001-321emin.QXD - page 652

Hakk› (Baltac›o¤lu), Halide Nusret
(Zorlutuna), Mehmed Halid (Bayr›),
Ahmed Süheyl Ünver, Sadettin Nüzhet
(Ergun), Mustafa fiekib (Tunç), Celâl
Sahir (Erozan) ve Hasan Âli (Yücel) gi-
bi kalemler yer ald›. Lâtin harflerinin
kabulüyle birlikte (1928) 113.say›da ba-
z› yaz› ve fliirler Lâtin harfleriyle yay›m-
land›ysa da bu say›, son nüshas› oldu.
Millî Musikî ve Temsil Akademisi
Atatürk döneminde Maarif Vekâletince
musikî ve tiyatro sanat›na ça¤dafl an-
lamda bir biçim vermek amac›yla Anka-
ra’da kurulan kurum. Akademinin kuru-
lufluyla ilgili kanun, Millî Musikî ve
Temsil Akademisi Teflkilât Kanunu ad›
alt›nda TBMM’de 25 Haziran 1934’te
kabul edildi.
Millî Mücadele (Kurtulufl Savafl›)
30 Ekim 1918 Mondros Mütarekesi’nin
imzalanmas›yla aç›lan; Ege, Do¤u ve
Güneydo¤u Anadolu’da iflgal ve iflgal
tehdidine karfl› oluflturulan silâhl› ve si-
yasî örgütlerin savafl›m›yla bafllayan; 19
May›s 1919’da Mustafa Kemal’in Sam-
sun’a ç›k›fl›ndan sonra, Erzurum ve Si-
vas Kongreleri’nde ulusal çapta örgütle-
nen; 11 Ekim 1922’de Mudanya Müta-
rekesi’yle askerî, 29 Ekim 1923’te
Cumhuriyet’in ilân›yla siyasî anlamda
tamamlanan Ulusal Kurtulufl Savafl›.
MillîMücadeleDönemi Edebiyat›
bk.
Kurtulufl Savafl› Dönemi Edebiyat›
Millî Müdafaa Vekâleti
bk.
Millî Savunma Bakanl›¤›
Millî Müfrezeler
Kurtulufl Savafl›’nda yer alan Kuvâ-yi
Milliye kuvvetlerine verilen ad.
Millî Ordu
1921-1922 aras›, ‹nönü Savafllar›, Sa-
karya Savafl› ve Büyük Taarruz’a kat›l-
d›ktan sonra ‹zmir’e giren ordunun ad›.
Millî Sahne
Dârülbedâyi sanatç›lar›ndan Fikret fiâ-
di’nin 1923’te kurdu¤u tiyatro toplulu-
¤u. Dârülbedâyi sanatç›lar›n›n ‹z-
mir’den Söke’ye yapt›¤› turne s›ras›nda
Fikret fiâdi, bir topluluk kurarak Anado-
lu kentlerinde temsiller vermeyi tasarla-
d›. “Millî Sahne” ad› alt›nda kurulan
topluluk, kadrosunun darl›¤› yüzünden
bafllang›çta, iki oyunla Anadolu’ya ç›k-
t›. Bunlar ‹bnürrefik Ahmed Nuri’nin
“Hisse-i fiayia” ve “Sekizinci” adl›
uyarlamalar›yd›. ‹lk turne sonunda Eski-
flehir, toplulu¤un merkezi oldu ve daha
sonra ‹zmir’den gelen sanatç›lar da top-
lulu¤a kat›l›nca yeni oyunlar haz›rlana-
rak Ankara’ya gidildi. Ankara’da iyi bir
tiyatro çevresi yaratan Fikret fiâdi,
1924’te Türk Oca¤› sahnesinde temsil-
ler verdi. Böylece, Cumhuriyet’in ilâ-
n›ndan sonra Ankara’ya gelerek yerleflik
düzende çal›flan ilk özel tiyatro toplulu-
¤u oldu. Konya, Afyon gibi Ankara’ya
yak›n kentlerde temsiller verdikten son-
ra 1926 ortalar›nda da¤›ld›.
