877
Yahya Kemal
bk.
Beyatl›, Yahya Kemal
Yakup fievki Pafla (Subafl›)
bk.
Subafl›, Yakup fievki
Yalç›n, Hüseyin Cahit
7 Aral›k 1875 Bal›kesir
18 Ekim 1957 ‹stanbul
Mondros Mütarekesi sonras› tutuklan›p
sürgüne gönderilen gazeteci, yazar ve
siyaset adam›. Ortaö¤renimini Dersa-
adet ‹dadîsi’nde (‹stanbul Lisesi), yük-
sekö¤renimini Mülkiye Mektebi’nde ta-
mamlad› (1896). Maarif Nezareti Mek-
tubî Kalemi’ne girdi, çeflitli okullarda
ö¤retmenlik ve yöneticilik yapt›.
II.Meflrutiyet’ten sonra Tevfik Fikret ve
Hüseyin Kâz›m ile birlikte ç›kard›klar›
Tanin gazetesini, arkadafllar›n›n ayr›l-
malar› üzerine tek bafl›na ç›kard› ve bir
süre sonra (1913) gazeteyi ‹ttihat ve Te-
rakki F›rkas›’na devretti. Üç dönem bu-
lundu¤u Osmanl› Meclis-i Mebusa-
n›’nda baflkanvekilli¤ine seçildi. Mond-
ros Mütarekesi’nden sonra yedi ay Be-
kira¤a Bölü¤ü’nde tutuklu kald› ve Mal-
ta Adas›’na sürgün edildi (1920-1922).
Dönüflünde yeniden Tanin gazetesini ç›-
kard›. Cumhuriyet’in ilk y›llar›nda “in-
k›lâplara karfl›” oldu¤u sav›yla üç kez
‹stiklâl Mahkemesince yarg›land›. ‹ki
y›l Çorum’da sürgün cezas›na çarpt›r›ld›
(1925-1927). ‹stanbul’dan milletvekili
seçilerek parlamentoya girdi (1939-
1954). Tanin gazetesini yeniden ç›kar-
maya bafllad› (1943-1947). Daha sonra
Ulus, Yeni Ulus ve Halkç› gazetelerinin
baflyazarl›¤›n› yapt›. 1954’te Demokrat
Parti iktidar›n› elefltiren bir yaz›s›ndan
dolay› iki y›l› aflk›n bir süre hapse mah-
kûm olduysa da cezaevinde hastaland›
ve otuz iki gün sonra dönemin cumhur-
baflkan› taraf›ndan affedildi. Mekteb,
Servet-i Fünun, Tarik, Mütalaa, Saadet
ve Sabah gibi dergi ve gazetelerde ya-
y›mlanan yaz›lar›yla dönemin tan›nm›fl
yazarlar› aras›na girdi. Romanlar, küçük
öyküler, mensur fliirler yazd›. Eskiye
karfl› mücadelesinde Edebiyat-› Cedide
toplulu¤una destek verdi.
Bafll›ca eser-
leri:
Nadide
(1892),
Hayat-› Muhayyel
(öyküler, 1897, 1910),
Hayal ‹çinde
(ro-
man, 1901),
Kavgalar›m
(1910),
Edebî
Hat›ralar
(1935),
Siyasal An›lar
(1976).
Yalman, Ahmet Emin
14 May›s 1888 Selânik
19 Aral›k 1972 ‹stanbul
Atatürk döneminde Terakkiperver
Cumhuriyet F›rkas›’n› destekledi¤i ge-
rekçesiyle ‹stiklâl Mahkemesi’nde yar-
g›lanan gazeteci, yazar. 1910’da ‹stan-
bul Hukuk Mektebi’ni bitirdikten sonra
ABD’ye giderek New York Columbia
Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde ö¤re-
nimini tamamlad› (1914). Ayn› dönem-
de gazetecilik ö¤renimi gördü. De¤iflik
gazetelerde çal›flt›ktan sonra 1917’de
Mehmed As›m Us’la birlikte Vakit ga-
zetesini ç›karmaya bafllad›. 1914-1920
aras› Dârülfünun’da sosyoloji ve Mülki-
ye Mektebi’nde istatistik dersleri verdi.
1919’da Damat Ferit Hükûmetince Kü-
tahya’ya, 1920’de ‹ngilizler taraf›ndan
Malta’ya sürüldü. Sürgün sonras›
1923’te Ahmet fiükrü Esmer ve Enis
Tahsin Til’le birlikte ç›kard›¤› Vatan ga-
zetesinde baflyazarl›k yapt›. Cumhuriyet
ilkelerinin savunucusu oldu; ancak Te-
rakkiperver Cumhuriyet F›rkas›’n› des-
tekleyen yaz›lar› nedeniyle 1925’te Elâ-
z›¤ ‹stiklâl Mahkemesince gazetenin ka-
pat›lmas› üzerine on y›l de¤iflik ABD
flirketlerinin Türkiye temsilcili¤ini yapt›.
1936’da Kaynak adl› haftal›k dergi ç›-
kard› ve ayn› y›l Tan gazetesini devral-
d›ysa da 1937’de ortaklar›yla anlaflama-
yarak ayr›ld›. 1940’ta Vatan gazetesini
ikinci kez ç›karmaya bafllad›. Savafl y›l-
lar›nda liberal demokrasinin ve Mütte-
fikler’in savunuculu¤unu yapt›. Savafl-
tan sonra Bat› tipi demokratik bir düze-
nin kurulmas›n› savundu. Demokrat
Yalman, Ahmet Emin
Hüseyin Cahit Yalç›n
Cumhuriyet’in ilk y›llar›nda, ink›lâplara karfl› oldu¤u gerekçesiyle yarg›lanan Hüseyin Cahit
Yalç›n.
Ahmet Emin Yalman
1959’da Demokrat Parti’yi (DP) elefltiren bir yaz›s› nedeniyle hapse mahkûm edilen Ahmet
Emin Yalman.
