693
dunun kumandanl›¤›na getirildi ve Rus-
larla yap›lan Köprüköy-Pasinler Ovas›
Meydan Muharebesi’ni kazanarak ferik-
lik rütbesine yükseldi. Enver Pafla tara-
f›ndan Üçüncü Ordu Kumandanl›¤›n-
dan al›narak Hicaz’a vali ve kumandan
olarak gönderildi. I.Dünya Savafl›’n›n
kaybedilmesi ve Millî Mücadele’nin
bafllamas› üzerine Anadolu’ya geçti.
Konya valisi ve havalisi kumandan› ola-
rak atand›¤› Konya’da isyan› bast›rma
harekât›n› baflar›yla yürüttü ve isyan›n
elebafl›s› Delibafl Mehmed’i yakalamay›
baflard›. Kurtulufl Savafl›’n›n kazan›lma-
s›ndan sonra Erkân-› Harbiye Reisli¤ine
getirildi. Askerî Temyiz Mahkemesi
Reisli¤i yapt› ve kendi iste¤iyle birinci
feriklik rütbesiyle emekliye ayr›ld›.
Kazand›¤› meydan savafl› nedeniyle
Atatürk taraf›ndan kendisine “Pasiner”
soyad› verildi.
Pafla
Osmanl› Devleti’nde yüksek rütbeli as-
kerlerle, yüksek dereceli devlet memur-
lar›na verilen unvan. Sözcük, zamanla
M›s›r, Suriye, Irak, Ürdün gibi ülkelerde
de yay›l›p kabul edildi. Sözcü¤ün, en
büyük erkek evlât anlam›na gelen “ba-
fla¤a”dan türedi¤i san›lmaktad›r.
Bu Türkçe unvan›n kullan›lmas›, Cum-
huriyet döneminde 26 Kas›m 1934 tarih
ve 2590 say›l› kanunla yasakland›. An-
cak günümüzde gayr›resmî de olsa ge-
neraller için kullan›lmaktad›r.
PaflabahçefiifleveCamFabrikas›
bk.
TürkiyefiifleveCamFabrikalar›Afi
Paflaeli
Balkan Savafl›’ndan sonra Trakya’ya
verilen ad. Genelde “Trakya-Paflaeli” ya
da “Trakya ve Paflaeli” fleklinde kulla-
n›lm›flt›r.
Patrikhane
Lozan Antlaflmas›’na göre, yetki ve gö-
revi dinî konularla s›n›rlanan, Fener’de-
ki Ortodoks Kilisesi’ne ba¤l› dinî ku-
rum. Fatih Sultan Mehmed taraf›ndan
‹stanbul al›nd›ktan sonra tan›nan ayr›ca-
l›kla, Ortodoks cemaatin ruhanî liderli¤i
görevini yapm›fl; daha sonraki padiflah-
lar da bu ayr›cal›klar› onaylam›fl, hattâ
çeflitli siyasî bask›lar sonucu genifllet-
mifllerdir. Osmanl› Devleti’nin çok yön-
lü yap›s›, ruhanî liderlere, cemaatlerin
devlet önünde resmî temsilcileri gözüy-
le bak›lmas›na olanak verdi¤inden bun-
lar, hükûmetin verdi¤i kararlarda etkili
olabiliyorlard›. Cumhuriyet’in ilân›ndan
sonra din ve devlet ifllerinin ayr›lmas›y-
la, cemaatlerin temsili meselesi önemini
kaybetti. Osmanl›lar döneminde patrik-
hanenin baz› idarî ve siyasî ifllere kar›fl-
t›¤› düflünülerek, Lozan bar›fl görüflme-
leri s›ras›nda, Türk heyeti, patrikli¤in
kald›r›lmas› veya Türkiye d›fl›nda bir
yere al›nmas›n› istedi. Türk tezine göre,
siyasî nitelikte bir organ olan patrikhane
ve ona ba¤l› kurumlar›n, siyasî ayr›ca-
l›klar›n kalkmas› sonucu varl›k nedeni
de kalm›yordu. Buna karfl›l›k ‹ngiliz ve
Yunan heyetleri baflta olmak üzere di¤er
heyetlerin ço¤unlu¤u patrikhanenin ma-
nevî varl›¤›n›n önemi üstünde durdular
ve patrik ‹stanbul’u terk ederse, Rum
Ortodoks cemaatinin, dinî liderlerini
kaybedece¤ini ileri sürdüler. Onlara gö-
re, kilise hukuku, patrikli¤in görevlerini,
yaln›z dinî konularla s›n›rlamaya uy-
gundu ve sadece evlenme ve boflanma-
lar kilise makamlar›na b›rak›lmal›yd›.
