509
du müfettifl vekilli¤ine atand›. 29 May›s
1921’de 10.Kolordu Askeralma Heyeti
Baflkanl›¤›’na getirildi. 1935’te emekli-
ye ayr›ld›. TBMM taraf›ndan ‹stiklâl
Madalyas›yla ödüllendirildi.
K›r Koflusu
1923’te Türkiye’de ilki gerçeklefltirilen
do¤al arazideki uzun mesafe koflusu.
Koflunun mesafesi, ulusal ve uluslarara-
s› yar›flmalarda büyük erkeklerde
10.000 m.; büyük bayanlarda 3000 m.
üzerinden yap›l›r. Koflunun parkuru en
az 100 m. uzakl›ktan görülecek flekilde,
solda k›rm›z› ve sa¤ tarafta beyaz flama-
larla iflaretlenir. K›r koflular›, bireysel ta-
k›m s›ralamas›yla de¤erlendirilir. Ta-
k›mlar›n s›ralamadaki yerleri, ilk dört
eleman›n›n ald›klar› derecelerin puanla-
mas›yla belirlenir; zaman olarak top-
lamlar› en az olan tak›m birincili¤i al›r.
K›r koflusu büyükler, gençler ve y›ld›z-
lar olmak üzere üç kategoride (bayanlar-
da iki kategori: büyük bayanlar ve genç
bayanlar) uygulan›r. Türkiye’de ilk k›r
koflusunu 1920’de ‹stanbul’da Robert
Kolej tertipledi. Daha sonra o devrin ün-
lü atletlerinden Ömer Besim (Koflalay),
Bebek’ten Fatih’e, Sar›yer’den Beya-
z›t’a; Nurettin Otmar da (Savc›) Kad›-
köy’den Kartal’a kadar kofltular. Fakat
bu koflular cadde üzerinde yap›ld›¤›ndan
k›r koflusundan çok sokak koflusu mahi-
yetindeydi. Gerçek anlamdaki ilk k›r ko-
flusu, 1923’te Maslak ile Mecidiyeköy
aras›nda yap›ld›. Bu kofluyu Ömer Be-
sim kazand›. 1937’de ilk kez düzenle-
nen Türkiye K›r Koflusu’nda birincili¤i
fievki Evren kazand›. Günümüzde Tür-
kiye’de çeflitli k›r koflular› düzenlen-
mektedir.
K›r›kkale
Cumhuriyet’in ilân›ndan sonra askerî
fabrika alan› olarak planlanan ‹ç Anado-
lu’nun kuzey kesimindeki kent. Ad›n›,
K›r›k Köyü ve Kale adlar›n›n birleflme-
sinden alm›flt›r. 1354’te Osmanl› ege-
menli¤ine giren yöre bir süre Karaman
Beyli¤i’nin yönetiminde kald›. 1361’de
yeniden Osmanl› topraklar›na kat›ld›.
1402 Ankara Savafl›’ndan sona yöreye
Timur egemen oldu. 1413’te Fatih Sul-
tan Mehmed taraf›ndan yeniden Osman-
l› topraklar›na dahil edildi. ‹l s›n›rlar›
içinde Eccobriga ad›yla bilinen ve Deli-
ce-K›r›kkale s›n›r›nda kurulmufl olan
antik bir yerleflme birimi bulunur.
Yahflihan ilçesi ve Hasandede buca¤›
Osmanl›lar döneminde önemli yerleflim
merkezleri olup Cumhuriyet’ten sonra
(1925) askerî amaçlarla kurulacak fabri-
ka alan› olarak seçildi. Bugünkü il mer-
kezinin kuzeyinde yer alan K›r›k Köy
ile bugünkü Kale’nin K›z›l›rmak’a aç›-
lan düzlüklerinde kurulan fabrikalar, za-
manla buray›, h›zla geliflen bir yerleflim
merkezi durumuna getirdi.
1929’da bucak, 1944’te Ankara’ya ba¤-
l› ilçe merkezi oldu. 1989’da il konumu-
na getirildi.
