manda herkese ö¤retme coflkusu, okul
ve ö¤retmene büyük bir sorumluluk
yüklüyordu. 21 Kas›m 1928’de “Millet
Mektepleri Yönetmeli¤i” yay›mland›.
Bu yönetmeli¤e göre eski yaz›y› bilsin,
bilmesin, 16-45 yafl aras›ndaki kad›n er-
kek herkes millet mekteplerine gidecek;
her ö¤retmen, 30-50 kifliden oluflan bir
s›n›fta ders verecek; hiç okuma bilme-
yenler 4, eski yaz›y› bilenler ya da okul-
dan ayr›lm›fl olanlar ise 2 ay kurs göre-
ceklerdi. Millet Mektepleri uygulama-
s›yla tüm yurtta genifl bir halk e¤itimi
hareketi bafllat›ld› ve Gazi Mustafa Ke-
mal Pafla, bu hareketin “Baflö¤retmen”i
oldu. Her gitti¤i yerde tahta bafl›nda hal-
ka okuma-yazma ö¤retti¤i gibi, tüm
milletvekillerini, devlet memurlar›n› ve
ö¤retmenleri bu yolda seferber etti. Mil-
let mekteplerinde okuma-yazma yan› s›-
ra, matematik, sa¤l›k bilgisi, yurt bilgisi
gibi dersler de veriliyordu. Çal›flanlara,
gaz lâmbas›, mum ›fl›¤› alt›nda gece ve-
rilen derslere, bu davaya gönülden ina-
nan halk, hiç aksatmadan devam ediyor-
du; bitirenlere, Atatürk taraf›ndan bir
Anayasa metni arma¤an ediliyordu. Bu
büyük seferberli¤in ve coflkunun sonu-
cu, yeni harflerin kabulünden bir y›l
sonra (1929), Millet Mekteplerinden
diploma alanlar›n say›s› 1 milyon 200
bine ulaflt›. Millet Mekteplerinde temel
e¤itim görenlerin zamanla okuma-yaz-
may› unutabilecekleri düflünülerek
1930’da “Halk Okuma Odalar›” aç›ld›
ve 1936’da okuma odalar›n›n say›s›
500’e ulaflt› ve ayn› y›l millet mekteple-
ri uygulamas›na son verildi; bu kurslar›n
ifllevini Halkevleri ve Halkodalar› üst-
lendi.
Milletler Cemiyeti
(Cemiyet-i Akvam)
Versailles (Versay) Antlaflmas› (1919)
ile uluslararas› iflbirli¤ini gelifltirmek,
dünya bar›fl›n› ve güvenli¤ini sa¤lamak
üzere kurulan uluslararas› örgüt (1920).
Kurtulufl Savafl› y›llar›nda Cemiyet-i
Akvam ad›yla tan›nd›. I.Dünya Savafl›
sonunda ABD Baflkan› Woodrow Wil-
son’un giriflimiyle kurulan cemiyetin
merkezi Cenevre’ydi. Genel Kurul,
Konsey ve Sekreterya’dan oluflan örgü-
tün amac›, adalete dayal› yeni bir ulusla-
raras› düzen kurmakt›. Savafllar› önleye-
rek ya da bast›rarak uluslararas› bar›fl ve
güvenli¤i güvence alt›na almak; toplum-
sal ve kültürel ilerlemeyi desteklemek
amac›yla uluslar aras›nda her alanda ifl-
birli¤ini gelifltirmek, cemiyetin bafll›ca
göreviydi. Cemiyete üye ülkeler birbir-
lerinin siyasî ba¤›ms›zl›klar›na ve top-
rak bütünlüklerine sayg› gösterecekler,
anlaflmazl›k durumlar›nda cemiyete
baflvuracaklar ve oybirli¤iyle al›nmas›
durumunda kararlara uyacaklard›. Ka-
rarlara uyulmas›n› sa¤lamak amac›yla,
gerekti¤inde ekonomik ve askerî yapt›-
r›mlar da uygulayabilecek olan cemiyet
32 kurucu üyeden olufluyordu. Daha
sonra 13 devlet, cemiyete üye olmaya
616
Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam)
Millet Mekteplerini bitirenlere verilen diploma
Türk kad›n›, Millet Mektepleri’nde yeni harflerle okuyup-yazma ö¤renirken (1929).
Bir okulun giriflinde millet mekteplerinin aç›l›fl›yla ilgili duyuru.
2 Ocak 1929 tarihli Akflam gazetesinde, millet mekteplerinin aç›l›fl›yla ilgili haber ve bir afifl.