Millî Sanayi Numune Sergisi
21 Nisan 1930’da Millî ‹ktisat ve Tasar-
ruf Cemiyeti taraf›ndan Ankara’da aç›-
lan sergi. 23 Nisan 1930’da çal›flmalara
bafllayacak olan Sanayi Kongresi’ne ha-
z›rl›k niteli¤indeydi. Bu arada her türlü
meslekî örgütlenmeden yoksun ve ken-
dilerine hükûmetten baflka rehber olacak
bir kurumun bulunmad›¤› üreticilere,
sergilere kat›lma al›flkanl›¤› kazand›r-
mak ve sergilerin yararlar›n› ö¤retmek
amac›yla aç›ld›. Aç›l›fl›n› Baflvekil ‹smet
‹nönü’nün yapt›¤› sergiyle ilgili olarak
Mustafa Kemal Pafla ise, bu giriflimin
sürekli bir flekle dönüfltürülmesini istedi.
Ayr›ca, kongre süresince “Sanayi ve
Kongre” ad›yla bir dergi ç›kar›ld›.
Millî Saraylar Müdürlü¤ü
Atatürk’ün direktifi üzerine devlet mal›
saraylar›n yönetimi, korunmas›, bak›m›
ve halka aç›lmas› çal›flmalar›n› yürütmek
amac›yla 1924 tarih ve 431 say›l› yasay-
la kurulan müdürlük. Yasan›n kabulün-
den sonra Ihlamur Kasr›, Yalova Atatürk
Köflkleri, Y›ld›z Saray›’n›n Tören Daire-
si, Millî Saraylar Müdürlü¤ü’ne ba¤lan-
d›. 1933’e dek Maliye Bakanl›¤›’na ba¤-
l› olan müdürlük, daha sonra TBMM’nin
yönetimine verildi. 1937’de Dolmabah-
çe Saray›’n›n Veliaht Dairesi, Resim-
Heykel Müzesi olarak halk›n ziyaretine
aç›ld›. Millî Saraylar ile ilgili en kapsam-
l› çal›flmalar 1984’ten sonra gerçekleflti-
rildi. TBMMBaflkanl›k Divan›’n›n 1985
gün ve 55 say›l› karar›yla TBMM’ye
ba¤l› saray ve köflklerin kullan›m› ve ifl-
letilmelerine dair etkinlikler h›zland›r›l-
d›. Bu etkinlikler do¤rultusunda Dolma-
bahçe Saray› Selâml›k, Harem, Kuflluk
bölümleri; Beylerbeyi Saray›, Y›ld›z Sa-
ray› fiale Köflkü ve Aynal›kavak Kasr›
ziyarete aç›ld›.
Millî Savafl Hikâyeleri
Yakup Kadri Karaosmano¤lu’nun, Kur-
tulufl Savafl› döneminde Anadolu’nun
sorunlar›n› iflledi¤i ve savafllar›n yol aç-
t›¤› y›k›m› anlatt›¤› hikâye kitab› (1947).
Ad›ndan da anlafl›laca¤› gibi eser, 1921
sonras›, Yakup Kadri’nin gazeteci ola-
rak ça¤r›ld›¤› Anadolu gezisi s›ras›nda,
özellikle savafl ve sorunlar›yla ilgili ör-
nekleri içerir. Yerel gözlemlerin yak›nl›-
¤›, Anadolu gerçekleri ve savafl ac›lar›-
n›n yans›t›ld›¤›, “On Dört Yafl›nda Bir
Adam” “Güvercin Av›”, “Teslim! Tes-
lim!”, “Hasretten Hasrete” adl› her biri
baflka bir yeri, baflka kiflileri, baflka olay-
lar› konu edinen, bir yandan da sonu
gelmez ve umutsuz bir aray›fl› dile geti-
ren yazar›n en güzel dört hikâyesine yer
verilen eserde, güzel ve büyük yurdunu
yitiren Hamdi, kocas›n› aramak için ‹s-
tanbul’a gelen Ödemiflli zavall› bir ka-
d›n, her fleyi allak bullak eden, “yurt”u
“gurbet”e çeviren savafl ve “geride ka-
lanlar›n hayatlar›” anlat›l›r.
