Kocatepe An›t›
Atatürk’ün Baflkomutanl›k Savafl›’n›
yönetti¤i Kocatepe’de 1953’te yap›lan
an›t. An›t›n bir yüzünde, Atatürk’ün eli
çenesinde silueti ve alt›nda «Türkiye
Büyük Millet Meclisi Reisi Baflkuman-
dan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, karar-
gâh›n› 25.8.1922 günü burada Kocate-
pe’de kurdu. 26.8.1922 sabah› saat
5.30’da Türk Ordular›na düflmana taar-
ruz emri verdi. Bozulan Yunan ordusu-
nu, 30.8.1922 günü Dumlup›nar Mey-
dan Muharebesi’nde yok etti. “Ordular;
ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!” emriy-
le 9.9.1922 günü Yunanl›lar› denize
döktü. Afyon Karahisar vilâyeti halk›
ebedî hat›ras›na flükranlar›n› sunar.
26.8.1953» ifadeleri yer almaktad›r
Koç, Mehmed fiükrü
1887 Afyon
10 Mart 1938 Afyon
Birinci TBMMKarahisar›sahip (Afyon)
milletvekili, hukukçu. 1911’de ‹stanbul
Hukuk Mektebi’nden mezun olduktan
sonra Halep ve Kilis’te hâkimlik ve sav-
c›l›k yapt›. 1919’da istifa ederek Af-
yon’a döndü ve avukatl›¤a bafllad›. Ya-
y›mlad›¤› ‹kaz gazetesinde Millî Müca-
dele’yi destekledi. Sivas Kongresi’ne
Afyon delegesi olarak kat›ld›. Birinci
TBMM’ye Karahisar›sahip (Afyon)
milletvekili seçilerek 23 Nisan 1920’de
Meclis’in aç›l›fl›na haz›r bulundu. Mec-
lis’te muhalif ‹kinci Grup’ta yer ald›.
Dönem sonras› Afyon’a dönerek avu-
katl›k yapt›.
Koçak, fiükrü
1884 Elâz›¤
1961 Ankara
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan. Kur-
tulufl Savafl› s›ras›nda süvari kolordusu
kurmay baflkanl›¤› yapt›. Kurmay Bin-
bafl› rütbesiyle Büyük Taarruz’a kat›ld›.
Savafltan sonra Kurmay Yarbay oldu.
1935-1950 aras› milletvekillik, 1946-
1948 aras› Ulaflt›rma Bakanl›¤› yapt›.
“Türk ‹stiklâl Muharebat›nda Süvari
Kolordusu” adl› eseri birçok yabanc› di-
le çevrildi.
Koçgiri Ayaklanmas›
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Sivas, Erzin-
can ve Tunceli yöresinde TBMM Hü-
kûmeti’ne karfl› bafllat›lan ayaklanma
(6 Mart-17 Haziran 1921). Merkezi
Hafik’te olan Koçgiri Aflireti, Zara,
‹mranl›, Suflehri, Refahiye, Kemah,
Divri¤i, Kangal, Ovac›k ve Kuruçay il-
çelerine kadar yay›lan büyük bir afliret-
ti. Afliretin reisleri, II.Abdülhamid ta-
raf›ndan pafla rütbesi verilen Mustafa
Pafla’n›n çocuklar› Aliflan ve Haydar
beylerdi. Haydar Bey, ayn› zamanda
‹mranl› bucak müdürüydü. Haydar
Bey, Mondros Ateflkes Antlaflma-
s›’ndan sonra Kuruçay kazas› kayma-
kaml›¤›n› istemifl, bu iste¤i kabul edil-
meyince ‹stanbul Hükûmeti’yle anlafl-
mazl›¤a düflmüfl ve ‹mranl›’da Kürt
Teali Cemiyeti’nin bir flubesini açm›fl,
bu arada di¤er afliret reislerini de cemi-
yete üye yazm›flt›. Ayr›ca, ç›kard›¤›
“Jepin” adl› gazetede Kürt ba¤›ms›zl›-
¤› üzerine yaz›lar yay›ml›yordu. 1920
sonbahar›nda Hozat’ta toplanan afliret
reisleri 15 Kas›m 1920’de TBMM Hü-
kûmeti’nden, Kürdistan özerk yöneti-
minin kurulmas›n› kabul eden ‹stanbul
Hükûmeti’nin bu konudaki karar›n›n,
TBMM Hükûmeti’nin de resmen ka-
bul edip etmeyece¤ini aç›klamas›n›;
Kürdistan özerk yönetimi hakk›nda
TBMM Hükûmeti’nin görüflünün ne
oldu¤u konusunda acele yan›t verilme-
sini; Elâz›¤, Malatya, Erzincan ve Si-
vas bölgelerindeki hapishanelerde bu-
lunan bütün Kürt hükümlülerin serbest
b›rak›lmas›n› ve bölgeye gönderilen
askerî birliklerin derhal geri çekilmesi-
ni istedi. TBMM Hükûmeti, durumu
yat›flt›rmak için Elâz›¤’dan Dersim’e
(Tunceli) bir nasihat heyeti gönderdi.
Dersimliler, bu heyeti dinlemeyip An-
kara’ya flu telgraf› çektiler: “Sevr Ant-
laflmas› gere¤ince Diyarbak›r, Elâz›¤,
Van ve Bitlis vilâyetlerinde ba¤›ms›z
bir Kürdistan kurulmas› gerekiyor. Bu
gerçeklefltirilmelidir. Aksi halde bu
hakk› silâh gücüyle almaya mecbur ka-
laca¤›m›z› beyan eyleriz.” TBMM Hü-
kûmeti bir yandan Koçgiri Aflireti’nin
bulundu¤u yerlere askerî y›¤›nak ya-
parken, di¤er yandan Dersim’den Ab-
dülhak Tevfik (Gençtürk), Diyab A¤a
(Y›ld›r›m), Hasan Hayri (Kanko),
Mustafa A¤a (Öztürk), Mustafa Zeki
(Saltuk), Ahmet Ramiz (Tan) milletve-
kili seçilerek Ankara’ya gittiler. Bu
arada Seyyid R›za, Dersim’i iflgal et-
tikten sonra Mustafa Kemal’e çekti¤i
514
Kocatepe An›t›
Afyonkarahisar’daki Kocatepe fiehitli¤i ve Kocatepe An›t›
Mehmed fiükrü Koç
fiükrü Koçak
