Atatürk’ün
Gençli¤e Hitabesi
Atatürk’ün, Cumhuriyet Halk Partisi
‹kinci Kurultay›’nda (15-20 Ekim 1927)
verdi¤i büyük Söylev’in (Nutuk) sonun-
da Türk gençli¤ine seslenifli. Atatürk, bu
bölümde, gençli¤in birinci görevinin,
ba¤›ms›zl›¤› ve Cumhuriyet’i korumak
oldu¤unu vurgulay›p Cumhuriyet’i
Türk gençli¤ine emanet eder.
A
tatürk’ün ‹stanbul’a Gelifli
Mustafa Kemal Pafla’n›n 16 May›s
1919’da Samsun’a hareketinden sonra
ilk kez ‹stanbul’u ziyareti (1 Temmuz
1927). 16 May›s 1919’da Samsun’a ha-
reketinden sonra ‹stanbul’a hiç gelme-
yen Mustafa Kemal, yaln›zca Trabzon’a
gitmek üzere Mudanya’dan bindi¤i Ha-
midiye kruvazörüyle 12 Eylül 1924’te
‹stanbul Bo¤az›’ndan geçmifl, ama flehre
136
Atatürk’ün Gençli¤e Hitabesi
Sayg›de¤er Efendiler, sizi günlerce iflgal eden uzun ve teferruatl› nutkum, nihayet geçmifle kar›flm›fl bir devrin hikâyesidir. Bunda milletim için ve gelecekteki evlâtlar›m›z için
dikkat ve uyan›kl›k sa¤layabilecek baz› noktalar› belirtebilmifl isem kendimi bahtiyar sayaca¤›m. Efendiler, bu nutkumla, millî varl›¤› sona ermifl say›lan büyük bir milletin, is-
tiklâlini nas›l kazand›¤›n›, ilim ve tekni¤in en son esaslar›na dayanan millî ve ça¤dafl bir devleti nas›l kurdu¤unu anlatmaya çal›flt›m.
“Yaz aylar›n›n s›cak bir gününün gecesi, Atatürk’ün çevresinde daha kalabal›k
bir ayd›nlar toplulu¤u vard›. O, arkadafllar›na adeta bir sürpriz haz›rlaman›n sevin-
ci içinde “Oturunuz ve dinleyiniz” dedi. Nutuk’un sonuna koyaca¤› sat›rlar› yüksek
sesle okumaya bafllad›. Dinleyicilerin nefes dahi almad›klar›n› san›yorum. Çünkü,
ben kendimi öyle hissediyor ve millî bir heyecan›n etkisinde yafl›yordum. Bütün Mil-
lî Mücadelenin tarihi olan Nutuk, bu sat›rlarla son bulacakt›. Atatürk bu metni oku-
yup bitirdi¤i zaman, derin bir nefes alm›fl, fakat iki damla gözyafl›n› da bizlerden
saklamam›flt›.
Bu “Gençli¤e Hitabe” okundu¤u akflam, art›k tarih olmufl olaylar konuflma ko-
nusu de¤ildi. Atatürk coflmufl konufluyor ve baflkalar›na, öteki akflamlardaki gibi,
konuflma f›rsat› vermiyordu. O, Türkiye Cumhuriyetinin gelece¤i üzerinde duruyor-
du. “Tarihi yaflad›¤›m›z gibi yazd›k, fakat gelece¤i Cumhuriyete inananlarla onu ko-
ruyanlara ve yaflatacaklara emanet etmek gerekir” diyordu.
“Gençli¤e Hitabe” yaz›s›n› ilk dinleyenlere övmek f›rsat›n› dahi verdi¤ini hat›r-
lam›yorum. Sadece O’nun sözleri hâlâ bugün dahi kulaklar›mda akisler yapmaktad›r:
“Gençli¤i yetifltiriniz. Onlara ilim ve irfan›n müspet fikirlerini veriniz. Gelece-
¤in ayd›nl›¤›na onlarla kavuflacaks›n›z. Hür fikirler uygulamaya geçti¤i vakit “Türk
milleti yükselecektir.” diye telkinlerde bulundu. O, Türk gençli¤inin sa¤duyusuna,
ulusçulu¤una, yurt sevgisine inand›¤›n› ve onlara güvendi¤ini söylüyordu.
505-506 sayfa numaras›n› tafl›yan bu son yapraklarda hemen hiçbir düzeltme
yoktur. Yaz› Atatürk’ündür. Üç yerdeki düzeltme ise yazarken yap›lm›flt›r. Önce “Ey
Türk Genci!” demifl, fakat hemen “genci” sözcü¤ünü silerek “gençli¤i” demifltir.
