Ankara’da bulunan bankan›n bafll›ca
görevleri; yerel yönetimlere, gerçeklefl-
tirecekleri hizmetler için kredi vermek,
baflvuru hâlinde çeflitli ifllere ait etüd,
proje ve tesislerin y›ll›k yat›r›m prog-
ramlar› içinde yap›lmas›n› sa¤lamak,
yerel yönetimlerin ihtiyaç duyduklar›
araç ve gereçleri sat›n alma ya da kirala-
yabilmelerine arac› olmakt›r.
‹lmen, Süreyya (Süreyya Pafla)
1874 Karada¤
1955 ‹stanbul
Osmanl› ordusunda havac›l›¤›n kurul-
mas›nda eme¤i geçen asker ve siyaset
adam›. Harp Akademisi’ni bitirdi. Ge-
neral olduktan sonra II.Meflrutiyet döne-
minde ordu için yazd›¤› yararl› yay›nlar-
la tan›nd›. 1911’de Osmanl› ordusunda
havac›l›¤›n kurulmas›nda eme¤i geçti.
Erzincan’da 31.Tümen komutan›yken
görevinden istifa ederek ifl hayat›na at›l-
d›. Dokuma fabrikas› kurdu. ‹stanbul
Kad›köy’deki Süreyya Sinemas›’n› ve
Süreyya Opereti’ni kurarak iflletti. Spor
ve hay›r iflleriyle u¤raflt›. Maltepe’deki
Süreyya Pafla Sanatoryumu’nu yapt›rd›.
1927’de ‹stanbul’dan milletvekili seçil-
di; 1930’da Serbest Cumhuriyet F›rka-
s›’n›n kurucular› aras›nda yer ald›; men-
subu oldu¤u partinin kapat›lmas› üzeri-
ne siyasetten çekildi. “Türkiye’de Tay-
yarecilik ve Balonculuk Tarihi” (1947)
adl› bir eseri vard›r.
‹lo¤lu, Ali ‹hsan (Kör Ali ‹hsan)
1870 ‹stanbul
1942 ‹stanbul
‹ttihat ve Terakki F›rkas›’n›n millî ikti-
sat görüfllerinin belirlenmesinde etkili
olan fikir adam›. Kör Ali ‹hsan ad›yla ta-
n›n›r. II.Meflrutiyet’in ilân›ndan önce ‹t-
tihat ve Terakki F›rkas›’na kat›ld›. Türk
toplumsal tarihi üzerine çal›flmalar yap-
t›. 1912-1915 aras›nda f›rkan›n Diyarba-
k›r ve Halep müfettiflli¤ini yapt›. I.Dün-
ya Savafl› s›ras›nda ‹stanbul’un iafle iflle-
rini yönetti. Esnafa dayal› halk flirketle-
rinin kurulmas›, millî burjuvazinin ku-
rulmas› ve millî iktisat politikas›n›n
oluflmas›nda önemli katk›lar› oldu. Os-
manl› Meclis-i Mebusan›’na Ergani mil-
letvekili seçildi. Mondros Mütareke-
si’nden sonra ‹ttihat ve Terakki F›rka-
s›’n›n feshi üzerine bu partinin ›l›ml›la-
r›nca kurulan Teceddüd F›rkas›’nda yer
ald›. 1920’de Ankara’ya gelerek Musta-
fa Kemal’in kurdurdu¤u Türkiye Ko-
münist Partisi’nin ideolo¤u oldu. ‹ttihat
ve Terakki F›rkas›’n› tekrar canland›r-
maya çal›flt›. 1926’da Mustafa Kemal’e
suikast girifliminde bulundu¤u gerekçe-
siyle yarg›land›ysa da beraat etti ve daha
sonra ticaretle u¤raflt›.
‹malât-› Harbiye Grubu
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda ordunun araç
ve mühimmat ihtiyac›n› karfl›lamak
amac›yla ‹stanbul’da kurulan gizli örgüt.
