Yazgan, Nuh Mehmed
1886 Kayseri
7 Ekim 1947 Adana
‹kinci TBMM Kayseri milletvekili. ‹lk
ve ortaö¤renimini Kayseri’de tamamla-
d›ktan sonra bir süre ticaretle u¤raflt›.
1910’da Kayseri’de ç›kan Erciyes gaze-
tesinde yaz›lar yazd›. Millî Mücadele’ye
kat›ld›. Sivas Kongresi’nde Kayseri’yi
temsil etti. Anadolu ve Rumeli Müda-
faa-i Hukuk Cemiyeti’nin kurucular›
aras›nda yer ald›. Tekâlif-i Milliye
Emirleri gere¤i Kayseri’de toplanan
yard›m malzemelerini Sakarya Cephe-
si’ne tafl›d›. ‹kinci TBMM’ye Kayse-
ri’den milletvekili seçildi (1923).
1924’te milletvekilli¤inden istifa etti ve
1930’da Adana’ya yerleflti.
Yaz›c›, Tahsin
1892 Manast›r
1971 Ankara
Kurtulufl Savafl›’na kat›lan ve Türk Si-
lâhl› Kuvvetleri Komutan› olarak Gü-
ney Kore’de görev yapan asker ve siya-
set adam›. 1912’de Harp Okulu’nu bitir-
dikten sonra I.Dünya Savafl›’na kat›ld›.
1919-1923 aras›nda Kurtulufl Sava-
fl›’nda de¤iflik cephelerde görev ald›.
1949’da rütbesi tu¤generalli¤e yükseldi.
1950’de Güney Kore’ye gönderilen Ko-
re Türk Silâhl› Kuvvetleri Komutanl›-
¤›’na atand›. Bu görevi s›ras›nda
1951’de tümgeneral oldu. 1952’de
emekliye ayr›ld›. 1954 ve 1957’de De-
mokrat Parti’den milletvekili olarak par-
lamentoda yer ald›. 27 May›s askerî ha-
rekât› sonras› Demokrat Parti yöneticile-
riyle birlikte Yass›ada’da yarg›land› ve
befl y›la mahkûm edildi; af yasas›ndan
yararlanarak serbest b›rak›ld›.
Yaz›ks›z, Necip As›m
1861 Kilis
12 Aral›k 1935 ‹stanbul
Özellikle Türkoloji alan›ndaki çal›flma-
lar›yla tan›nan yazar ve dilbilimci. Yük-
sekö¤renimini Harbiye Mektebi’nde ta-
mamlad› (1880). Uzun y›llar askerî rüfl-
tiyelerde ve Harbiye Mektebi’nde Türk-
çe, Frans›zca ve tarih ö¤retmenli¤i yap-
t›. Medresetü’l Edeb adl› bir dergi ç›kar-
d›. II.Meflrutiyet y›llar›nda albay rütbe-
siyle emekliye ayr›ld›ktan sonra ‹stan-
bul Dârülfünunu’nda Türk dili ve tarihi
dersleri verdi. Türk Derne¤i’nin kurucu-
lar› aras›nda yer ald›. Türkçülük ak›m›-
n›n önde gelen temsilcilerinden biri ola-
rak Türk tarihi ve Türk dili konusunda
pek çok eser verdi. 1927’de girdi¤i par-
lamentoda yaflam›n›n sonuna dek Erzu-
rum milletvekili olarak görev yapt›.
1890’dan sonra ‹kdam, Musavver Ma-
lûmat, Servet-i Fünun dergi ve gazetele-
rinde dil konular›ndaki yaz›lar›nda
Türkçenin geliflme y›llar›n› araflt›r›p
özellikle Arapça ve Farsça tamlamalar-
dan kurtulma gere¤ini belirtti. Orhun
Abideleri’nin metnini ve tercümesini
yay›mlad›. Atabetü’l Hakay›k’›n Uygur
ve Arap harfleriyle yaz›lm›fl bir nüshas›-
n› ilim dünyas›na tan›tt›. 1908’den son-
ra, kitaplar›n›n yan› s›ra Türk Yurdu,
Bilgi, Edebiyat Fakültesi Mecmuas› vb.
dergilerde ç›kan dil ve tarih konular›nda
ve özellikle Türkoloji alan›ndaki çal›fl-
malar›yla tan›nd›. 1934’te “Yaz›ks›z”
soyad›n› ald›.