K›rkkilise
K›rklareli’nin 1924’ten önceki ad›.
K›rklareli
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda 26 Temmuz
1920-10 Kas›m 1922 aras› Yunan iflga-
linde kalan, Marmara Bölgesi’nin Ku-
zey Trakya kesiminde kent. Bizans dö-
neminde flehir “K›rk Kilise” anlam›nda
Saranta Ekklesies ad›yla an›l›yordu.
1361’de I.Murad yöreyi fethedince Os-
manl›lar da flehre K›rkkilise ad›n› verdi.
Bu dönemde Rumeli Eyaleti içinde bir
kaza merkeziyken 17.yüzy›lda K›rkkili-
se sanca¤›n›n merkezi oldu. 1831’deki
idarî düzenlemede Silistre Eyaleti’ne
ba¤l› bir liva merkeziyken daha sonra
Edirne vilâyetine ba¤land›. 1877-1878
Osmanl›-Rus Savafl› sonunda imzalanan
Ayastefanos Antlaflmas›’yla Bulgaris-
tan’a b›rak›ld›ysa da bu antlaflmay› ge-
çersiz k›lan Berlin Antlaflmas›’na
(1878) göre Osmanl› Devleti s›n›rlar›
içinde kald›. Balkan Savafllar› (1912-
1913) s›ras›nda 30 Ekim 1912’den 8
Temmuz 1913’e dek Bulgar iflgaline u¤-
rad›. I.Dünya Savafl›’n› izleyen Mütare-
ke Dönemi’nde Yunan iflgaline karfl› ör-
gütlenen Trakya-Paflaeli Müdafaa-i Hu-
kuk Cemiyeti yönetiminde K›rkkilise de
temsil ediliyordu. 26 Temmuz 1920’de
Yunanl›lar›n iflgaline u¤rad›. Kurtulufl
Savafl›’n›n sonunda imzalanan Mudan-
ya Mütarekesi hükümleri uyar›nca Yu-
nan ordusunun Trakya’y› boflaltmas›n›n
ard›ndan 15 Ekim 1922’de Fransa’n›n
denetimine girdi ve daha sonra 10 Ka-
s›m 1922’de TBMM Hükûmeti yöneti-
mine geçti. 20 Aral›k 1924’te ad› K›rk-
lareli olarak de¤ifltirildi.
K›rflehir
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Yozgat ayak-
lanmalar›ndan etkilenen ‹ç Anadolu
Bölgesi’nde kent. 14.yüzy›l›n sonlar›n-
da I.Bayezid (Y›ld›r›m) taraf›ndan Os-
manl› topraklar›na kat›ld›. Ankara Sa-
vafl›’n› kazanan Timur taraf›ndan Kara-
mano¤ullar›’na verildi. II.Murad döne-
minde yeniden Osmanl› topraklar›na
dahil edilen kent, 16.yüzy›ldan itibaren
Celâlî Ayaklanmalar›’ndan oldukça et-
kilendi. 19.yüzy›l sonlar›nda Ankara vi-
lâyetine ba¤l› K›rflehir sanca¤›n›n s›n›r-
lar› içindeydi. ‹flgale u¤ramad›¤›ndan
Millî Mücadele’nin ilk dönemlerinde
kentte herhangi bir giriflim olmad›. Si-
vas Kongresi’nden sonra harekete ge-
çen K›rflehirliler, Müdafaa-i Hukuk Ce-
miyeti K›rflehir fiubesi’ni kurdular.
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda patlak veren
Yozgat ayaklanmalar›ndan etkilendi.
1924’te vilâyet yap›ld›. 30 May›s
1954’te siyasî nedenlerle ilçe olarak
Nevflehir’e ba¤land›ysa da 1 Temmuz
1957’de yeniden il yap›ld›.
K›rflehir
K›rklareli Hükûmet Kona¤› (1908).
K›rflehir’den bir görünüm (1967).
Mustafa Kemal, K›rklareli’nde (20 Aral›k 1930).
