ba¤l›yd›lar. Kolordunun 548 subay,
4255 er, 36 a¤›r makineli tüfek, 27 top
mevcudu bulunuyordu. Mondros Atefl-
kes Antlaflmas›’ndan sonra bafllayan ifl-
gallere karfl› ilk direnifl Güney Cephe-
si’nde bafllad›. ‹skenderun’a asker ç›ka-
ran Frans›zlar 18 Aral›k 1918’de Dört-
yol’u iflgal etmifl; ertesi gün Karaköse
köyüne girmek istemifllerse de köylüler
direnmifller ve 15 Frans›z askerini öldür-
müfllerdi. Çok geçmeden iflgal edilen
bölgelerde çat›flmalar bafllad›. 30 Ekim
1919’da Marafl’› iflgal eden Frans›zlar,
Ermenilerle iflbirli¤i yap›p halka karfl›
ac›mas›z ve afla¤›lay›c› sald›r›lara baflla-
d›lar. 31 Ekim 1919 günü, Marafl’ta ha-
mamdan ç›kan bir kad›n›n peçesini y›r-
tan Ermeniler, iki kifliyi silâhla yaralad›-
lar. Bunun üzerine dükkân›ndan ç›kan
Uzunoluk Camii ‹mam› Sütçü ‹mam, si-
lâh›yla atefl ederek Ermenilerden birini
öldürdü. Bu olay iflgal kuvvetlerinin
bask›y› daha da art›rmas›na neden ol-
makla birlikte Marafl’ta direniflin de
sembolü oldu. 26 Kas›m 1919’da Marafl
Kalesi’ndeki Türk bayra¤›n›n indirile-
rek yerine Frans›z bayra¤›n›n çekilmesi
Marafll› yurtseverleri harekete geçirdi.
Direnifli örgütlemek ve Sivas’taki He-
yet-i Temsiliye ile iliflki kurmak üzere
bir kurul oluflturuldu. Bu çal›flmalar›n
ard›ndan 29 Kas›m 1919’da örgütlenen
Marafl Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin
bafl›na Aslan Bey geçti. Kurto¤lu Salim
Bey ve K›l›ç Ali Bey yönetimindeki
Marafl Kuvâ-yi Milliyesi silâhl› direnifl
haz›rl›klar›na bafllad›. Marafl’ta 21 Ocak
1920’de bafllayan çat›flmalar sonucu
Frans›zlar, 11 fiubat 1920 gecesi kenti
boflaltmak zorunda kald›lar. Daha sonra
Marafl’a “Kahraman” unvan› verildi ve
ad› Kahramanmarafl oldu. Bu arada Ma-
rafl’takine benzer bir olay da Urfa’da ya-
fland›. Frans›zlar, 29 Ekim 1919’da Ur-
fa’ya girdiklerinde yanlar›nda yine Er-
meniler bulunuyordu. Urfa Jandarma
Komutanl›¤›na atanan Ali Saip (Ursa-
vafl) Bey, Mustafa Kemal Pafla’dan ald›-
¤› emirle Urfa’da millî bir teflkilât kur-
du. Direnifl konusunda afliretlerin de
deste¤ini alan Ali Saip Bey, 8/9 fiubat
1920 gecesi Urfa’y› kuflatarak kenti terk
etmeleri için Frans›zlara 24 saat süre
verdi. Frans›z komutan›n kenti terk et-
meyi reddetmesi üzerine Kuvâ-yi Milli-
ye güçleri, 9 fiubat 1920 günü Urfa’ya
girdi ve Urfa cezaevini de boflaltarak tu-
tuklular›n direnifle kat›lmas›n› sa¤lad›.
‹ki ay süren çat›flmalar sonras› Frans›z-
lar, 11 Nisan 1920’de Urfa’dan çekildi-
ler. Gösterdi¤i bu büyük kahramanl›¤›n
sonucu olarak Urfa’ya sonradan “fianl›”
unvan› verilerek ad› fianl›urfa oldu. ‹n-
gilizlerin çekilmesinden sonra 5 Kas›m
1919’da Antep’e giren Frans›zlar, bura-
da da Ermenilerle birlikte sald›r›lara
bafllad›lar. Bu sald›r›lar Anteplileri ör-
gütlenmeye ve direnmeye zorlad›. Hal-
k›n direnifle geçmesi üzerine Frans›zlar,
yeni kuvvetler getirdiler. Bu s›rada An-
tep direniflinin lideri fiahin Bey’di. Ger-
çek ad› Said olan bu kahraman te¤menin
flehit olmas›ndan sonra Mustafa Kemal
Pafla, bu mücadeleyi yönetmek için K›-
l›ç Ali Bey’i Antep’e gönderdi. K›l›ç Ali
Bey’den sonra Antep Kuvâ-yi Milliye
Kuvvetleri Komutanl›¤›na getirilen
Aslan Bey, on ay dokuz gün düflmana
karfl› kahramanca savaflt›ysa da, 9 fiubat
1921’de açl›k ve cephanesizlik sonucu
teslim oldu. Yerel direniflin sürdü¤ü
s›rada TBMM, 6 fiubat 1921’de ç›kard›-
¤› bir yasa ile Antep’e “Gazi” unvan›n›
verdi. Daha sonra tüm yöre halk›n›n
kat›ld›¤› Antep Savunmas›’yla 1921’de
iflgalden kurtuldu. Bu arada Frans›zlar›n
en uzun süre kald›klar› yerlerden biri de
Adana yöresiydi. 17 Aral›k 1918’de
Adana’n›n iflgal edilmesinden sonra, 21
Ocak 1919’da Mersin, Tarsus ve Osma-
niye’de 3300 kiflilik bir Adana Cephesi
oluflturuldu. Bu cephede Kemal Bey
(General Kemal Do¤an), Kilikya Kuvâ-
yi Milliye komutan› olarak direnifle ön-
derlik etti. Kas›m 1919’da Adana Cep-
hesi, Zamant› Irma¤› s›n›r olmak üzere
do¤u ve bat› olarak ikiye bölündü. Yüz-
bafl› Osman Nuri (Tufan) Do¤u Kilikya,
Yüzbafl› Ali Ratip (Sinan Tekelio¤lu sa-
n›yla) Bat› Kilikya birliklerinin yöneti-
mini üstlendiler. Adana Cephesi’nde
Kuvâ-yi Milliye güçleriyle Frans›z iflgal
kuvvetleri aras›nda uzun süren çat›flma-
lar yafland›. Güney Cephesi’ndeki çat›fl-
malar Sakarya Zaferi’nden sonra Fransa
ile yap›lan Ankara Antlaflmas›’yla sona
erdi (20 Ekim 1921).
380
Güney Cephesi
25 Aral›k Gaziantep’in Kurtuluflu törenlerinde, Gaziantep Savunmas›’na kat›lan milis güçleri betimleyen bir grup.
Gaziantepli Kuvâ-yi Milliyeciler