II.Meflrutiyet’in ilân›ndan (1908) sonra
Seraskerli¤in kald›r›l›p yerine Harbiye
Nezareti’nin kurulmas›yla birlikte askerî
iflletmeler, Tophane-i Âmire Müfliriye-
ti’nin la¤v› sonras› Tophane Nâz›rl›¤› ad›
alt›nda ‹stanbul’da faaliyetlerini sürdür-
düler. 1909’da bu duruma son verilip
Harbiye Nezareti’ne ba¤l› ‹malât-› Har-
biye Umum Müdürlü¤ü kuruldu. I.Dün-
ya Savafl› ve ard›ndan ‹stanbul’un iflgali
y›llar›nda, silâhlar›n ‹tilâf Devletleri’ne
teslim edilmesi ve ‹stanbul’daki askerî
sanayinin üretimini durdurmas› üzerine,
‹stanbul’da 19 Mart 1920’de Eyüp Bey
(Durukan) öncülü¤ünde ‹malât-› Harbi-
ye Grubu kuruldu. Anadolu’daki ordu-
nun araç ve mühimmat ihtiyac›n› karfl›la-
mak amac›yla kurulan örgüt, Kurtulufl
Savafl›’n›n bafllamas›yla birlikte, ‹stan-
bul’dan Ankara’ya tafl›nmak zorunda
kald›. Kurtulufl Savafl› s›ras›nda ‹stan-
bul’dan Anadolu’ya geçen subaylar, me-
murlar ve iflçiler, beraberlerinde Zeytin-
burnu, Tophane ve Bak›rköy’deki askerî
fabrika, ambar ve depolarda bulunan tez-
gâhlar›, bulabildikleri her çeflit mühim-
mat› ve silâh› Ankara’ya tafl›d›lar. Tem-
muz 1920’de bugünkü Ankara Gar›’n›n
bulundu¤u yerde bir atölye ve silâh ta-
mirhanesi, hemen yan›ndaki depolarda
top mühimmat› haz›rlama bölümü ve bir
marangozhane kuruldu. Savafl s›ras›nda
ihtiyaçlar›n bir bölümü, Eskiflehir’deki
silâh, Keskin’deki fiflek imalâthanelerin-
den; Kayseri ve Konya’daki geçici ta-
mirhanelerden sa¤land›. Maddî bak›m-
dan hiçbir destek görmedi. Ankara’daki
Genelkurmay Baflkanl›¤›nca resmen ta-
n›nan ve desteklenen Felâh Grubu’yla
Aral›k 1920’de birleflerek çal›flmalar›n›
sürdürdü. Savafl bitiminde Ankara’da
Askerî Fabrikalar Umum Müdürlü-
¤ü’nün kuruluflu sonras› ‹stanbul’daki ifl-
letmeler tasfiye edildi.
‹mam-Hatip Okullar›
Atatürk döneminde kapat›ld›ktan
sonra 1950’de Demokrat Parti’nin ik-
tidara gelmesiyle birlikte, din adam›
yetifltirmek amac›yla yeniden aç›lan
e¤itim kurumlar›. Maarif Vekâleti
Din E¤itimi Müdürlü¤ü’ne ba¤l› ola-
rak 3 Mart 1924’te yürürlü¤e giren
Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun (Ö¤-
retim Birli¤i Yasas›) din ö¤renimiyle
ilgili hükmüne dayan›larak üniversi-
teye ba¤l› bir ilâhiyat fakültesi kurul-
du ve o tarihte say›lar› 29 olan imam-
hatip okullar›, ortaokula ba¤l› s›n›flar
hâlinde faaliyetini sürdürdü. Ancak,
bu okullar›n say›s› zamanla azalarak
1925’te 26’ya, 1926’da 20’ye, 1928-
1929 ö¤retim y›l›nda 2’ye düfltü ve
1930 ders y›l›nda kapand›. 1950’de
Demokrat Parti’nin iktidara gelme-
sinden hemen sonra, 1951-1952 ders
y›l›nda yeniden aç›ld›. ‹mam-hatip
ortaokulu, ilkokuldan sonra dört y›l-
l›k bir ö¤renim verir hâle getirildi.
‹mam-hatip lisesinin ö¤renim süresi
ise üç y›l olarak belirlendi. 1970’li
y›llardan bafllayarak imam-hatip
okullar›n›n ve bu okullarda okuyan
ö¤rencilerin say›s›nda büyük art›fl ol-
du. 18 A¤ustos 1997’de ilkö¤retimin
sekiz y›la ç›kar›lmas› üzerine imam-
hatip okullar›n›n ortaokul bölümü
kald›r›ld›.
438
‹lmen, Süreyya (Süreyya Pafla)
Süreyya ‹lmen
Ali ‹hsan ‹lo¤lu
Temmuz 1920’de bugünkü Ankara Gar›’n›n bulundu¤u yerde kurulan silâh tamir atölyesinden
bir görünüm.
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Anadolu’ya geçen herkes, ‹stanbul’daki ambar ve depolardaki her
çeflit silâh ve mühimmat› Ankara’ya tafl›d›lar.
