Birinci Grup
bk.
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i
Hukuk Grubu (Birinci Grup)
Birinci ‹nönü Savafl›
bk.
‹nönü Savafl› (Birinci)
Birinci Sanayi Kongresi
‹kinci Befl Y›ll›k Sanayi Plan›’n›n
esaslar›n›n haz›rlan›p görüflülmesi
amac›yla Ankara’da toplanan kongre
(20-24 Ocak 1936). Dört gün süren
kongrede, özel sermayenin gücü s›n›r-
l› oldu¤undan devletçili¤in ön plana
ç›kar›lmas› gerekti¤i belirtildi ve uz-
manlar›n görüflleri do¤rultusunda ha-
z›rlanan ‹kinci Befl Y›ll›k Sanayi Plan›,
Baflbakanl›¤a sunuldu.
Birinci Türkiye Büyük Millet
Meclisi
bk.
Türkiye Büyük Millet Meclisi
(Birinci)
Birinci Türkiye Büyük Millet
Meclisi Hükûmeti
bk.
Türkiye Büyük Millet Meclisi
(Birinci) Hükûmeti
Birinci Türkiye Büyük Millet
Meclisi ‹cra Heyeti
bk.
Türkiye Büyük Millet Meclisi
(Birinci) Geçici ‹cra Heyeti
Birinci Ulusal Mimarl›k Dönemi
II.Meflrutiyet’in ilân›ndan (1908) baflla-
yarak 1930’a dek pek çok alanda oldu¤u
gibi mimarî alanda da ortaya ç›kan de¤i-
flimler. Dönemin ulusçuluk ak›mlar›na
paralel olarak geliflen I.Ulusal Mimarl›k
üslûbu ilk örneklerini 1910’larda ‹stan-
bul’da vermeye bafllad›. Bu üslûbun ön-
cülü¤ünü yapan mimarlar, ça¤dafl mi-
marî yaklafl›mlar yan›nda Selçuklu ve
Osmanl› mimarisinde kullan›lm›fl mi-
marî ögelerden de yararland›lar; bunlar›
özellikle çeflitlilik gösteren cephe dü-
zenlemelerinde uygulad›lar. Birinci
Ulusal Mimarl›k döneminin kamu
binalar›n›n en ünlüsü Vedat Tek’in
1909’da tamamlad›¤› Sirkeci Büyük
Postane’dir. Birinci Dünya Savafl›’n›n
bafllamas›yla Osmanl›’n›n baflkenti
‹stanbul’da inflaat iflleri durmufl,
Kurtulufl Savafl›’n›n yönetildi¤i merkez
olan Anraka kentinin giderek önem
kazanmas›yla Birinci Ulusal Mimarl›k
ak›m›n›n Ankara a¤›rl›kl› ikinci dönemi
bafllam›flt›r.
Bu üslûbun temsilcileri aras›nda Arif
Hikmet Bey, Mimar Kemalettin Bey,
Vedat Bey (Tek), Muzaffer Bey, Guilio
Mongeri gibi mimarlar da bulunmaktay-
d›. Bu mimarlar Ankara’n›n ça¤dafl bir
baflkent görünümü kazanmas›na önemli
katk›da bulundular. Guilio Mongeri’nin
gerçeklefltirdi¤i Osmanl›, Ziraat ve ‹fl
Bankas› binalar› ile Tekel Baflmüdürlü-
¤ü binas›, Mimar Hafi’nin tasarlad›¤› I.
TBMM binas›, Vedat Bey’in gerçeklefl-
tirdi¤i II. TBMM binas›, günümüzde
Gümrük ve Tekel Bakanl›¤› olarak kul-
lan›lan, tasar›m›n› Arif Hikmet Bey’in
yapt›¤› bina, Halim Bey’in gerçeklefltir-
di¤i Maliye Bakanl›¤› gibi resmî yap›lar
ile Kemalettin Bey’in gerçeklefltirdi¤i
Ankara Palas, Evkaf Apartmanlar›, Ga-
zi E¤itim Enstitüsü, Arif Hikmet Bey’in
infla etti¤i Ankara Etnografya Müzesi ve
Türk Oca¤› Genel Merkez Binas› gibi
Cumhuriyet’in yeni kültür ve e¤itim po-
litikas›n› yans›tan kurulufllar, I.Ulusal
Mimarl›k üslûbunu yans›tan örnekler ol-
mas› yan› s›ra, Ankara’n›n da ilk an›tsal
yap›lar› oldu. I.Ulusal Mimarl›k ak›m›
Cumhuriyet’in ilk y›llar›ndan bafllaya-
rak Türkiye’ye gelen yabanc› mimar-
lar›n ve 1929’da dünyada baflgösteren
ekonomik
bunal›m›n
etkisiyle
1930’larda etkisini yitirdi. 1930-1940
aras›nda mimarî yaklafl›mlar Alman
mimarisinden esinlenen uluslararas›
mimarl›k ak›mlar›n›n etkisinde kald›.
1940-1950 aras›nda ise I.Ulusal Mi-
marl›k ak›m› gibi Türkiye’ye özgü bir
yaklafl›m oluflturmay› amaçlayan
II.Ulusal Mimarl›k ak›m› gündeme
geldi.
208
Birinci Grup
3) Ankara’daki Ankara Palas binas›.
2) Ankara’daki Türkiye Büyük Millet Meclisi (Birinci) binas›.
Birinci Ulusal Mimarl›k Dönemi eserlerinden baz›lar›:
1) ‹stanbul Eminönü’ndeki Büyük Postane binas›.
Birinci Sanayi Kongresi sonras› haz›rlanan
kitab›n kapa¤›.
