50
Ali R›za Pafla
bütün Osmanl› topraklar›n›n ve flehirlerinin, bu an-
laflman›n kendisine temel dayanak yapt›¤› Wilson
prensipleri gere¤ince do¤rudan do¤ruya Osmanl›
saltanat›n›n idaresi alt›nda b›rak›lmas› ve bu s›n›rlar
içinde kal›p da nüfusunun büyük ço¤unlu¤u Müslü-
man olan vatan birli¤inin parçalanmas›n› önleyerek,
bu topraklar üzerindeki tarihî, dinî ve co¤rafî hakla-
r›m›za ve adalet anlay›fl›na uygun bir karar al›nmas›-
n›n sa¤lanmas› da bugünkü hükûmetin vazgeçilmez
bir gayesidir, Meclis-i Millî toplan›ncaya kadar mille-
tin kaderi üzerinde hiçbir kesin ve resmî taahhüde
girilmemesi, Bar›fl Konferans›’na gönderilecek dele-
gelerin millî davay› kavram›fl, güvenilir, ileriyi gören
ve yetenekli kimselerden seçilmesi tabiîdir. Memle-
ketimizdeki meflrutiyet idaresi gere¤ince millî hâki-
miyet geçerli oldu¤undan, görevini hakk›yla kavra-
m›fl olan bugünkü hükûmet, milletin karar›n› alma-
dan memleketin al›nyaz›s› hakk›nda karar veremeye-
ce¤i için, seçimlerin bir an önce yap›lmas› konusun-
da her türlü teflebbüsleri yapmakta, Meclis-i Mebu-
san’›n toplanmas›n› çabuklaflt›rma bak›m›ndan gere-
ken kolayl›klar› göstermeye çal›flmaktad›r. Ancak,
hükûmetin politikas›nda hâkim olan ilke, kanun hü-
kümlerine bütünüyle uyarak aksi durumlar› anlama
ve ortadan kald›rmaktan ibarettir. Ola¤an d›fl› ve ka-
nunsuz durumlar›n süregelmesi, Osmanl› Devleti’nin
hükûmet merkezi ile Anadolu’yu birbirinden ay›rarak
birçok kötü sonuçlar do¤uraca¤›ndan, Allah
korusun, devlet merkezinin varl›¤›n› teh-
likeye düflürecek ve memleketin öteki
bölgelerinin de iflgal alt›na al›nmas› so-
nucunu vererek vatan›n birli¤ini boza-
cakt›r. Bu bak›mdan bugünkü hükû-
met, taraf›n›zdan iflgal olunan res-
mî dairelerin boflalt›lmas›, hükû-
met ifllerinin aksat›lmas›na
son verilmesi, en küçük bir
eksikli¤e bile u¤rat›lmamas›
flart olan hükûmet otoritesi-
ne sayg› gösterilmesi, ya-
banc›larla siyasî iliflkilere giri-
flilmemesi ve milletvekili se-
çimlerinde halk›n hürriyetine as-
la kar›fl›lmamas› hususlar›na tara-
f›n›zdan söz verilmesini istiyor.
Sayg›de¤er Efendiler, dikkat buyurulursa, bu
telgrafta ne adres vard›r, ne de imza... Gerçi,
Sadrazaml›k makam›ndan yaz›ld›¤› anlafl›l›-
yordu. Fakat, baflka bir fley daha anlafl›l›-
yordu ki, bu sat›rlar› yazan flah›s veya fla-
h›slar, bir defa Heyet-i Temsiliye’yi tan›-
mak ve onunla imzal› resmî yaz›flma ve görüfl-
melerde bulunmak istemiyorlard›.
Bir de, bizim kongrelerde tespit etti¤imiz kararlar›
ve kendilerine teklif etti¤imiz üç noktan›n göz önün-
de bulundurulmas›n›, yeni kabinenin sadrazam› ve
vekilleri tabiî buluyorlar. Bu kararlar›n ve ilkelerin gerçeklefltirilme-
sine zaten gayret etmekte olduklar›n› söylüyorlar.
Ancak, Sadrazam, “Hükûmetin politikas›ndaki ana ilke, kanun hü-
kümleridir. Görevi, aksi durumlar›n önlenmesinden ve ortadan kald›-
r›lmas›ndan ibarettir” fleklindeki bir giriflten sonra bizim tav›r ve ha-
reketlerimizin ola¤and›fl› ve kanunsuz oldu¤unu dolayl› yoldan be-
lirtmeye çal›flarak bunun devam› hâlinde, merkez ile Anadolu’nun
birbirinden kopmakla sonuçlanaca¤›n› ve bunun do¤uraca¤› tehlike-
leri sayarak, sonunda baklay› a¤z›ndan ç›kar›yor: “Taraf›n›zdan iflgal
edilen resmî dairelerin boflalt›lmas›, hükûmet ifllerinin aksat›lmas›na
son verilmesi, hükûmet otoritesine sayg› gösterilmesi, yabanc›larla
siyasî iliflkilere giriflilmemesi, milletvekillerinin seçiminde halk›n
hürriyetine asla müdahale edilmemesi hususlar›na taraf›m›zdan söz
verilmesini istemek suretiyle” bizim varl›¤›m›za ve faaliyetimize son
vermek maksad›nda oldu¤unu belirtiyor.
Efendiler, belki unuturum, ayr›nt›l› aç›klamalara giriflmeden önce
söylemeliyim ki taraf›m›zdan iflgal edilmifl resmî da-
ireler yoktur. Yaln›z Sivas ili, okullar›n tatilde bu-
lunmas› dolay›s›yla, Heyet-i Temsiliye’yi lisede mi-
safir etmiflti. Söz konusu edilmek istenen resmî da-
ire bu olacakt›r. Yeni kabine, her türlü faaliyetine
bafllang›ç olmak üzere Heyet-i Temsiliye’yi bura-
dan kovarak, halk›n gözünde onun nüfuz ve haysi-
yetini k›rmak istiyordu.
Nutuk : s.134.
Osmanl› Sadrazam› Ali R›za Pafla
AL‹ RIZA PAfiA KAB‹NES‹
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
