letvekili olarak kat›ld› ve ayn› y›l Hâki-
miyet-i Milliye gazetesi baflyazarl›¤›na
getirildi. Cumhuriyet Halk F›rkas› genel
sekreterli¤i ve çeflitli dönemlerde mali-
ye, dahiliye, mübadele, imar ve iskân,
millî savunma, naf›a vekilli¤i yapt›.
1931’de Cumhuriyet Halk F›rkas› genel
sekreterli¤ine yeniden seçildi. Parti ile
devlet özdeflli¤ini savunan, grev hakk›n›
ve s›n›f temeline dayal› örgütlerin kurul-
mas›n› yasaklayan hükümlerin; parti tü-
zü¤ünde ve yasalarda yer almas›n› sa¤-
lad›. 1936’da otoriter e¤ilimleri nede-
niyle genel sekreterlik görevinden al›n-
d›. Çok partili yaflama geçifl tarihi olan
A¤ustos 1946’da baflbakanl›¤a getirildi.
Tek Parti rejiminin korunmas›n›, re-
formlar›n yukar›dan afla¤›ya yap›lmas›n›
savundu. Muhalefete karfl› izledi¤i sert
tutum, muhalefetin Meclis’i boykotuyla
sonuçland›. Muhalefet partisiyle aras›,
her türlü giriflime ra¤men düzelmedi.
Cumhuriyet Halk Partisi içinde artan
muhalefet ve hükûmetten istifalar üzeri-
ne güvenoylamas›na baflvurdu. Güveno-
yu almas›na karfl›n parti içinde ve d›fl›n-
daki muhalefeti önleyememesi nedeniy-
le 9 Eylül 1947’de baflbakanl›ktan istifa
etti. 1948’deki parti kurultay›nda ‹nö-
nü’ye karfl› adayl›¤›n› koyduysa da ka-
zanamad› ve siyasî yaflamdan çekildi.
Çeflitli üniversite ve yüksekokullarda,
Harp Akademisi’nde ink›lâp tarihi ders-
leri okuttu. “‹nk›lâp Dersleri” (1935) ad-
l› bir kitab› vard›r.
Pelle, Maurice Cesar Joseph
(General Pelle)
1863 Douai
1924 Tolon
10 fiubat 1921’de Frans›z yüksek komi-
seri s›fat›yla ‹stanbul’a gelen Frans›z ge-
neral. Haziran 1921’de TBMM Hükû-
meti temsilcisi Hamit Bey (Hasancan)
ile Türk-Frans›z iliflkilerini içeren bir
görüflme yapt›; bu görüflmeler daha son-
ra da devam etti. 18 Eylül 1922’de ‹z-
mir’e giderek, Mustafa Kemal Pafla ile
görüfltü. Lozan Konferans›’na kat›ld› ve
24 Temmuz 1923’te, Fransa ad›na Lo-
zan Antlaflmas›’n› imzalad›.
Pera Palas
Mütareke y›llar›nda Mustafa Kemal’i ve
‹stanbul’a gelen birçok ünlü kifliyi ko-
nuk eden ‹stanbul’un Tepebafl› semtin-
deki otel. Osmanl› dönemindeki ilk mo-
dern otel olarak 1892’de bir ‹talyan mi-
mar taraf›ndan yap›ld›. ‹stanbul’a gelen
birçok ünlü ismin konuk edildi¤i otelde,
Mütareke y›llar›nda Mustafa Kemal Pa-
fla’n›n kald›¤› oda, Cumhuriyet’ten son-
ra müzeye dönüfltürüldü. Günümüzde
bir özel flirket taraf›ndan iflletilmektedir.
Perkel, Mehmet Naci
1889 ‹stanbul
1969 ‹stanbul
Atatürk döneminde kurmay binbafl› rüt-
besiyle Millî Emniyet Hizmetleri Reisli-
¤i emrine atanan asker ve diplomat.
Harp Okulu’ndan mezun olduktan sonra
1909’da te¤men rütbesiyle orduya kat›l-
d›. Balkan Savafl›’nda yer ald›. I.Dünya
Savafl›’nda Irak Cephesi’nde savaflt›.
1915’te Kutülamare’de ‹ngilizlere esir
düfltü; alt› y›l Hindistan’da tutsak kald›.
1920’de serbest b›rak›ld›ktan sonra ‹s-
tanbul’a gelip 1922 bafllar›nda Millî Or-
du’ya kat›ld›; Bat› Cephesi’nde görev
ald›. Cumhuriyet döneminde Harp Oku-
lu’nu bitirdikten sonra 1929’da Kurmay
Binbafl› olarak Millî Emniyet Hizmetle-
ri Reisli¤i emrine atand›. 1934’te Reis
Yard›mc›l›¤› görevine getirildi ve ayn›
y›l›n sonlar›nda Türk Silâhl› Kuvvetle-
ri’nden emekli olduysa da sivil olarak
görevine devam etti. 1 A¤ustos 1941’de
Millî Emniyet Hizmetleri Reisi oldu ve
3 Eylül 1953’e kadar bu görevi sürdür-
dü. 13 Ekim 1953’te Ba¤dat Büyükelçi-
li¤i’ne atand›; 1954’te yafl s›n›r› sebe-
biyle emekliye ayr›ld›.
694
Pelle, Maurice Cesar Joseph (General Pelle)
Recep Peker
Recep Peker, Atatürk’le birlikte Cumhuriyet’in 10. Y›l› törenlerini izlerken.
Mütareke y›llar›nda Mustafa Kemal Pafla’n›n kald›¤› ‹stanbul Tepebafl›’ndaki Pera Palas Oteli (1902).
