Adana
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Frans›z iflgali-
ne u¤rayan Akdeniz Bölgesi’ndeki il.
Eski kaynak ve kay›tlarda ad› Erdene,
Batana, Ezene, Azana, Edene ve Atana
olarak geçer. 1517’de Osmanl› toprakla-
r›na kat›ld›. 19.yüzy›l ortalar›nda Os-
manl› yönetimine baflkald›ran M›s›r Va-
lisi Kavalal› Mehmed Ali Pafla taraf›n-
dan ele geçirildiyse de 1840’ta yeniden
Osmanl›lara geçti. 1867’ye kadar san-
cak merkezi olan kent, ayn› y›l kurulan
Adana vilâyetinin merkezi oldu. 19.yüz-
y›l sonlar›nda pamuk üretiminin canlan-
mas›yla daha da geliflti. 1886’da Mer-
sin-Adana demiryolunun aç›lmas› ve
I.Dünya Savafl› s›ras›nda Ba¤dat demir-
yoluyla ‹stanbul ve Suriye’ye ba¤lan-
mas› sonras› önemi daha da artt›. 18
Aral›k 1918’de Frans›zlar flehri iflgal et-
ti. Türk milis kuvvetlerinin güçlü direni-
fli karfl›s›nda tutunamayan Frans›z kuv-
vetleri, Ankara ‹tilâfnamesi’nin (20
Ekim 1921) imzalanmas›ndan sonra 5
Ocak 1922’de kenti terkettiler. 1924’te
il oldu. Cumhuriyet döneminde büyük
geliflme gösterdi. 1933-1956 y›llar› ara-
s›nda ad›, Seyhan’d›.
Adana Atatürk Müzesi ve
Kültür Merkezi
Atatürk’ün 15 Mart 1925’te Adana’y›
ziyaret etti¤inde kald›¤› ev. 1982’de dü-
zenlenerek Atatürk Müzesi ve Kültür
merkezi olarak ziyarete aç›ld›. ‹ki katl›
müzede Kurtulufl Savafl› dönemine ait
yerel gazeteler, kütüphane, silâh kolek-
siyonu ve Kurtulufl Savafl›’na kat›lanla-
r›n foto¤raflar› bulunmaktad›r.
Adana Cephesi
Mütareke sonras› 18 Aral›k 1918’de
Fransa’n›n, Adana ve çevresine asker
ç›karmas›ndan sonra Türkler taraf›n-
dan bölgede aç›lan cephe. Frans›zlar,
Mondros Ateflkes Antlaflmas›’n›n im-
zalanmas›ndan sonra, antlaflman›n
7.maddesini bahane ederek, Ocak
1919’dan itibaren Adana, Antep, Urfa
ve Marafl’› iflgal etmifllerdi. Türk hal-
k›, bu haks›z iflgalleri protesto eder-
ken bir yandan da millî teflkilâtlar
kurmaya bafllad›. Frans›zlar›n Ada-
na’y› iflgali ile birlikte, bu bölgeye
büyük bir Ermeni göçü de yo¤unlaflt›.
Bu durum karfl›s›nda Türk halk›, her
ne pahas›na olursa olsun Adana ve
yöresini savunma konusunda karar-
l›yd›. Bu amaçla, Mondros Ateflkes
Antlaflmas›’ndan sonra, ‹stanbul’da
kurulan “Kilikyal›lar Cemiyeti” ve
bölgedeki “‹ntibah Cemiyeti”, Ana-
dolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Ce-
miyeti çat›s› alt›nda birleflip Mersin,
Tarsus, ‹slâhiye bölgelerindeki Fran-
s›zlar ve Ermenilere karfl› mücadeleye
bafllad›lar. Adana ve yöresindeki mil-
10
Adana’dan bir görünüm (Librairie de Péra Arflivi)
Adana Vilâyeti (Librairie de Péra Arflivi)
Adana
