203
Birinci Dünya Savafl›
‹tilâf Devletleri (‹ngiltere, Fransa ve
Çarl›k Rusya) ile ‹ttifak Devletleri (Al-
manya, Avusturya-Macaristan ve Os-
manl› Devleti) aras›nda geçen ilk büyük
savafl (1914-1918). Daha sonra ABD,
‹talya, Japonya ve Balkan ülkelerinin de
savafla kat›lmas›, tüm Avrupa’dan Uzak
Do¤u’ya uzanan ve denizlerde de süren
bir cephe açt›. Savafl›n gerçek nedeni,
endüstri devrimi sonras› genifl üretim
gücü kazanan devletlerin, dünya pazar›-
n› paylaflma konusundaki istek ve çelifl-
kileridir. 20.yüzy›l›n sonlar›na do¤ru
özellikle Almanya ve ‹talya, k›sa sürede
bir sanayi ülkesi durumuna geldilerse de
hammadde ve pazar sorunlar›n›n çözü-
mü için, sömürgeler elde etmede geç
kald›klar›ndan ekonomik s›k›nt›ya girdi-
ler. 1870’te ele geçirdi¤i Alsace-Loren
bölgesi yüzünden Fransa ile anlaflmazl›k
hâlinde olan Almanya, Afrika ve Okya-
nus adalar›nda sömürgeler elde etmeye
çal›flt›¤›ndan buralarda da ‹ngiltere ile
karfl› karfl›ya geldi. Avusturya-Macaris-
tan ‹mparatorlu¤u ile Rusya, Balkan-
lar’a yerleflme konusunda siyasî bir ça-
t›flma içindeydi. Almanya, bu konuda
Avusturya-Macaristan ‹mparatorlu-
¤u’nu destekliyordu. Çünkü, Balkan-
lar’a egemen olacak bir Rusya, gelecek-
te Almanya için sorun yaratabilir; bu du-
rum, Almanya’n›n Osmanl› Devleti üze-
rindeki amaçlar›n›n gerçeklefltirilmesine
engel olabilirdi. Almanya’n›n bu tutu-
mu, Rusya’y›, ‹ngiltere ve Fransa’ya
yaklaflt›rd›. Ayr›ca Almanya’n›n Os-
manl› Devleti’ne yak›nlaflmas›, ‹ngilte-
re’yi huzursuz etmekteydi. Çünkü, Sü-
veyfl Kanal›’n›n aç›lmas›ndan sonra bü-
yük önem kazanan M›s›r’›n tehlikeye
düflmesi ‹ngiltere’yi korkutuyordu. ‹n-
giltere ile Almanya aras›ndaki ekono-
mik ve siyasî rekabet, giderek silâhlan-
ma yar›fl›na dönüfltü ve I.Dünya Sava-
fl›’n›n ç›kmas›na sebep oldu.
Millî çat›flmalar, askerî antlaflmalar ve
ekonomik sebeplerle güçlü devletler,
yanlar›na baz› devletleri de alarak iki
gruba ayr›ld›lar. Almanya, 1883’te
Avusturya-Macaristan ‹mparatorlu¤u ve
‹talya ile “Üçlü ‹ttifak”› kurdu (savafl
bafllad›ktan sonra Osmanl› Devleti ile
Bulgaristan bu gruba girerken ‹talya, ‹ti-
lâf Devletleri grubuna geçti). Bu birlefl-
me karfl›s›nda ‹ngiltere, Fransa ve Rus-
ya, kendi aralar›nda “Üçlü ‹tilâf”› olufl-
turdular (1893-1907) (sonradan bu gru-
ba S›rbistan, Romanya, Yunanistan, Ja-
ponya, ‹talya ve ABD kat›ld›). ‹ttifak ve
‹tilâf Devletleri daha sonra her alanda
birbirleriyle yar›flmaya ve savafla haz›r-
lanmaya bafllad›lar. Savafl› bafllatmak
için ufak bir k›v›lc›m yeterliydi.
28 Haziran 1389’da Türkler karfl›s›nda
Kosova’da a¤›r yenilgiye u¤rayan S›rp-
lar›n her y›l “millî matem günü” olarak
ilân ettikleri 28 Haziran 1914’te S›rbis-
tan’› ziyaret eden Avusturya-Macaristan
Veliaht› Ferdinand’›n, Saraybosna’da
Birinci Dünya Savafl›
Dörtlü ittifak. Çocuklar ve Bayraklar (üstte): “‹ttifak kuvvetli bir inançt›r. Zafere inan›yorum.” I.Dünya Savafl›’nda Sivastopol kalesinin Yavuz Z›rhl›s› taraf›ndan bombalan›fl›.
I.Dünya Savafl›’nda Avusturya kuvvetlerinin, Drina nehri k›y›s›nda S›rbistan topraklar›na
yapt›¤› sald›r›yla ilgili temsilî bir resim.
