde oldu¤u s›rada ortaya ç›kan
Suhte ve Celâlî ayaklanmalar›d›r. Bu
ayaklanmada kent ve halk, büyük zarar
gördü. 1603’te Celâlî elebafl›s› Tavil
Mehmed, Ni¤de ve Aksaray’› talan etti.
16. ve 17.yüzy›llarda bunlara bir de
âyanlar›n, mütesellimlerin ve sipahilerin
bask›s› ve yolsuzluklar› eklendi. Bu dö-
nemlerde Osmanl› askerî gücü sürekli
savafl hâlinde oldu¤undan devlet, bölge-
de düzeni sa¤lamakta yetersiz kald›.
Kurtulufl Savafl› y›llar›nda iflgale u¤ra-
mad›. Mondros Mütarekesi sonras› Ana-
dolu’da filizlenen Kuvâ-yi Milliye’ye
aç›kça karfl› ç›kan, ‹tilâf Devletleri ve ‹s-
tanbul Hükûmetince desteklenen birçok
dernekten biri olan ve Orta Anadolu’da-
ki dinci çevrelerden büyük destek gören
Teali-i ‹slâm Cemiyeti, TBMM’nin An-
kara’da topland›¤› günlerde faaliyetleri-
ni daha da art›rd›. Cemiyetin Ni¤de’de-
ki idarecileri TBMM’ye ve Mustafa Ke-
mal’e aç›kça karfl› ç›kt›lar. Ni¤de’deki
olaylar›n mahallî ayaklanmaya dönüfl-
mesi üzerine, TBMM Hükûmeti, Ni¤-
de’deki 11.Tümen Komutanl›¤›’na gön-
derdi¤i emirle, cemiyetin çal›flmalar›n›n
yasaklanmas›n› ve Kuvâ-yi Milliye
aleyhinde propaganda yapanlar›n tutuk-
lanmas›n› istedi. Bu emrin yerine getiril-
mesinden sonra Ni¤de’de Kuvâ-yi Mil-
liye’ye zarar verecek herhangi bir gelifl-
me olmad›. Ba¤›ms›z bir sancakken
1923’te il oldu.
Nihat Pafla (Korg. An›lm›fl)
bk.
An›lm›fl, Nihat
Nizamettin Nazif Bey
(Tepedelenlio¤lu)
bk.
Tepedelenlio¤lu, Nizamettin Nazif
Noel, Edward WilliamCharles
1886, ?
?
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda ‹ngilizlerin
Irak Komiseri taraf›ndan Kürtlerin yafla-
d›¤› yerlerde incelemelerde bulunup
ayaklanmalar ç›kartmakla görevlendiri-
len ‹ngiliz binbafl›.
Nogayk›z› Köyü Ayaklanmas›
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Küçük A¤a ve
Postac› Nâz›m adl› kiflilerin k›flk›rtmas›
sonucu K›rflehir’e ba¤l› Nogayk›z› Kö-
yünde ç›kan ayaklanma (5 Eylül 1920).
Ayaklanmac›lar 2.Kuvâ-y› Seyyare’ye
ba¤l› bir müfrezeyi pusuya düflürüp
Müfreze Komutan› ve birçok askeri öl-
dürdükten sonra Akda¤madeni yönünde
baz› yerleflim birimlerini ya¤malad›lar.
Olay üzerine harekete geçen 2.Kuvâ-y›
Seyyare Birli¤i, Bo¤azl›yan Kuvâ-yi
Milliyesi’nin de deste¤iyle Çolak ‹bra-
him Bey komutas›nda ayaklanmay› bas-
t›rd› (19 Ekim 1920); asilerin ço¤u ya-
kalan›p tutukland›.
Noyan, Kurtcebe (‹smail Hakk›)
1888 Sivas
1951 Ankara
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan. Harp
Okulu’nu (1909) ve Harp Akademisi’ni
bitirdikten (1920) sonra I.Dünya Sava-
fl›’na ve ard›ndan süvari kolordu kurmay
baflkan› olarak Kurtulufl Savafl›’na kat›l-
d›. Erzurum Üçüncü Ordu Müfettiflli¤i
(1946-1948) ve orgeneral rütbesiyle Ka-
ra Kuvvetleri Komutanl›¤› yapt› (1950-
1951).
Noyan, Sabit
30 Mart 1887 ‹stanbul
1967 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan. Harp
Okulu’nu (1905) ve Harp Akademisi’ni
bitirdikten (1908) sonra Balkan ve
I.Dünya Savafllar›na kat›ld›. Hicaz kuv-
vetleri kurmay baflkan›yken, Taif’te ‹n-
gilizlere tutsak düfltü (1916). Serbest b›-
rak›l›nca ‹stanbul’da Genelkurmay
4.fiube Müdürlü¤üne atand› (1920). Da-
ha sonra Anadolu’ya geçerek Kurtulufl
Savafl›’na kat›ld›. Yarbay rütbesiyle tü-
men komutanl›¤› yapt›. Sonraki y›llarda
1.Kolordu Komutanl›¤›, Üçüncü Ordu
Komutanl›¤› ve Yüksek Askerî fiûra
üyeli¤ine getirildi. 1948’de emekli oldu.
1988’de ‹stanbul Zincirlikuyu’daki me-
zar› Ankara’daki Devlet Mezarl›¤›’na
nakledildi.
Nuho¤lu, Mehmed Vasfi
1875 Bolu
15 A¤ustos 1948 Bolu
‹kinci TBMM Bolu milletvekili. Bolu
‹dadîsi’ni bitirdikten sonra (1893) Bolu
Belediye Baflkanl›¤›, Maarif Komisyo-
nu Baflkanl›¤›, Maarif Müdür Vekilli¤i
ve Ticaret Odas› Baflkanl›¤› yapt›. Son
Osmanl› Meclis-i Mebusan›’na Bolu
milletvekili seçildi. ‹stanbul’un iflgalin-
den sonra Anadolu’ya geçece¤i s›rada,
‹ngilizler taraf›ndan tutukland› (2 Hazi-
ran 1920). Serbest b›rak›ld›ktan sonra
Anadolu’ya geçti (22 May›s 1921).
‹kinci TBMM’ye Bolu milletvekili se-
çildi. 1946’da Demokrat Parti Bolu ‹l
Merkezi’ni kurup baflkanl›¤›n› yapt›.
Numan Usta
1887 Köstence
20 Ocak 1934 ‹stanbul
Birinci TBMM ‹stanbul milletvekili. ‹l-
kö¤renimini tamamlad›ktan sonra Aske-
rî Sanayi Mektebi’ne girdi. Teknisyen
olarak Tophane Fabrikas›’nda çal›flmaya
bafllad›. Zeytinburnu Fabrikas›’nda usta-
bafl›yken ‹ttihat ve Terakki’nin deste¤iy-
le son Osmanl› Meclis-i Mebusan›’na ‹s-
tanbul mebusu seçildi. 16 Mart 1920’de
660
Ni¤de
Kurtcebe Noyan
Sabit Noyan
Ni¤de-Uluk›flla demiryolunun aç›l›fl töreni (30 Kas›m 1932).
Binbafl› Noel’in, Nusaybin’den Ba¤dat’taki
‹ngiliz makamlar›na gönderdi¤i 24 Nisan
1919 tarihli rapor.
