435
‹kinci Grup
suna karfl› bir perde hatt› b›rakmak, as›l orduyu Irak’›n kuzey s›n›r›-
na y›¤›p, ‹ngilizlere taarruz etmek gerekir. Davam›z›n savaflla halle-
dilmesi görüflü benimseniyorsa yap›lacak ifl budur.”
(.........)
Muhalif Grubun Meclis’teki Faaliyeti
Sayg›de¤er Efendiler, muhalif grubun Meclis’teki faaliyeti, bizi kendi-
siyle biraz daha u¤raflt›racakt›r. ‹kinci Grup ad›n› alan muhalifler,
olumsuz yoldaki direnmelerini uzun süre denediler. Bakanlar Kuru-
lu’nun seçim fleklini düzenleyen 8 Temmuz 1922 tarihli kanunla, Bakan-
lar›n ve Bakanlar Kurulu Baflkan›’n›n do¤rudan do¤ruya Meclis’çe ve
gizli oyla seçilmeleri sa¤land›. Böylece, Bakanlar Kurulu Baflkanl›-
¤›’ndan fiilen uzaklaflt›r›lm›fl oldu¤um gibi, Bakanlar›n da benim göste-
rece¤im adaylar aras›ndan seçilmesi ile ilgili hüküm kald›r›lm›fl oldu.
Rauf Bey Bakanlar Kurulu Baflkan› Oldu
Muhalif grup, bundan sonra sald›r›ya geçti. Rauf Bey’i, Bakanlar Ku-
rulu Baflkanl›¤›’na getirmeye çal›flt›. Bunda baflar› da sa¤lad›. Muha-
liflerin gizli niyetlerini anl›yordum. Bununla birlikte Rauf Bey’i yan›-
ma davet ettim. Meclis’teki ço¤unlu¤un kendisini Bakanlar Kurulu
Baflkan› olarak seçme e¤iliminde oldu¤unu, bunun bence de uygun
görüldü¤ünü söyledim. Rauf Bey, karars›z bir tav›r tak›nd›. “Bakanlar
Kurulu Baflkanl›¤›’n›n bir görevi yoktur” dedi. Rauf Bey demek isti-
yordu ki, Büyük Millet Meclisi’nin Baflkan›, Bakanlar Kurulu’nun da ta-
biî baflkan›d›r. Bakanlar Kurulu’nun ald›¤› kararlar onun taraf›ndan
onaylanmad›kça yürürlü¤e girmez. Buna göre, Bakanlar Kurulu Bafl-
kan›’n›n bir yetkisi ve serbestli¤i yoktur. Gerçekten de Teflkilât-› Esa-
siye Kanunu gere¤ince durum böyleydi. Bununla birlikte, sonunda
Bakanlar Kurulu Baflkanl›¤›’n› kabul etti. Rauf Bey, 12 Temmuz 1922
tarihinden 4 A¤ustos 1923 tarihine kadar bu görevde kald›.
Efendiler, bir nokta dikkatinizi çekmifltir. Kara Vas›f Bey’le Rauf Bey,
muhalefetin do¤uflunda, desteklenmesinde ve yönetiminde, daha ilk
günden birlik olmufllar ve liderli¤ini yapm›fllard›r. Fakat Rauf Bey,
aç›ktan a盤a ‹kinci Grup’a geçmeyerek, bizim içimizde kalma duru-
munu tercih ediyor. Bu durum üç y›l sürdü. Rauf Bey, en sonunda
kendi ifadesiyle: “Bizimle birlikteymifl gibi görünmeye art›k imkân
kalmad›¤› zaman” ayr›l›¤›n› ilân etmek zorunda kald›.
Efendiler, muhaliflerin, Meclis’te ordu aleyhine bafllatt›klar› hava de-
vam ediyordu. Sürekli ve ateflli bir flekilde ordunun taarruz kabiliye-
ti olmad›¤›ndan ve art›k konuyu siyasî tedbirlerle bir çözüme ba¤la-
yarak sonuçland›rman›n kaç›n›lmaz oldu¤undan etkili bir flekilde söz
ediyorlard›.
Nutuk : s.429, 449.
TBMM’de muhalif “‹kinci Grup”
milletvekillerinden Hüseyin
Avni Bey (Ulafl) (önde, solda)
ve arkadafllar›.
‹K‹NC‹ GRUP
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
