Köprülü, Mehmed Fuad
1890 ‹stanbul
28 Haziran 1966 ‹stanbul
Türkiye’de ça¤dafl anlamda edebiyat ta-
rihçili¤inin temelini atan, fikir ve siyaset
adam›. SadrazamKöprülü Mehmet Pafla
ailesindendir. Ortaö¤renimini Mercan
‹dadîsi’nde tamamlad›. Kendisini tatmin
etmedi¤i gerekçesiyle hukuk ö¤renimini
yar›m b›rak›p Frans›zca dersleri ald›.
Edebiyatla u¤raflt›. Bir süre ‹stanbul’da
lise ö¤retmenli¤i yapt›ktan sonra Dârül-
fünun’da Türk edebiyat› tarihi müderris-
li¤ine atand› (1913). Mülkiye ve Sanayi-
i Nefise (Güzel Sanatlar) mekteplerinde,
‹lâhiyat Fakültesi’nde tarih ö¤retmenli¤i
yapt›. 1923’te Edebiyat Fakültesi dekan-
l›¤›na getirildi. Birçok uluslararas›
kongreye Türkiye temsilcisi olarak ka-
t›ld›. Kars’tan milletvekili seçilerek par-
lamentoya girdi (1934). Bu görevinin
yan› s›ra ‹stanbul Üniversitesi Edebiyat
Fakültesi’nde ve Ankara Dil ve Tarih-
Co¤rafya Fakültesi’ndeki görevine de-
vam etti. Ayr›ca Siyasal Bilgiler Oku-
lu’nda Türk müesseseleri tarihi okuttu.
Emekliye ayr›ld›ktan (1943) bir süre
sonra Demokrat Parti (DP) kurucular›
aras›na kat›larak ‹stanbul’dan milletve-
kili seçildi (1946). D›fliflleri Bakanl›¤›
yapt›, 1957 seçimlerinden sonra DP’den
istifa etti. Önceleri Fecr-i Âti toplulu¤u-
nun be¤eni ölçülerine ba¤l› kald›. Daha
sonra Ziya Gökalp’in yönetti¤i Yeni
Mecmua’da hece ölçüsüyle, sade dille
fliirler yazd›; “millî edebiyat” ak›m›n›n
amaçlad›¤› do¤rultuda çal›flmalar›n› sür-
dürdü. Millî Tetebbular Mecmuas›
(1915), Türkiyat Mecmuas› (1924),
Türk Hukuk ve ‹ktisat Tarihi Mecmuas›
(1931-1939), Ülkü (1936-1941) vb. der-
gileri yönetti. Türkiyat Enstitüsü’nü ku-
rarak, ulusal kültürümüzün ça¤dafl bi-
limsel yöntemlerle gün ›fl›¤›na ç›kar›l-
mas›na yol açan giriflimlerde bulundu.
Çal›flmalar›yla edebiyat tarihi alan›na
bilimsel bir kimlik kazand›rmaya çal›flt›.
Bafll›ca eserleri:
Hayat-› Fikriyye
(1909),
Malûmat-› Edebiyye
(1915),
Ye-
ni Osmanl› Edebiyat› Tarihi
(1916),
Türk Dilinin Sarf ve Nahvi
(1917),
Mek-
tep fiiirleri
(1918),
Tevfik Fikret ve Ah-
lâk›
(1918),
Nasreddin Hoca
(1918),
Türk Edebiyat›nda ‹lk Mutasavv›flar
(1919),
Türk Edebiyat› Tarihi I
(1920-
1921).
Türkiye Tarihi I
(1923),
Bugünkü
Edebiyat
(1924),
Türk Tarih-i Dinisi
(1925),
Azerî Edebiyat›na Ait Tetkikler
(1926),
Millî Edebiyat Cereyan›n›n ‹lk
Mübeflflirleri ve Dîvânü Türkî-i Basit
(1928),
Divan Edebiyat› Antolojisi
(1932-1934),
Türk Dili ve Edebiyat›
Hakk›nda Araflt›rmalar
(1934),
Osman-
l› Devleti’nin Kuruluflu
(1959),
Türk Saz
fiairleri
(1962-1964),
Edebiyat Araflt›r-
malar›
(1966).
Köprülülü Hamdi Bey
1888 Köprülü/Vardar
20 fiubat 1920 Biga
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda önemli hiz-
metlerde bulunan Türk milis kuvvetleri
komutan›. Mülkiye Mektebi’ni bitirdik-
ten sonra Balkan Savafl›’na kat›ld›. Çe-
flitli yerlerde kaymakaml›k yapt›. Edre-
mit Kaymakam›yken I.Dünya Savafl› s›-
ras›nda ‹ttihat ve Terakki yanl›s› oldu¤u
gerekçesiyle Damat Ferit Hükûmetince
kaymakaml›ktan uzaklaflt›r›ld›. Hakk›n-
da tutuklama karar› ç›k›nca 1919’a ka-
dar Burhaniye’de kald›. Yunanl›lar›n
Ayval›k’› iflgali üzerine Ayval›k Cephe-
si Kumandan› Ali (Çetinkaya) Bey’in
emrine girdi. Cephenin kurulup gelifl-
mesi döneminde büyük hizmeti geçti.
1919 sonlar›nda Ayval›k’tan ayr›larak
Bal›kesir’e, hemflehrisi Albay Kâz›m
(Özalp) Bey’in yan›na gitti. Cephenin
gittikçe artan silâh ve cephane ihtiyac›n›
karfl›lamak üzere Gelibolu’da bulunan
Akbafl Cephaneli¤i’ne Kâz›m Bey’le
birlikte bir bask›n düzenleyerek 26-27
Ocak 1920 gecesi cephanelikteki bütün
silâh ve cephaneyi ele geçirdi ve bir ge-
cede Anadolu yakas›na, oradan da Yeni-
ce’ye ulaflt›rd›.
Cephaneyi muhafaza alt›na ald›ktan
sonra 40 atl› ile Biga’ya geçti. Biga’da
halk› haraca kesen Kara Hasan çetesini
ortadan kald›rd›. Anzavur Ahmed’in
emrindeki Gâvur ‹mam ve fiah ‹smail
kuvvetlerinin Biga’ya bask›n› s›ras›nda
kaç›p Yenice’ye do¤ru yola ç›kt›ktan
sonra dinlenmek için mola verdi¤i ‹nova
köyünde, tan›narak yakaland› ve Bi-
ga’ya getirilirken öldürüldü.
Kör Ali ‹hsan
bk.
‹lo¤lu, Ali ‹hsan (Kör Ali ‹hsan)
Köseo¤lu, (Hüseyin) Selâhaddin
(Çolak Selâhaddin)
1882 ‹stanbul
6 Ekim 1949 ‹stanbul
Birinci TBMM Mersin milletvekili.
1902’de Erkân-› Harbiye Mektebi’nden
kurmay yüzbafl› rütbesiyle mezun ol-
duktan sonra Osmanl› ordusunun de¤i-
flik kademelerinde görev ald›. Balkan ve
I.Dünya Savafllar›’na kat›ld›. Harbiye
522
Köprülü, Mehmed Fuad
Mehmed Fuad Köprülü
Mehmed Fuad Köprülü (sa¤da), ‹stanbul Darülfünunu’nun davetlisi olarak Türkiye’ye gelen
Türkolog Prof. V. Barthold’la (ortada)
Edremit Kaymakam› Köprülülü Hamdi Bey
Köprülülü Hamdi Bey’in ölüm haberini veren
27 fiubat 1920 tarihli “‹zmir’e Do¤ru”
gazetesi.
