u¤ramam›flt›. Bu durum çeflitli yorumla-
ra yol açm›fl, Mustafa Kemal Pafla’n›n
Ankara’y› yeni baflkent olarak benimset-
meye çal›flt›¤› için bilinçli olarak ‹stan-
bul’u ihmal etti¤i gibi düflünceler ileri
sürülmüfltü. 20 Haziran 1927’de Musta-
fa Kemal Pafla’n›n on gün sonra ‹stan-
bul’a gelece¤i haberi duyuldu¤unda ise
bütün bu yorumlar bir yana b›rak›larak
heyecanla haz›rl›klara giriflildi. ‹stanbul
rengârenk süslenerek fener alay› düzen-
lendi. Mustafa Kemal Pafla’n›n 3 ayl›k
ziyaret s›ras›nda bu coflku ve ilgi hiç ek-
silmedi. Mustafa Kemal Pafla, kurtulufl-
tan sonra bu ilk geliflinde 1 Temmuz’dan
30 Eylül’e kadar ‹stanbul’da kald›. Nu-
tuk’un önemli bir bölümünü Dolmabah-
çe Saray›’nda yazd›. fiehirde gezintiler
yapt›, ziyaretlerde bulundu, çeflitli yerli
ve yabanc› heyetleri kabul etti.
Atatürk’ün ‹zmit Bas›n Toplant›s›
Kurtulufl Savafl› sonras› Mustafa Kemal
Pafla’n›n ‹zmit’te gazete baflyazarlar›yla
yapt›¤› toplant›. ‹zmit Kasr›’nda Musta-
fa Kemal Pafla’n›n iste¤i üzerine 16
Ocak 1923 Sal› günü 21.30’da bafllay›p
17 Ocak sabah› saat 03.00’e kadar süren
toplant›ya ‹stanbul’dan gelen gazete
baflyazarlar›ndan Velid Ebüzziya (Tev-
hid-i Efkâr), Suphi Nuri ‹leri (‹leri), ‹s-
mail Müfltak Mayakon (Tanin), Ahmet
Emin Yalman (Vakit), Falih R›fk› Atay
(Akflam), Yakup Kadri Karaosmano¤lu
(‹kdam) ve ‹leri gazetesinin ‹zmit muha-
biri K›l›çzâde Hakk› yan› s›ra Ankara
Hükûmeti’nin ‹stanbul’daki temsilcisi
Dr.Adnan Ad›var ve efli Halide Edip
Ad›var kat›ld›. Yaklafl›k alt› saat süren
bu toplant›da Mustafa Kemal, Millî Mü-
cadele’nin ard›ndan, yeni yap›lanmayla
ilgili olarak çeflitli görüfl ve fikirlerin or-
taya at›ld›¤› ‹stanbul’da, bu kargaflaya
bir aç›kl›k ve kesinlik getirilmesinin zo-
runlu oldu¤una inand›¤›ndan, konuyla
ilgili olarak gazetecilerin kendisine yö-
neltti¤i ak›lda kalan baz› sorular› cevap-
lamaya çal›flt›. Sorular ve Pafla’n›n ce-
vaplar›, ayr›ca TBMM’nin yeminli dört
kâtibi taraf›ndan harfiyen yaz›ld›. Top-
lant› sonras› konuflmalar›n yay›mlanma-
mas› kararlaflt›r›ld› ve ancak 1929’da
Atatürk’ün özel izniyle yay›mlanabildi.
Fakat zamanla unutulan belge, ‹smail
Arar’›n yapt›¤› araflt›rma sonras› yeni-
den gün ›fl›¤›na ç›kar›l›p “Atatürk’ün ‹z-
mit Bas›n Toplant›s›” ad›yla 1997’de ki-
tap hâlinde yay›mland›.
Atatürk’ün Samsun’a Ç›k›fl›
Mustafa Kemal’in Millî Mücadele’yi
bafllatmak amac›yla Samsun’a ayak bas-
t›¤› gün (19 May›s 1919). 13 Kas›m
1918’de ‹stanbul’a gelen Mustafa Ke-
mal, en umutsuz anlarda dahi vatan›n ve
milletin kurtuluflu için bir fleyler yap›la-
bilece¤i inanc›ndayd›. ‹stanbul’da bu-
lundu¤u günlerde yetkililerle yapt›¤› gö-
rüflmelerden ç›kard›¤› sonuç, ülkeyi ‹s-
tanbul’dan kurtarman›n art›k mümkün
olmad›¤›yd›. Bu nedenle Anadolu’ya
geçmek, millî bir teflkilât kurup mücade-
leyi Anadolu’dan bafllatmak karar›nday-
d›. Bu s›rada, Samsun ve yöresindeki bir
asayifl konusu, Mustafa Kemal’e, Ana-
dolu’ya geçme konusunda tarihî bir f›r-
sat yaratt›. Bu s›rada Samsun ve yöresin-
deki Rum çeteleri, köyleri basmakta ve
Türkleri öldürmekteydiler. Bu durum
karfl›s›nda Samsun’daki makineli tüfek
bölü¤ünden Te¤men Hamdi, emrindeki
askerlerle da¤a ç›k›p Türk milis güçle-
riyle birleflmiflti. Bu durumdan kuflkula-
nan ‹ngilizler, kar›fl›kl›¤›n önlenmesini,
aksi halde bölgenin iflgal edilece¤ini bil-
dirdiler. ‹ngilizlerin bu tehdidi üzerine
Türk makamlar›n›n dikkati Samsun böl-
gesine çevrildi. Damat Ferit Pafla Hükû-
meti, bu konudaki ‹ngiliz flikâyetlerini
önlemek için, genifl yetkilere sahip bir
kumandan› Samsun’a gönderme karar›
ald› ve görev, Mustafa Kemal’e önerildi.
Hiç beklemedi¤i anda karfl›s›na ç›kan bu
tarihî f›rsat› kabul eden Mustafa Kemal,
baflar›l› olmak için, bir unvana ve yetki-
ye ihtiyaç oldu¤unu bildirdi. Genelkur-
138
Atatürk’ün ‹zmit Bas›n Toplant›s›
Mustafa Kemal’in ‹stanbul’a gelifli nedeniyle sahilleri dolduran halk ve arka planda
“ Var Ol Büyük Gazi” yaz›s›
Ramiz’in çizgileriyle Mustafa Kemal’in ‹stanbul’a gelifli (Akbaba dergisi).
Mustafa Kemal’i ‹stanbul’a getiren geminin limanda karfl›lan›fl›n› gösteren bir foto¤raf.
