44
Ali Galip Olay›
Çok ivedi
Bâb›âli, 6.9.1919
Malatya’da Elâz›¤ Valisi Galip Beyefendi’ye
‹lgi : 6.9.1919.
Eflk›ya takibi için gönderilecek kuvvetin masraflar›n›n jandarma öde-
ne¤i hesab›na mal sand›¤›ndan karfl›lanmas› zarurîdir. Kaç kurufl sarf
edilece¤inin ve gönderilecek kuvvetin miktar› ile hareket gününün he-
men bildirilmesi.
Nâz›r
Âdil
Dahiliye nâz›r› üç gün sonra da Ali Galip’in bir telgraf›na karfl›l›k oldu¤u anlafl›lan flu
telgraf› veriyor :
‹stanbul, 9.9.1919
‹vedi
‹lgi : 8.9.1919. Say› : 2
Malatya’da Elâz›¤ Valisi Beyefendi’ye
Sivas’ta güvenilir bir vas›ta olmad›¤›ndan yeterli bilgi al›namamak-
ta ise de ora halk›ndan burada bulunan bir adam›n ifadesine
ve baflka yerlerden de al›nan genel bilgilere göre, önce
halk bu k›flk›rtmalara taraftar de¤ildir. Sonra, asker
yok denecek kadar azd›r. Bu hareketi idare etmek-
te olanlar, malûm flah›slar ile komutan ve subay-
lardan baz›lar›d›r. Bunlar, ifle millî bir yön vere-
rek maksatlar›n› benimsetmeye çal›flmakta-
d›rlar. Oysa, millet bu ifllere taraftar de¤ildir.
Oras› daha yak›n oldu¤u için, istedi¤iniz bil-
giyi kolayl›kla elde edebilirsiniz: Bununla,
birlikte; gazeteler her nas›lsa Sivas’a tayini-
nizden bahsetmifl olduklar›ndan, bir gün ön-
ce yola ç›kman›z daha da önem kazanm›flt›r.
Birlikte bulunduraca¤›n›z kuvvet ne kadar
çok olursa, baflar›n›n o oranda kolaylaflaca¤›
âflikârd›r. Bu kuvvetin miktarlar› ile, hareket
tarihinizin bir gün öncesine kararlaflt›r›larak
bildirilmesini bekliyorum.
Nâz›r
Âdil
Ali Galip Bey bu telgrafa karfl›l›k olarak, Malatya’dan son defa flu telgra-
f› veriyor :
Çok ivedi ve gizli
Kendisi taraf›ndan çözülecektir
Dahiliye Nezareti’ne
Bu ay›n 14’üncü günü yeterince kuvvetle eflk›yan›n pefline düflüp ve
yakalanmas› için Malatya’dan hareket edecek flekilde gerekli tedbirler
al›nm›flt›r. Tanr›’n›n yard›m› ile çarp›flmadan baflar›l› sonuç al›naca¤›-
na güven buyurulsun. Yaln›z yaz›lar›n cevaplar› ve gerekleri geciktiril-
memelidir.
9.9.1919
Elâz›¤ Valisi
Ali Galip
Bu telgraftan, 9-10 Eylül gecesini hükûmet dairesinde heyecanlar içinde ve sabaha
kadar uykusuz olarak geçiren
Ali Galip
’in, 9 Eylül 1919 günü, henüz kahramanl›¤›n›n
üzerinde oldu¤u ve Tanr›’n›n yard›m› ile çarp›flmada baflar›dan pek ümitli oldu¤u an-
lafl›l›yor.
Efendiler, bu olaydan ve bu belgelerden haberdar edilen sivil âmirlerden Dahiliye Nâ-
z›r› Âdil Bey’e, Komutanlardan da Harbiye Nâz›r› Süleyman fiefik Pafla’ya, güvensizlik
bildiren telgraflar çekilmesinin uygun olaca¤› düflünüldü. Halk›n dikkati çekildi.
Sivas Valisi Reflit Pafla’n›n telgraf›na cevap veren Âdil Bey’in flu sözleri ne kadar ga-
rip ve flafl›rt›c›d›r. Âdil Bey, sözünü etti¤im telgraf› flu cümlelerle bitiriyordu : “. . . . .
. Elbette Halife Hazretleri’nin yüce buyruklar›na uyma gere¤ini takdir edersiniz!”
(Belge: 70).
Efendiler, bir tesadüf eseri olarak bu görüflme s›ras›nda ben de telgrafhanede bulu-
nuyordum. Bir aral›k dayanamad›m. fiu telgraf› yaz›p çekilmek üzere memura verdim.
