876
Yahya Kaptan
20’nci Kolordu Komutanl›¤›’na
5- Gebze’de kurulmufl bulunan Kuvâ-yi Milliye’nin
bafls›z kalmas›, bundan sonra oralar› korku içinde
b›rakacakt›r.
6- Buralarca bütün Kuvâ-yi Milliye’nin dayana¤›
olarak bilinen Yahya’n›n bu flekilde ortadan kald›r›l-
m›fl olmas›, kamuoyunu hakl› olarak kar›flt›rm›flt›r.
7- Yahya’n›n öldürülmesi, hükûmetin Kuvâ-yi Mil-
liye’ye karfl› bundan sonra tak›naca¤› sald›rgan tav-
ra delil say›lmaktad›r.
8- Bu hareket üzerine, hiç flüphe yok ki, yabanc›lar
taraf›ndan da, Kuvâ-yi Milliye’nin hükûmetin gözün-
de de¤ersiz ve yok edilebilir nitelikte görüldü¤ü yar-
g›s›na var›lacakt›r. Bu bak›mdan gerekli tedbirler
al›nmal›d›r. Devam› var (Milletvekili S›rr›) .
1’inci Tümen Komutan› Vekili
Fevzi
20’nci Kolordu Komutanl›¤›’na
68 say›l› flifreye ektir. Öncekilerin devam›d›r:
1- Durum kar›fl›kl›ktan kurtar›lmad›¤› ve Gebze kuv-
vetlerinin hemen güvenilir bir kimseye verilmesi
tedbiri al›nmad›¤› takdirde, Üsküdar sanca¤› da dahil
olmak üzere, bütün ‹zmit sanca¤›nda, bir tek kiflinin
bile Kuvâ-yi Milliye’yi tutmas›na imkân bulunamaya-
ca¤› kesinlikle bilinmelidir.
2- Jandarma Alay Komutan› Hikmet Bey’in vakit kay-
betmeden yerinden al›nmas› flartt›r.
3- ‹zmit sanca¤›nda Kuvâ-yi Milliye’nin varl›k gös-
terebilmesi, ordu hizmetinde bulunan Kaymakam
Fevzi Bey’in, jandarma komutan› olmas›na ba¤l›d›r.
Baflka çare yoktur. Bunu önemle bilginize
sunuyorum (Milletvekili S›rr›).
1’inci Tümen Komutan› Vekili
Fevzi
20’nci Kolordu Komutanl›¤›’na
79 say›l› flifreye ektir:
1- Kuvâ-yi Milliye’ye Anadolu taraflar›nda de¤er veril-
medi¤i ve horland›¤› yolundaki söylentiler, üzücü
olay üzerine muhaliflere daha çok kuvvet kazand›r-
m›fl oldu¤undan, kuvvet ve kudretin kayba u¤-
ramad›¤›n› gösterecek fiilî bir tedbir al›nmas› flartt›r.
2- Ali Fuat Pafla Hazretleri’nin buraya kadar teflrif-
lerini gerekli görmekteyim.
3- ‹zmit sanca¤›na önem verilmesini ve önem veril-
di¤ini gösterecek fiilî tedbirlerin al›nmas› gere¤ini
tekrara mecbur oluyorum (Milletvekili S›rr›).
1’inci Tümen Komutan› Vekili
Fevzi
O tarihte ‹stanbul’da bulunan Rauf Bey de flu mektubu gönderdi:
‹stanbul, 19.2.1920
Mustafa Kemal Pafla Hazretleri’ne
Yahya Kaptan’›n teslim olduktan sonra öldürüldü¤ü
buraca da anlafl›lm›flt›r. Muhaf›zl›¤a müracaat edil-
mifl, otopsi de yap›lm›flt›r. Hükûmet, kanunî kovufl-
turmaya bafllam›flt›r, efendim. Sayg›lar›m›z› arz
ederiz,
Hüseyin Rauf
Vicdanî Görevlerimden Biri
Efendiler, Yahya Kaptan’›n öldürüldü¤üne flüphe kalmam›flt›. Bu ger-
çek bilindikten sonra, onu öldürmüfl olan hükûmetin, kanunî kovufl-
turmaya bafllam›fl olmas›, cinayeti iflleyenlerin meydana
ç›kamayaca¤›na delil de¤il miydi? Fakat Efendiler; zaman, her fleyin,
her gerçe¤in, tarih önünde samimî olarak incelenmesine imkân
haz›rlar.