Millî Savunma Bakanl›¤›
Askerlik ve savunmayla ilgili iflleri yürü-
ten bakanl›k. Osmanl› Devleti dönemin-
de ordunun çekirde¤ini oluflturan Yeni-
çeri Oca¤›’n›n savafla her an haz›r du-
rumda olmas›na özen gösterilirdi. Gide-
rek ordu, eski düzenini kaybetti. Bu du-
rum karfl›s›nda Tanzimat’tan sonra ordu-
nun ›slah›na çal›fl›ld›. II.Mahmud döne-
minde kald›r›lan Yeniçeri Oca¤›’n›n ye-
rine Asakir-i Mansure-i Muhammediye
ad› verilen ordunun yan› s›ra Seraskerlik
örgütü kuruldu. 1908’de II.Meflrutiyet’in
ilân›ndan sonra Harbiye Nâz›rl›¤› ad›n›
alan Seraskerlik, 2 Haziran 1920 tarihli
yasayla Müdafaa-i Milliye Vekâleti
ad›yla TBMMHükûmeti içinde yer ald›.
Bakanl›¤›n ad› 3 Ocak 1929’da Millî
Müdafaa Vekâleti, 16 Nisan 1946’da
Millî Savunma Bakanl›¤› oldu. 31 Tem-
muz 1970 tarih ve 1325 say›l› yasayla
düzenlenen bakanl›k örgütü, Bakanl›k
Müsteflar› ve Bakanl›k Müsteflarl›¤›’na
ba¤l› Müsteflar Kara Yard›mc›l›¤› (Teda-
rik ve Teknoloji Baflkanl›¤›), Müsteflar
Deniz Yard›mc›l›¤› (Personel ve ‹dari
Hizmetler Baflkanl›¤›), Müsteflar Hava
Yard›mc›l›¤› (‹nflaat Hizmetler Baflkan-
l›¤›) adl› birimlerden oluflur. Bakanl›¤›n
görevleri, ordu bütçesinin düzenlenmesi,
Genelkurmay Baflkanl›¤›nca gerek görü-
len örgüt ve kurulufllar›n oluflturulmas›,
askerlik ve orduyla ilgili yasa tasar›lar›-
n›n haz›rlanmas›, ordu mensuplar›n›n
özlük ifllerinin izlenmesi ve yerine geti-
rilmesi, yurttafllar›n askerlik hizmetleri-
nin düzenlenmesi, orduyla ilgili sa¤l›k
ve veterinerlik hizmetlerinin yürütülme-
si, her türlü araç-gereç, yiyecek ve bar›-
naklar›n sa¤lanmas›d›r. Millî Savunma
hizmetinin icra gücü olan Silâhl› Kuv-
vetlerin komutas›, Genelkurmay Bafl-
kanl›¤›’ndad›r. Genelkurmay Baflkan›,
Bakanlar Kurulu’nun önerisiyle Cum-
hurbaflkan›nca atan›r ve görevi bak›m›n-
dan Baflbakan’a karfl› sorumludur (1982
Anayasas›, md. 117).
Millî Türk F›rkas›
9 Aral›k 1919’da ‹stanbul’da kurulan si-
yasî parti. Türkçülük ak›m›n› sürdürmek
amac›yla Millî Meflrutiyet F›rkas› üyele-
rinden Ahmet Ferit (Tek), Zühtü (‹n-
han), Yusuf (Akçura), Mehmet Emin
(Yurdakul), Ahmet Hikmet (Müftüo¤-
lu), ‹smay›l Hakk› (Baltac›o¤lu), Abdül-
hak Adnan (Ad›var), Hamdullah Suphi
(Tanr›över) ve Mehmed Emin (Eriflir-
gil) taraf›ndan kuruldu. ‹fham gazetesi,
f›rkan›n yay›n organ›yd›. F›rkan›n prog-
ram›nda emperyalizm reddedilmekte;
demokrat ülkelerle karfl›l›kl› sayg› esas›-
na dayal› antlaflmalar yap›lmas›, çal›flma
hayat›n›n düzenlenmesi, sosyal kurum-
lar›n devlet taraf›ndan yönetilmesi, eko-
nomi ve bay›nd›rl›k ifllerine millî bir ka-
rakter verilmesi öngörülmekteydi. F›r-
ka, 1919 seçimlerine kat›ld› ve Abdül-
hak Adnan (Ad›var) mebus seçildi. Kur-
tulufl Savafl›’n› destekleyen f›rkan›n
üyelerinden bir bölümü Birinci
TBMM’ye kat›ld›.
620
Millî Musikî ve Temsil Akademisi
1...,642,643,644,645,646,647,648,649,650,651 653,654,655,656,657,658,659,660,661,662,...960
Powered by FlippingBook