Bafll›ca eserleri:
Yeni
Tertiple Muhtasar Osmanl› Sarf›
(1890),
Muhtasar Osmanl› Nahvi
(1892),
Ural ve Altay Lisanlar›
(1893),
En Eski Türk Yaz›s›
(1897, 1911),
‹lm-i
Lisan
(1917),
Orhun Abideleri
(1924).
Yaz›r, Mehmed Hamdi
1878 Elmal›/Antalya
27 May›s 1942 ‹stanbul
‹slâm âlimi, müfessir. Elmal›l› Hamdi
Hoca diye de an›l›r. Elmal›’da ö¤renimi-
ni tamamlad›ktan sonra gitti¤i ‹stan-
bul’da Mekteb-i Nüvvab’› bitirerek kad›
oldu; Bayezid Camii’nde ve çeflitli okul-
larda dersler verdi. II.Meflrutiyet’in ilâ-
n›ndan sonra Antalya mebusu olarak
Meclis-i Mebusan’a seçildi (1908). Da-
mat Ferit hükûmetlerinde Evkaf Nâz›rl›-
¤› yapt›. 1919’da Âyan Meclisi üyeli¤i-
ne atand›. Cumhuriyet’in ilân›ndan son-
ra, Damat Ferit hükûmetlerinde görev
ald›¤› için idama mahkûm edildiyse de
beraat etti. Daha sonra Diyanet ‹flleri
Baflkanl›¤›’n›n iste¤i üzerine Kur’an tef-
siri üzerinde çal›flt›.
Bafll›ca eserleri:
‹r-
fladül’l-Ahlaf fi Ahkâmi’l-Evkaf
(1914),
Metalib ve Mezahib
(1925),
Hak Dini
Kuran Dili-Yeni Mealli Türkçe Tefsir
(1935-1939, 9 cilt).
Yediç, Ahmet Reflat
1867 ‹stanbul
29 Eylül 1949 ‹stanbul
Millî Mücadele muhalifi Osmanl› Mali-
ye Nâz›r›. 1887’de Mekteb-i Mülkiye’yi
bitirdikten sonra maliye müsteflarl›¤› ve
defterdarl›k yapt›. 1920’de Maliye Nâz›-
r› oldu. Millî Mücadele’ye karfl› oldu-
¤undan Kurtulufl Savafl› sonras› yurt d›-
fl›na kaçt›ysa da “Yüzellilikler” içinde
yer almad›¤›n› ö¤renince geri döndü
(1924).
Ye¤ena, Ali Münif
1874 Adana
3 Ocak 1951 ‹stanbul
Cumhuriyet’in kurulufl y›llar›nda Adana
Belediye Baflkanl›¤› yapan devlet ve si-
yaset adam›. Baz› kaynaklarda soyad›,
“Ye¤ena¤a” olarak geçer. Mülkiye
Mektebi’ni bitirdikten (1896) sonra çe-
flitli yerlerde kaymakaml›k ve valilik
yapt›. ‹ttihat ve Terakki Cemiyeti’ne gir-
di. II.Meflrutiyet’in ilân›ndan sonra
Meclis-i Mebusan’da Adana (1908-
1912) ve Halep (1914-1918) milletveki-
li olarak bulundu. Talât Pafla Hükûme-
ti’nde Naf›a Nâz›rl›¤› yapt› (1917-
1918). Mondros Ateflkes Antlaflma-
s›’ndan sonra ‹ngilizler taraf›ndan tutuk-
lan›p Malta’ya sürgüne gönderildi. Ser-
best kald›ktan sonra Adana Belediye
Baflkanl›¤› yapt› (1922-1926). Mersin
(1927-1931) ve Adana (1931-1950)
milletvekili olarak TBMM’de yer ald›.
Yemen ve Hicaz Cephesi
Arap Yar›madas›’na egemen olmak is-
teyen ‹ngilizlere ve onlar›n k›flk›rtt›¤›
Araplara karfl› aç›lan cephe. Halk ara-
882
Yazgan, Nuh Mehmed
Necip As›m Yaz›ks›z
Mehmed Hamdi Yaz›r
Ali Münif Ye¤ena