Sayg›de¤er Efendiler; hükûmeti ve ‹stanbul’daki teflkilât›m›z›n bafl-
kanlar›n› böyle çirkin bir cinayetin ifllenmesinde vas›ta olmaya
yönelten sebep ve etkenlerin incelenmesinin, gerçekten ibret verici
sonuçlar getirece¤ine inand›¤›m içindir ki, ilk bak›flta önemsiz gibi
görülebilecek bir olay› delillere ve belgelere dayand›rarak aç›klad›m.
Bu aç›klamamla, milletin gözünde, gerçe¤i aç›kça ortaya
koyabilecek bir ortam›n do¤mas›na yard›m edebildiysem, vicdanî
görevlerimden birini yapm›fl oldu¤uma inanacak ve gönül huzuru
duyaca¤›m.
Efendiler, bu olay› incelerken iki noktay› göz önünde bulundurmak
yararl› olur. O noktalardan;
Birincisi: Sait Molla’n›n üyesi bulundu¤u gizli örgüt ve Gebze, Kartal
bölgelerinde bu örgüte ba¤l› flahsî çetelerin oynad›¤› rol ile, bu rolü
bizim adamlar›m›za yüklemekte ve vatansever geçinen kimseleri al-
dat›p kand›rmada gösterilen ustal›k ve baflar›.
‹kincisi: ‹stanbul teflkilât›m›z›n baflkanlar›d›r ki, bunlar, bizim, yani
Heyet-i Temsiliye’nin emrinde ve onun verdi¤i direktif ve bilgilere
göre hareketle yükümlü bulunuyorlard›. Bunlar›n, bu yükümlülü¤ü
ancak samimî olarak yerine getirdikleri takdirde, as›l hedefe do¤ru
yan›lmadan yürümenin mümkün olabilece¤ini de kabul etmeleri
gerekirdi. Oysa, bu kimseler, kendi ak›l ve tedbirlerini, Heyet-i Tem-
siliye’nin uyar›lar›na ra¤men yüksek görmekten geri durmam›fllar ve
hareket serbestliklerine engel olunmas›n› bir haysiyet meselesi
yaparak sinirlenmifller ve bu sakat duygunun etkisiyle, aldat›lmaya
kadar varm›fllard›r. (Belge: 212)
fiimdi Efendiler, vicdan ve flefkat sahibi olanlar›n yüreklerini gerçek-
ten kan a¤latan bir telgraf› daha, merhametli gözlerinizin önüne
sererek bu konu ile ilgili aç›klamalar›ma son verece¤im:
‹stanbul, 14.1.1920
Ankara’da Kuvâ-yi Milliye Baflkan›
Mustafa Kemal Pafla Hazretleri’ne
Eflim Yahya Kaptan, s›rf yüksek flahsiyetinizle olan il-
gisi dolay›s›yla ve kanun karfl›s›nda suçlu olmaks›z›n
teslim oldu¤u halde, Gebze Jandarma Yüzbafl›s› Nail
ve Üste¤men Abdurrahman Efendi’ler taraf›ndan al-
çakças›na flehit edildi. Bütün Tavflanc›l halk› olay›n
tan›¤›d›r. Hakk›n yerini bulmas› için Adliye ve
Dahiliye Nezaretlerine baflvuruldu. ‹ki tane yetimle
periflan bir durumday›z. Bu konuda yüksek teflebbüs
ve yard›mlar›n›z› bekliyoruz, emir sizindir.
Karagümrük’te Keçeciler’de
Karabafl Mahallesinde
19 numarada Yahya Kaptan
efli
fievket Han›m
Nutuk : s.213.
YAHYA KAPTAN
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
