147
manl› Meclis-i Mebusan›’na Ankara
milletvekili seçildi. ‹stanbul’un iflgalin-
den sonra Ankara’ya döndü ve Birinci
TBMM’ye Ankara milletvekili olarak
takdim edildi. fier’iyye ve Evkaf Ko-
misyonu’nda çal›flt›. Ankara Müftülü-
¤ü’ne atan›nca milletvekilli¤inden istifa
etti (1923). Ankara Müftüsüyken öldü.
Ât›f Efendi (‹skilipli)
1876 ‹skilip/Çorum
4 fiubat 1926 Ankara
Atatürk Devrimlerine karfl› ç›kt›¤› ge-
rekçesiyle yarg›lan›p idam edilen Os-
manl› din adam›. Temel e¤itimini ‹ski-
lip’te tamamlad›. ‹stanbul’da medrese
ö¤renimi gördü. Kabatafl Lisesi’nde
Arapça ö¤retmenli¤i, Fatih Medrese-
si’nde müderrislik yapt›. Bir süre sonra
fleyhülislâm taraf›ndan Bodrum’a sürül-
dü. Buradan K›r›m’a kaçt›. Varflova’ya
gitti. II.Meflrutiyet’in ilân›ndan sonra ‹s-
tanbul’a döndü. S›rat-› Müstakim’de
yazmaya bafllad›. 31 Mart Olay›’ndan
sonra ‹ttihat ve Terakki Hükûmeti tara-
f›ndan sürgün edildi. ‹stanbul’a geri dö-
nüflünde Mustafa Sabri, Mustafa Saffet
ve Said Nursî ile birlikte Müderrisler
Cemiyeti’ni kurdu. Teâli ‹slâm Cemiye-
ti’ne bir süre baflkanl›k yapt›. “‹slâm
Yolu” vb. dinî eserler yazd›. “Frenk
Mukallitli¤i ve fiapka” (1924) adl› risa-
lesinin Aral›k 1925’te Rize’de meydana
gelen ayaklanmalarda k›flk›rt›c› oldu¤u
gerekçesiyle Ankara ‹stiklâl Mahkeme-
since yarg›lan›p idam edildi.
Atilhan, Cevat R›fat
1892 ‹stanbul
4 fiubat 1967 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl›’nda Zonguldak-Bart›n
yöresindeki milis kuvvetleri komutan›,
asker ve siyaset adam›. Kuleli Askerî
Lisesi’ni ve Harp Okulu’nu bitirdi. Bal-
kan Savafl›’nda yaralanarak esir düfltü.
I.Dünya Savafl›’na kat›ld›. Mütareke dö-
neminde ‹stanbul’da tutukland› (1919).
Kurtulufl Savafl›’nda Zonguldak-Bart›n
yöresinde milis kuvvetleri oluflturarak
Frans›zlara karfl› direnifli örgütlemekle
görevlendirildi. Savafltan sonra yüzbafl›
rütbesindeyken askerlikten ayr›ld›. Hü-
kûmet darbesi yapaca¤› gerekçesiyle tu-
tukland›ysa da (1942) on bir ay sonra
serbest b›rak›ld›. Millî Kalk›nma Parti-
si’nin üç kurucusundan biri oldu (1945).
Bir süre sonra bu partiden ayr›l›p Türk
Muhafazakâr Partisi’nin kurucusu ve
baflkan› oldu (1947). Daha sonra kurulu-
fluna öncülük etti¤i ‹slâmDemokrat Par-
tisi’nin baflkanl›¤›n› yapt›. Par-
ti, dini siyasete alet etti¤i gerek-
çesiyle kapat›ld›. Ahmet Emin
Yalman’a Malatya’da yap›lan
suikast girifliminden yarg›lan›p
11,5 y›l hapse mahkûm oldu.
Masonluk, siyonizm ve Kurtu-
lufl Savafl› yöneticileri aleyhine
70’in üzerinde kitap yazd›.
Atl›, Aflir
1881 Kilis
1957 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› komutanlar›n-
dan. 1906’da Harp Akademi-
si’ni bitirdi. Rumeli ve Ye-
men’de görev yapt›. I.Dünya Savafl›’nda
Irak cephesinde savaflt›. Kurtulufl Savafl›
s›ras›nda ‹zmir’de Do¤u Cephesi Kuvâ-
yi Milliye Komutanl›¤›, Antalya Valili¤i
ve bölge komutanl›¤› yapt›. Büyük Taar-
ruz ve Baflkumandanl›k Meydan Sava-
fl›’nda 6.Kolordu’ya ba¤l› 16.Tümen ko-
mutan›yd›. Zaferden sonra Millî Müda-
faa Vekâleti müsteflar yard›mc›l›¤›, 23.
ve 7.Tümen komutanl›¤› görevlerine ge-
tirildi. 1931’de emekliye ayr›ld›. 1942-
1950 aras› üç dönem (Kütahya, Bursa ve
Gaziantep) milletvekili seçildi. ‹stanbul
Karacaahmet’teki mezar›, 1988’de An-
kara’daki Devlet Mezarl›¤›’na nakledildi.
Avni Pafla (Zaimler)
1876 Manast›r
10 Mart 1930 Adana
Birinci TBMM Saruhan (Manisa) mil-
letvekili. Harp Okulu’nu bitirdi (1895).
Rumeli Ordusu’nda Bulgar, Yunan ve
Arnavut çetecilerin takibinde görevlen-
dirildi. 1897 Yunan Savafl›’na kat›ld›.
Balkan Savafl›’nda S›rplara esir düfltü.
1913’te serbest b›rak›l›p yurda döndü-
¤ünde ‹stanbul Muhaf›zl›¤› emrine ve-
rildi. 1914’te Adana Jandarma Alay›
Komutan› olarak görevlendirildi.
1915’te Haçin (Saimbeyli) ve Marafl yö-
resindeki Ermeni ayaklanmas›n›n bast›-
r›lmas›nda önemli rol oynad›. 1918’de
emekliye ayr›ld›. ‹zmir’in Yunanl›lar ta-
raf›ndan iflgali üzerine Millî Mücade-
le’ye kat›ld›. Biga Mutasarr›f›yken Kon-
ya Mevki Komutanl›¤›’na atand›. Birin-
ci TBMM’ye Saruhan (Manisa) millet-
vekili seçildi.
Konya’daki Delibafl Ayaklanmas› s›ra-
s›nda, elindeki az say›da kuvvetle isyan-
c›lara karfl› direndiyse de tutsak düfltü
(1920). Daha sonraki dönemlerde Cebe-
libereket (Osmaniye) milletvekilli¤i
yapt› (1923-1930). Soyad› Kanunu’nun
kabulünden sonra ailesi “Zaimler” soya-
d›n› ald›.
Ay Grubu
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda iflgal alt›ndaki
‹stanbul’dan Anadolu’ya geçmek iste-
yenlere yard›mc› olmak, silâh ve cepha-
ne kaç›rmak amac›yla kurulan gizli ör-
gütlerden biri.
Ayaklanmalar
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Anadolu’daki
Millî Mücadele Hareketi’ni yok etmeye
yönelik baflkald›r›lar. TBMM’yi, kuru-
lufl y›llar›ndan itibaren en çok u¤raflt›ran
Ayaklanmalar
Hac› Ât›f Efendi
Aflir Atl›
Cevat R›fat Atilhan
Avni Pafla