10/11.9.1919
Dahiliye Nâz›r› Âdil Bey’e
Milletin, Padiflah’›na maruzatta bulunmas›na engel oluyorsunuz. Al-
çaklar, caniler! Düflmanlarla millete karfl› haince tertiplere girifliyorsu-
nuz. Milletin kudret ve iradesini takdirden âciz oldu¤unuza flüphe et-
miyordum. Ancak, vatan ve millete karfl› haince ve son bir ç›rp›n›flla al-
çakça harekette bulunaca¤›n›za inanmak istemiyordum. Akl›n›z› bafl›-
n›za toplay›n. Galip Bey ve yardakç›lar› gibi aptallar›n verdikleri ah-
makças›na ve as›ls›z sözlere kap›larak ve Mister Nowil gibi, milletimiz
ve vatan›m›z için zararl› olan yabanc›lara vicdan›n›z› satarak
yapt›¤›n›z alçakl›klar›n milletçe sorulacak hesab›n› göz
önünde bulundurunuz. Güvendi¤iniz flah›slar›n ve kuv-
vetin sonunu ö¤rendi¤iniz zaman, kendi sonunuzla
karfl›laflt›rmay› unutmay›n›z.
Mustafa Kemal
Bütün komutanlar da gerekti¤i flekilde müracaatta
bulundular. 12 Eylül’e kadar ald›¤›m›z raporlardan,
kaçaklar›n, 10/11 Eylül gecesini Raka’da geçirdikle-
ri, 11/12 Eylül gecesini de Raka’n›n yar›m saat yak›-
n›ndaki bir köyde, bir afliret reisinin yan›nda geçi-
receklerinin anlafl›ld›¤› bildiriliyordu (Belge: 71).
Bu bilgi, 20’nci, 15’inci ve 13’üncü Kolordu Komu-
tanlar›’na bildirildi (Belge: 72).
11 Eylül ve 11/12 Eylül’de Malatya ile telgraf bafl›nda
yap›lan haberleflmeler, daha Malatya’da, kesin emir
ve talimat alm›fl olan flah›slar›n zihinlerinin daha he-
nüz bir kar›fl›kl›k içinde bulundu¤unu gösterecek nitelik-
teydi.
Elâz›¤’dan gelen Alay Komutan› ‹lyas Bey “Mutasarr›f Bey’in
gönderdi¤i özel bir adam taraf›ndan Vali Ali Galip ve Mutasarr›f Halil
Bey’lerin baz› flartlarla yerlerine dönmek istedikleri” bildirilmifl. “Memleke-
tin selâmeti ad›na bunlar›n bu flekildeki tekliflerini kabul etmenin uygun olup olma-
d›¤› konusundaki emrinizi beklemekte oldu¤umuz arz olunur” demekteydi (11 Eylül)
(Belge: 73).
Bunun arkas›ndan ‹lyas Bey, 11/12 Eylül gecesi yine telgraf bafl›na gelen Süvari Alay
Komutan› Cemal, Mutasarr›f Vekili Tevfik, Topçu Alay Komutan› Münir, Jandarma Yüz-
bafl›s› Faruk, Baytar Binbafl›s› Mehmet ve Elâz›¤’dan gelen Alay Komutan› ‹lyas Bey’ler
ad›na flunlar› yazd›rd› :
Malatya’dan ‹lyas Bey : Güvenilir bir kimse olan Jandarma Yüzbafl›s› Faruk Bey’den bi-
raz önce al›nan bilgiler afla¤›da verildi¤i gibidir :
Faruk Bey, Kâhta ve çevresinde takipte, Malatya’ya befl saat uzakl›ktaki Raka köyün-
de Kürtlerin topland›klar›n›, flimdi Mutasarr›f ile arkadafllar›n›n orada bulunduklar›n›,
Siverek’e kadar uzanan bölgedeki afliretlerin birbiri ard›nca buraya gelmekte olduk-
lar›n›; Dersim afliretlerine var›ncaya kadar Kürtlük ad›na ça¤›r›ld›klar›n›, Mutasarr›f’›n
plân›na uyularak önce Malatya’ya sald›r›p tamam›yla ya¤malad›ktan sonra, bütün
kuvvetleri ile Sivas’a do¤ru yürüyeceklerini, Malatya’da bulunan Türkleri öldürecek-
lerini ve süreceklerini, Dersim’lilerin de ayn› zamanda Harput’a yürüyeceklerini bildi-
▲
AL‹ GAL‹P OLAYI
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
