Atatürkçülük
Türk milletinin bugün ve gelecekte tam
ba¤›ms›zl›¤a, huzur ve refaha sahip ol-
mas›, devletin millet egemenli¤i esas›na
dayand›r›lmas›, akl›n ve bilimin rehber-
li¤inde Türk kültürünün ça¤dafl uygarl›k
düzeyi üzerine ç›kar›lmas› amac›yla, te-
mel esaslar› yine Atatürk taraf›ndan be-
lirtilen, devlet hayat›na, ekonomik haya-
ta, toplumun temel kurumlar›na iliflkin
gerçekçi fikirlere ve ilkelere verilen ad.
Kemalizm de denir. Atatürkçülük, sü-
rekli yeni gereksinmelere uyum göstere-
bilen, gelece¤e aç›k, dinamik bir özelli-
¤e sahip, kat› de¤il, pragmatik nitelikli,
etkin bir düflünce ve eylem birli¤ini içer-
di¤inden esnektir. Onun için ülkedeki
yank›lar› ve oluflumu, d›flar›ya yans›ma-
s› da hep uygulama biçiminde olmufltur.
Kurtulufl Savafl›’n›n kazan›lmas›yla bir-
likte Atatürkçülük, az geliflmifl ve ba-
¤›ms›zl›k mücadelesi veren ülkelere ör-
nek say›lm›flt›r. Toplumsal ilerlemeyi
engelleyici kurumlar›, önceden belirlen-
mifl bir süreç içinde ortadan kald›r›p hal-
k›n da deste¤iyle 20.yüzy›l›n ça¤dafl ku-
rumlar›n› getirmeyi amaçlayan Atatürk-
çülük, Do¤u kültür alan›ndan Bat› kültür
alan›na geçifli sa¤layan köklü bir de¤ifli-
mi gerçeklefltirmifltir. Ça¤dafl uygarl›k
düzeyine ulaflmay› ve giderek onu da afl-
may› amaçlayan Atatürkçülük, Bat›’n›n
bilim, teknik, düflünce, felsefe, sanat ve
tüm yaflam görüflünü benimsemeyi ilke
edinmifltir. Y›k›lan bir imparatorlu¤un
kal›nt›lar› üzerinde ba¤›ms›z ve ulusal
bir devlet kuran Atatürk, bu devleti ya-
flatacak tüm önlemleri alm›fl, her alanda
gerçeklefltirdi¤i devrimlerle Türk mille-
tine sonsuz bir geliflme ve ilerleme yolu
açm›flt›r. Atatürkçülü¤ün özünü olufltu-
ran ve birbirini bütünleyen cumhuriyet-
çilik, milliyetçilik, halkç›l›k, devletçilik,
lâiklik ve ink›lâpç›l›k ilkeleri Cumhuri-
yet Halk F›rkas›’n›n 3. Büyük Kurulta-
y›’nda parti program›na girmifl (1931), 5
fiubat 1937 tarih ve 3115 say›l› yasayla
ve 1924 Anayasas›’n›n 2.maddesinde
yap›lan de¤ifliklikle, Türk Devleti’nin
temel nitelikleri olarak kabul edilmifltir.
Cumhuriyetçilik, Türk milletinin tü-
müyle devlet yönetimine kat›lmas›n›
sa¤layan ilkedir. Millet iradesinin ege-
menli¤ini öngörür. Hem bir devlet, hem
de bir hükûmet biçimidir. Türkiye Bü-
yük Millet Meclisi’nin aç›lmas›, saltanat
ve halifeli¤in kald›r›lmas›yla amac›na
ulaflan ilke, Cumhuriyet’in sonsuza ka-
dar korunmas›n› ve yaflat›lmas›n› öngö-
rür. Atatürkçülü¤ün öngördü¤ü milli-
yetçilik, ülkenin bölünmezli¤ini ve ulu-
sal bütünleflmeyi sa¤lamay›, Türk mille-
tinin refah›n›, zenginli¤ini, mutlulu¤unu
ve varl›¤›n› yükseltmeyi sa¤layacak he-
defleri kapsar. Türklük ülküsünü benim-
seyen her bireyi Türk sayar, etnik ay-
r›mc›l›¤a, ›rkç›l›¤a ve ümmetçili¤e karfl›
ç›kar. Bu anlay›fla göre Türkiye Cumhu-
riyeti, millî s›n›rlar içinde Türklük duy-
gusuyla yaflayan herkesin ortak devleti-
dir. Atatürkçülük, toplumsal yönden
halkç›l›¤› öngörür. Halkç›l›k, Ata-
türk’ün Kurtulufl Savafl› y›llar›nda yapt›-
¤› birçok konuflmalar›nda yeni yöneti-
min temel ve yönlendirici ilkelerinden
biri olarak yer alm›flt›r. Halk›n egemen-
li¤ini, iradesini temel almak, yönetimde
halka dayanmak, halktan güç alarak ona
hizmet etmek anlam›na gelen halkç›l›k,
birbirlerini tamamlay›c› nitelikte flu üç
unsuru kapsar: siyasî demokrasi (halk
yönetimi), yasalar karfl›s›nda herkesin
eflit olmas›, s›n›f mücadelesinin reddi ve
sosyal dayan›flma. Atatürkçü halkç›l›k
anlay›fl›na göre, egemenli¤in kayna¤›
millettir. Egemenli¤in, devletin vatan-
dafla ve vatandafl›n devlete karfl› olan
görevlerinin tam anlam›yla yerine geti-
rilmesi yolunda kullan›lmas›, temel ku-
rald›r. Atatürkçülük, ekonomik alanda,
demokratik düzen içinde dengeli, h›zl›
ve planl› karma ekonomiyi öngören bir
144
Atatürkçülük
Atatürk Nutuk Okuyor. Tablo: Edip Hakk› Köseo¤lu (Hamit K›naytürk, Ressamlar›n F›rças›ndan Atatürk, ‹stanbul 1999)