‹kincisi ise “Galipler cebren ve hile ile” cümlesinin bafl›ndaki “galipler” sözcü-
¤ünü silmifltir.
Sonuncu düzeltme, “‹flte bu ahval ve flerait içinde dahi Türk istiklâl ve Cumhu-
riyetini kurtarmakt›r”. Bu cümleyi yazarken düzeltme yapm›flt›r.
En son cümle ise yar›m kalm›fl ve onu silmifltir. O da flöyledir: “Efendiler, son
kuvvetini kendi mefkûresinde ve damarlar›nda bulan Türk evlâd›n›n elinde istiklâl
ve Cumhuriyetini ilânihaye mahfuz ve masun olaca¤›na Cumhuriyet sanca¤›n›n iti-
bar› daima yüksek bulunaca¤›na…”
(……..)
1927 y›l›n›n ‹stanbul havas›nda ilk akislerini yapan Atatürk’ün “Gençli¤e Hita-
be”si y›llard›r büyük fikir hareketlerinin kayna¤› olmaktad›r.
(…….)
O günkü gazeteler ve Cumhurbaflkanl›¤› arflivi incelendi¤i zaman, görülür ki bu
münasebetle yurdun her yan›ndan yüzlerce telgraf gönderilmifltir. Özellikle gençli-
¤e hitabe büyük heyecan uyand›rd›¤›, yay›mlanan bu telgraflar›n üslubundan anla-
fl›lmaktad›r. Atatürk taraf›ndan yaz›ld›¤›ndan ve okundu¤undan bu yana, Nutuk’un
gençli¤e hitabe bölümü pek çok yay›mlanm›fl ve üzerinde her zaman durulmufltur.
Ben bu yaz›mla hem Atatürk’ün el yaz›s›n› vermek, hem de ilk yaz›ld›¤› yeri belirt-
mek istedim.
‹flte böylece 1927 y›l›n›n bu tarihî olay›, her dönem Türk gençli¤ini ba¤›ms›zl›k
ve Cumhuriyeti korumak düflüncesi üzerinde birlefltirmifl ve görevli k›lm›flt›r.
Kaynak : Afet ‹nan, M. Kemal Atatürk’ün “Büyük Nutku’nu Söyledi¤inin Ellinci Y›l›, Türk Dili,
S:314, Kas›m 1977
ATATÜRK’ÜN GENÇL‹⁄E H‹TABES‹
Bugün ulaflt›¤›m›z sonuç, as›rlardan beri çekilen millî felâketlerin yaratt›¤› uyan›kl›¤›n eseri ve bu aziz vatan›n her köflesini
sulayan kanlar›n bedelidir.
Bu sonucu, Türk gençli¤ine emanet ediyorum.
Ey Türk gençli¤i! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyeti’ni, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en k›ymetli hazinendir. ‹stikbalde dahi, seni bu hazineden
mahrum etmek isteyecek dahilî ve harici bedhahlar›n olacakt›r. Bir gün, istiklâl ve Cumhuriyet’i müdafaa mecburiyetine dü-
flersen, vazifeye at›lmak için, içinde bulunaca¤›n vaziyetin imkân ve flerâitini düflünmeyeceksin! Bu imkân ve flerâit, çok na-
müsait bir mahiyette tezahür edebilir. ‹stiklâl ve Cumhuriyetine kastedecek düflmanlar, bütün dünyada emsali görülmemifl bir
galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatan›n bütün kaleleri zaptedilmifl, bütün tersanelerine girilmifl, bütün
ordular› da¤›t›lm›fl ve memleketin her köflesi bilfiil iflgal edilmifl olabilir. Bütün bu flerâitten daha elîm ve daha vahim olmak
üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hatta h›yanet içinde bulunabilirler. Hatta bu iktidar sa-
hipleri, flahsî menfaatlerini, müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhid edebilirler. Millet, fakr ü zaruret içinde harap ve bîtap düfl-
müfl olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâd›! ‹flte, bu ahval ve flerâit içinde dahi vazifen, Türk istiklâl ve Cumhuriyetini kurtarmakt›r! Muhtaç ol-
du¤un kudret, damarlar›ndaki asil kanda mevcuttur!
Nutuk : s.607.
Mustafa Kemal’in kendi elyaz›s›yla Nu-
tuk’taki “Gençli¤e Hitabesi”.
GENÇL‹⁄E H‹TABE
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
