sonras› Mustafa Suphi’nin Moskova’da
yönetti¤i ayn› adl› derginin Türkiye’de-
ki uzant›s› niteli¤indeydi. Mustafa Ke-
mal Pafla’n›n iste¤i üzerine yay›m›n› bir
süre önce ayn› adla, daha sonra yaln›zca
“Yeni Dünya” ad›yla ve “Türkiye Ko-
münist Gazetesidir” altbafll›¤›yla Anka-
ra’da sürdürdü. Arif Oruç, bir y›l sonra
Yeni Dünya’y› tekrar yay›mlamaya de-
vam ettiyse de gazete ayn› çevrenin ya-
y›ng organ› olmaktan ç›kt›.
Yeni Gün
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda ‹stanbul ve
Ankara’da yay›mlanan günlük gazete
(1918-1924). Tam ad›, “Anadolu’da
Yeni Gün”dür. Yunus Nadi (Abal›o¤lu)
taraf›ndan 2 Eylül 1918’den bafllayarak
‹stanbul’da yay›mland›. Kurtulufl Sava-
fl›’n› ve ulusal ba¤›ms›zl›¤› savundu¤u
için ‹ngilizler taraf›ndan birkaç kez ka-
pat›ld›. Bir ara “Eski Gün” (23 Ocak-22
fiubat 1919) ad›yla ç›kt›. 16 Mart
1920’de ‹ngilizler taraf›ndan ‹stan-
bul’un iflgali sonras› bas›mevinin kapa-
t›lmas› üzerine Yunus Nadi, bask› maki-
nelerini gizlice Ankara’ya tafl›may› ba-
flard› ve 10 A¤ustos 1920’den itibaren
Ankara’da yay›mland›. Sakarya Savafl›
(A¤ustos-Eylül 1921) s›ras›nda Kayse-
ri’de ç›kt›. Cumhuriyet’in ilân›ndan
(1923) sonra yeniden Ankara’da yay›-
m›n› sürdürdü. Gazetenin bafll›ca yazar-
lar› aras›nda Ahmet Rasim, Aka Gün-
düz, Ziya Gökalp, Nüzhet Haflim, fiükrü
(Kaya), Zekeriya (Sertel), Enver Beh-
nan (fiapolyo) bulunuyordu. Yunus Na-
di’nin ‹stanbul’da Cumhuriyet gazetesi-
ni yay›mlamaya bafllamas›ndan birkaç
gün sonra 11 May›s 1924’te kapand›.
Yeni Mecmua
Kurtulufl Savafl› öncesi ‹stanbul’da ya-
y›mlanan, Mütareke ve Kurtulufl Savafl›
döneminde kapat›l›p 1 Ocak 1923’te ye-
niden aç›lan haftal›k fikir ve edebiyat
dergisi (1917-1923). Türk Oca¤›’n›n ya-
y›n organ› olan ‹ttihat ve Terakki yöne-
ticileri taraf›ndan da desteklenen dergi,
Ziya Gökalp’in ortaya att›¤› “Millî Ede-
biyat” kavram› do¤rultusunda “Türklefl-
mek, ‹slâmlaflmak, Muas›rlaflmak (Ça¤-
dafllaflmak)” ilkesini savundu. Derginin
çevresinde, Türkçülük ak›m›n› benimse-
mifl genifl bir kadro yer al›yordu. Kadro-
nun önde gelen isimleri Ziya Gökalp,
Ahmet A¤ao¤lu, Hamdullah Suphi
(Tanr›över), Celâl Sahir (Erozan), Meh-
med Fuad (Köprülü), Necmeddin Sad›k
(Sadak), Halim Sabit ve Yahya Kemal
(Beyatl›) idi. Derginin ideolojik temeli-
ni, Durkheim’dan al›nan dayan›flmac›l›k
oluflturuyordu. Dayan›flmac›l›¤›n eko-
nomik yönü (millî iktisat) ‹ktisadiyat
Mecmuas›’nda ifllenirken, toplumsal yö-
nü Yeni Mecmua’da ele al›nd›. Mütare-
ke ve Kurtulufl Savafl› döneminde kapa-
l› kalan dergi, 1 Ocak 1923’te Falih R›f-
k›’n›n (Atay) yönetiminde yeniden ya-
y›mland›. Toplam 90 say› yay›mland› ve
Cumhuriyet’in ilân›ndan sonra kapand›.
