lan Etibank’a ayr›ca her türlü banka ifl-
lemleri yapma yetkisi de tan›nd›. ‹l Özel
idareleriyle belediyelere, köylere veya
bu idarelere ba¤l› katma bütçeli kurulufl-
lara bay›nd›rl›k konusunda kredi ve tek-
nik yard›m sa¤lamak üzere 11 Haziran
1933 günü ç›kar›lan 2435 say›l› kanunla
kurulan Belediyeler Bankas› da bu yol-
da olumlu faaliyet gösteren bir kurulufl
oldu. Bu banka daha sonra ‹ller Bankas›
ad›n› ald›. 3 Haziran 1924 günü kabul
edilen 884 say›l› kanunla kurulan Emlâk
ve Eytam Bankas› da k›sa zamanda bü-
yük geliflme gösterdi. ‹potek karfl›l›¤›
mesken kredisi da¤›tan bu banka mo-
dern baflkent Ankara’n›n yarat›lmas›nda
da önemli ölçüde pay sahibi oldu. Bu
arada Cumhuriyet döneminin en önemli
bankac›l›k at›l›m›, 1930’da T.C. Merkez
Bankas›’n›n kurulmas› oldu. Böylece
banknot ç›karma ve para-kredi piyasala-
r›n› düzenleme yetkileri yabanc› banka-
lardan al›nd›. Cumhuriyetin ilân›ndan
sonra bütün yurtta bankac›l›k faaliyeti-
nin h›zla yay›ld›¤› görüldü. Bu yay›l›fl
yurdun çeflitli köflelerinde mahallî ban-
kalar›n da h›zla ço¤almas›n› sa¤lad›.
Bara, Ali Hadi
1906 Tahran
1971 ‹stanbul
Atatürk döneminde Adana Millî Kurtu-
lufl An›t› ve ‹stanbul Harbiye’deki Ata-
türk An›t›’n› yapan heykelt›rafl. Ailesiy-
le birlikte Tahran’dan ‹stanbul’a geldi-
¤inde dört yafl›ndayd›. ‹lkö¤renimini ‹s-
tanbul’da yapt› ve Saint-Joseph Lise-
si’ne girdi. Burada bir süre okuduktan
sonra Sanayi-i Nefise Mekteb-i Âlisi’ne
geçti (1923). Bir ay sonra buradan da
ayr›ld› ve demiryollar›nda memur ola-
rak çal›flmaya bafllad›. 1925’te Akade-
mi’ye girdi; 1927’de Paris’te Julian
Akademisi’nde Bouchard ve Mail-
lol’dan ders ald›. Do¤aya dönük, klasik
kurallara ba¤l› ve tekni¤i ön plana ç›ka-
ran çal›flmalar yapt›. Türkiye’ye dön-
dükten sonra Güzel Sanatlar Akademi-
si’ne muallim muavini olarak girdi
(1930). Bir süre ba¤›ms›z çal›flt›ysa da
tekrar Akademi’ye dönerek modlaj ö¤-
retmenli¤ine atand› (1933). 1949’da tek-
rar Paris’e gitti. Bu y›llardaki çal›flmala-
r›nda figüratif heykelden non-figüratif
heykele döndü. 1950’de Akademi’deki
heykel atölyelerinin ikiye ayr›lmas› üze-
rine birinin yönetimini üstlendi ve
emekli oldu¤u 1964’e dek bu görevi
sürdürdü. Sanatsal gelifliminde iki evre
görülür; 1950 öncesinde klasik çal›flma-
lar›yla tan›nd›, 1949’dan sonra ikinci
kez Paris’e gidiflinde soyut aray›fllara ve
non-figüratif heykele yöneldi. Yurt içi
ve yurt d›fl›nda birçok sergiye kat›ld› ve
“Uluslararas› Meçhul Siyasal Mahkûm”
yar›flmas›nda ödül ald› (1953).
