‹negöl
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda birkaç kez
Yunan iflgaline u¤rayan, Bursa iline
ba¤l› ilçe. Eski adlar›n›n Modra ve An-
gelokome oldu¤u san›lmaktad›r.
19.yüzy›l sonlar›nda Hüdavendigâr
(Bursa) vilâyetinin Ertu¤rul (Bilecik)
sanca¤›na ba¤l› bir kaza merkeziydi.
Ulusal Kurtulufl Savafl› s›ras›nda bir sü-
re Yunanistan’›n iflgali alt›nda kald›. 6
Eylül 1922’de iflgalden kurtuldu.
1926’da ilçe merkezi yap›larak Bursa
iline ba¤land›.
‹ngiliz Kemal
(Ahmet Esat Tomruk)
1887 ‹stanbul
14 fiubat 1966 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› y›llar›nda Anzavur ve
Gâvur ‹mam isyanlar›nda görev alan
Türk istihbaratç›. As›l ad› Ahmet Esat
Tomruk’tur. Galatasaray Sultanisi’nde
okurken padiflah›n hafiyeleri taraf›ndan
tutuklan›nca Avrupa’ya kaçt›. I.Dünya
Savafl› bafllay›nca ‹stanbul’a döndü ve
Çanakkale Cephesi’ne gönderildi. Bir
ara ‹ngiliz casusu Lawrence’in pefline
düfltü. ‹stanbul’un iflgali üzerine geri
döndü. Biga ve Bal›kesir Kuvâ-yi Milli-
yesi örgütünde çal›flt›. Anzavur ve Gâ-
vur ‹mam çetelerine karfl› faaliyetler yü-
rüttü. Antalya civar›ndaki bir Yunan ca-
susluk flebekesini ortaya ç›kard›.
Cumhuriyet’ten sonra yurt d›fl›nda çeflit-
li istihbarat görevlerinde bulundu.
1950’den sonra yaflam›, birçok filme
konu oldu ve bir efsane kahraman› hâli-
ne geldi.
‹ngiliz Muhipleri Cemiyeti
I.Dünya Savafl› sonunda ‹ngiliz ç›karla-
r›n› korumak ve Türk ba¤›ms›zl›k hare-
ketini engellemek amac›yla kurulan ‹n-
giliz mandas› yanl›s› dernek. 20 May›s
1919’da kuruldu. ‹ngiltere’nin, I.Dünya
Savafl›’ndan yenik ç›kan Osmanl› Dev-
leti üstündeki siyasî bask› ve etkinli¤ini
sürdürmesi için Anadolu’daki ba¤›ms›z-
l›k hareketini baltalamay› amaçlayan
derne¤in baflkanl›¤›n› Kâmilpaflazâde
fievket Bey, ikinci baflkanl›¤›n› Said
Molla üstlendi. R›za Tevfik, Miralay
Sad›k, fieyhülislâm Mustafa Sabri, Gü-
mülcineli ‹smail ise, derne¤in di¤er üye-
leriydi. ‹stanbul gazetesinde yay›mlanan
birçok yaz›yla, bu arada Ref’i Cevat
Ulunay’›n yaz›lar›yla desteklendi. Hür-
riyet ve ‹tilâf F›rkas›’yla yak›n iliflki
içinde bulunan cemiyet, ‹stanbul’da
20’den çok flube açt›. 1921’de Hürriyet
ve ‹tilâf F›rkas›’n›n güçlü isimlerinden
Miralay Sad›k ile Gümülcineli ‹smail’in
yandafllar›, cemiyetin yönetimini ele ge-
çirdi. ‹stanbul’da Ulusal Kurtulufl Sava-
fl›’n› destekleyenlere karfl› yürütülen ele
geçirme ve yok etme kampanyas›na da
kat›lan dernek, bar›flsever görüntü alt›n-
da, ‹ngiliz sömürgecili¤inin beflinci kolu
olarak çal›flt›. Kurtulufl Savafl›’n›n bafla-
r›ya ulaflmas› üzerine siyaset sahnesin-
den silindi ve cemiyetin birçok üyesi
yurt d›fl›na kaçt›; tutuklanan baz› üyeleri
Ankara ‹stiklâl Mahkemesi’nde yarg›la-
n›p çeflitli cezalara çarpt›r›ld›.
444
‹negöl
Ahmet Esat Tomruk (‹ngiliz Kemal)
Mustafa Kemal Pafla’n›n ‹negöl’e gelifli (20 Ocak 1923).
‹ngiliz Muhipleri Cemiyeti üye kart›