Uzun süren tart›flmalar sonunda, patrik-
hanenin idarî ve siyasî görevlerinin orta-
dan kalkt›¤›, sadece dinî, ruhanî niteli¤i-
nin devam etti¤i, di¤er heyetlerce de ka-
bul edildi ve korunmas› uygun bulundu.
Günümüzde patrikhanenin evlenme ko-
nusundaki yetki ve görevi, sadece dinî
bak›mdan olup hukukî ifllemleri yapma
yetkisi Türkiye Cumhuriyeti’ne aittir.
Payam, Nuri
1869 Siirt
2 Haziran 1940 Siirt
Birinci TBMM Siirt milletvekili. ‹lk ve
ortaö¤renimini Siirt’te tamamlad›. Bele-
diye Meclisi üyesiyken Millî Mücade-
le’ye kat›ld›. Birinci TBMM’ye Siirt’ten
milletvekili seçildi (1920). Milletvekilli-
¤i sona erince Siirt’e dönüp ticaretle u¤-
raflt›.
Pehlivan, Ahmet ‹hsan
1885 K›r›kkale
3 Ocak 1961 Ankara
‹kinci TBMM Ankara milletvekili. ‹s-
tanbul Hukuk Mektebi’ni bitirdikten
sonra çeflitli yerlerde hâkimlik ve savc›-
l›k yapt›. Mart 1923’te Dahiliye Vekâle-
ti Hukuk Müflavirli¤i’ne atand›. Bu gö-
revdeyken ‹kinci TBMM’ye Anka-
ra’dan milletvekili seçildi (1923). Mec-
lis’te çeflitli komisyonlarda bulundu.
Üçüncü dönemde de parlamentodaki
yerini korudu.
Peker, Mehmet fievket
1881 Sinop
18 Kas›m 1936 ‹stanbul
Birinci TBMM Sinop milletvekili. ‹lk
ve ortaö¤renimini Sinop’ta tamamlad›.
Zab›t kâtibi olarak Adliye Teflkilât›’na
girdi. Sorgu Hâkimli¤i ve Kastamonu
‹stinaf Mahkemesi üye yard›mc›l›¤›nda
bulundu. Ald›¤› ruhsatname ile avukat-
l›k yapt›. Birinci TBMM’ye Sinop’tan
milletvekili seçildi (1920). Konya
Ayaklanmas›’n› soruflturmakla görevli
Meclis Heyeti’nde yer ald›. Samsun ‹s-
tiklâl Mahkemesi üyeli¤ine seçildi (3
A¤ustos 1921). Milletvekilli¤i sona
erince Kastamonu’da avukatl›k yapt›.
Peker, Recep
5 fiubat 1889 ‹stanbul
2 Nisan 1950 ‹stanbul
‹kinci TBMM Kütahya milletvekili,
Türkiye Cumhuriyeti’nin yedinci baflba-
kan›. 1907’de te¤men rütbesiyle Harbi-
ye’den mezun olduktan sonra Yemen,
Trablus ve I.Dünya Savafllar›na kat›ld›.
1919’da binbafl› rütbesiyle Harp Akade-
misi’ni bitirdi. 20.Kolordu kurmay› ola-
rak Anadolu’ya geçerek Ulusal Kurtu-
lufl Savafl›’na kat›ld›. Maafll› olarak Bi-
rinci TBMM’de genel sekreterlik yapt›.
1923’te ‹kinci TBMM’ye Kütahya mil-
Peker, Recep
Ali Galip Pasiner
Nuri Payam
Ahmet ‹hsan Pehlivan
Mehmet fievket Peker