Bafll›ca
eserleri:
Bedia’n›n Bafl›
(1928, ‹stanbul
Resim ve Heykel Müzesi),
Havva
(1929, ‹stanbul Resim ve Heykel Müze-
si),
Tevfik Fikret Büstü
(1932, ‹stanbul
Resim ve Heykel Müzesi ve Galatasa-
ray Lisesi Bahçesi’nde),
Atatürk Büstü
(1932, ‹stanbul Resim ve Heykel Müze-
si),
Tevfik Fikret Büstü
(1932, Adana),
Mareflal Fevzi Çakmak Büstü
(1936, ‹s-
tanbul Resim ve Heykel Müzesi),
Ata-
türk Heykeli
(1937, Orduevi Bahçesi, ‹s-
tanbul),
Atatürk Bafl›
(1938, ‹stanbul
Resim ve Heykel Müzesi, bronzu ‹stan-
bul Üniversitesi’nde),
Barbaros An›t›
(Z.Mürido¤lu ile, 1941-1943, Beflik-
tafl/‹stanbul),
Atatürk An›t›
(Z.Mürido¤-
lu ile, 1945-1946), Zonguldak),
Ahmet
Rasim Büstü
(‹stanbul Resim ve Heykel
Müzesi),
Demir Heykel
(‹stanbul Resim
ve Heykel Müzesi).
Baran, Bekir Sami
bk.
Bekir Sami (Baran)
Baraner, Reflat Fuat
1900 Selânik
12 A¤ustos 1968 ‹stanbul
Türkiye Komünist Partisi yöneticilerin-
den, sosyalist görüflleriyle tan›nan yazar
ve siyaset adam›. Lise ö¤renimini ta-
mamlad›ktan sonra Ankara’ya gelerek
teyzesinin torunu olan Mustafa Ke-
mal’in yan›nda bir süre kald› (1920).
Dârülfünun Fen Bölümü’nde okudu. Bu
s›rada Türk Talebe Birli¤i Baflkanl›¤›
yapt› ve “Ayd›nl›k” gazetesinde yazd›.
Kimya ö¤renimi için gitti¤i Almanya’da
Spartakist ak›m›ndan etkilendi. Sovyet-
ler Birli¤i’nde Lenin Akademisi’nde ö¤-
renim gördü. Yurda dönüflünden sonra
1930’da düflünce ve siyasal etkinlikleri
nedeniyle dört y›l, 1944’te de Ankara
Garnizon Mahkemesi taraf›ndan Türki-
ye Komünist Partisi’ni yönetti¤i sav›yla
yedi y›l hapse mahkûm edildi. 1950’de-
ki genel afla serbest b›rak›ld›. Birçok
kez tutuklanarak toplam 17 y›l hapis
yatt›. Yaz›lar›nda Ali R›za Çelik ad›n›
kulland›; çeviriler yapt›. Edebiyatç› efli
Suat Dervifl’le birlikte 1943-1944 y›lla-
r›nda “Yeni Edebiyat” dergisini ç›kard›.
Eserleri:
‹spanya’da ‹stiklâl Savafl›
(1929),
Çin’in Kurtulufl Kavgas›
(1939),
Büyük Frans›z ‹nk›lâb›
(1939).
Çevirile-
ri:
Anti-Dühring
(1966-1967),
Karl
Marx’›n Hayat› ve Eserleri
(1968).
Baransel, Nurettin
1895 ‹stanbul
21 May›s 1967 ‹stanbul
Genelkurmay baflkan›. Harp Okulu’nu
bitirdikten (1912) sonra Balkan, I.Dün-
ya ve Kurtulufl Savafllar›na kat›ld›. Or-
duda çeflitli kademelerde görev yapt›.
1951’de orgeneralli¤e yükseldi. Kara
Kuvvetleri Komutanl›¤› (1954) ve Ge-
nelkurmay Baflkanl›¤› (1954-1955) ve
1955-1960 aras› Yüksek Askerî fiûra
üyesi olarak görev yapt›. Kurtulufl Sava-
fl›’nda gösterdi¤i baflar›lar üzerine ken-
disine ‹stiklâl Madalyas› verildi.
168
Bara, Ali Hadi
Ankara Ulus Meydan›’ndaki ‹fl Bankas› binas›.
An›tkabir’in Türk sanatkârlar›nca yap›lmas›n› isteyen Hadi Bara (solda), kendisiyle yap›lan
bir röportajda.
Reflat Fuat Baraner