Yenibahçeli Nail
?
1926 Ankara
1926’da Atatürk’e karfl› düzenlenen ‹z-
mir Suikast›’na kar›flt›¤› gerekçesiyle
yarg›lan›p idam edilen Osmanl› nâz›r›.
Mülkiye Mektebi’ni bitirdi. II.Meflruti-
yet’in ilân›ndan (1908) sonra Hüseyin
Hilmi Pafla kabinesinde Maarif, Hakk›
Pafla kabinesinde Maliye Nâz›rl›¤› yap-
t›. Âyan Meclisi üyeli¤ine getirildi
(1911). Mustafa Kemal’e karfl› düzenle-
nen “‹zmir Suikast›”na kat›ld›¤› gerek-
çesiyle ‹stiklâl Mahkemesi’nde yarg›la-
narak idam edildi (1926).
Yenibahçeli fiükrü
bk.
O¤uz, Ahmed fiükrü
(Yenibahçeli fiükrü)
Yenihan Ayaklanmas›
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Y›ld›zeli’nde
ç›kan padiflah yanl›s› ayaklanma (15
May›s 1920). Postac› Erzurumlu Hüse-
yin Nâz›m ve Çerkez Kara Mustafa’n›n,
çevrelerine toplad›klar› kiflilerle, eski
ad› Yenihan olan Y›ld›zeli’nin 18 km
bat›s›ndaki Kaman köyünde bafllatt›kla-
r› ayaklanma h›zla yay›ld›. Ayaklanma-
c›lar, Zile ve Bo¤azl›yan’› ele geçirdiler.
TBMM Hükûmeti’nin ald›¤› önlemler
sonucu Cemil Cahit Toydemir komuta-
s›ndaki birlikler taraf›ndan bast›r›lan
ayaklanma sonras› asiler idam edildi (27
Temmuz 1920).
Yerli Kumafltan Elbise
Giyilmesine Dair Kanun
Cumhuriyet’in ilk y›llar›nda yerli mal›
kullan›m›n› özendirmeye yönelik politi-
kalar do¤rultusunda haz›rlanan kanun. 9
Aral›k 1925’te kabul edildi ve 20 Ocak
1926’da Resmî Gazete’de yay›mlanarak
yürürlü¤e girdi. Yasaya göre, tüm ku-
rum ve kurulufllar›n sat›n alaca¤› ya da
ald›raca¤› giyimle ilgili her tür malzeme
yerli üretimden sa¤lanacakt›. 30 Ocak
1940’ta yasada yap›lan ek bir de¤ifliklik-
le, ordunun ihtiyac› olan elbise, kumafl,
flapka ve yatak malzemelerini yerli üre-
timden sa¤lama olana¤› yoksa bunlar›n
yabanc› ürünlerden karfl›lanabilece¤i
hükmü getirildi.
Yerli Mallar Haftas›
Yerli ürün kullan›m›n› teflvik amac›yla
Atatürk döneminden günümüze dek her
y›l muntazam aral›klarla düzenlenen
hafta. 4 Nisan 1929’da kabul edilip
programa al›nd›ktan sonra her y›l Aral›k
884
Yeni Gün
Yeni Dünya’da Mustafa Suphi imzas›yla ya-
y›mlanan, “Türkiye’de ‹nk›lâp Olacak m›?”
bafll›¤›n› tafl›yan makalesi.
Yeni Gün gazetesinin 20 Haziran 1926 tarihli nüshas›.
Ziya Gökalp taraf›ndan yay›mlanan Yeni
Mecmua’n›n logosu.
Yeni Dünya gazetesinin 11. say›s›nda yer
alan Mustafa Suphi’nin “Türkiye’de Neler
Oluyor?” bafll›kl› makalesi.
