Gerede, Hüsrev
12 Mart 1886 Edirne
20 Mart 1962 ‹stanbul
1919’da Mustafa Kemal ile birlikte
Samsun’a ç›kt›ktan sonra Erzurum ve
Sivas Kongrelerine kat›lan Birinci
TBMM Trabzon milletvekili. Harp
Akademisi’ni kurmay yüzbafl› olarak bi-
tirdi (1908). I.Balkan Savafl›’nda 7.Tü-
men kurmay baflkanl›¤› yapt› (1912).
Osmanl› Devleti’nin Atina büyükelçili-
¤inde askerî atafle olarak görev ald›.
I.Dünya Savafl›’nda fiark Cephesi’ne
gönderildi (1914-1917) ve Kafkas Or-
dular› Harekât fiube Müdürlü¤ünde bu-
lundu. Kâz›m Karabekir Pafla’n›n kolor-
dusunda kurmay baflkanl›¤› yapt›. Daha
sonra, Mustafa Kemal Pafla’n›n kurmay
heyetinde yer ald› ve onunla birlikte
Samsun’a gitti (1919). ‹stanbul’daki son
Osmanl› Meclis-i Mebusan›’nda Ana-
dolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Ce-
miyeti’ni temsil etti; ‹stanbul’un iflgali
üzerine Anadolu’ya geçti. Ankara’da
toplanan Birinci TBMM’ye Trabzon
milletvekili olarak kat›ld›. ‹stiklâl Sava-
fl› y›llar›nda Bolu ve dolaylar›nda genel
müfettifllik ve komutanl›k yapt›. Bolu
‹syan› s›ras›nda Gerede olaylar›nda gös-
terdi¤i baflar›dan dolay› kendisine Ata-
türk taraf›ndan “Gerede” soyad› verildi.
‹stiklâl Savafl› s›ras›nda ve savafltan son-
ra bir süre Ankara Mevki Kumandanl›¤›
görevinde bulundu. Cumhuriyet döne-
minde askerlikten ayr›larak Budapeflte,
Sofya, Tahran, Tokyo, Berlin ve Rio de
Janeiro’da büyükelçi s›fat›yla Türki-
ye’yi temsil etti. Urfa (1934-1936) ve
Sivas milletvekili (1942-1947) olarak
TBMM’de görev yapt›. Japonya’y› zi-
yareti s›ras›nda, batan Ertu¤rul f›rkatey-
ni için dikilen an›t› restore ettirdi. Türk
Japon dostlu¤unun güçlenmesine çal›flt›.
Berlin büyükelçili¤i s›ras›nda Türk-Al-
man dostlu¤unu devam ettirdi.
Bafll›ca
eserleri:
Türk-Nippon Dostlu¤unun
Sonsuz Hat›ras› Ertu¤rul
(Türkçe ve Ja-
ponca olarak yay›mland›, Tokyo 1937),
Siyasî Hat›ralar›m, I. ‹ran (A¤ustos
1930-Haziran 1934)
(1952),
Mübarek
Ertu¤rul fiehitlerimiz ve Muhteflem An›t-
lar›
(1956),
Hüsrev Gerede’nin An›lar›
(Haz›rlayan: Sami Önal, 2002).
Germen, Mazhar
1887 Ayd›n
1967 Ankara
Birinci TBMM Ayd›n milletvekili. ‹lk
ve ortaö¤renimini Ayd›n ve ‹zmir’de ta-
mamlad›ktan sonra ‹stanbul Mülkiye
T›p Mektebi’ni bitirip doktor oldu
(1907). Balkan ve I.Dünya Savafllar›na
kat›ld›. Eskiflehir Askerî Hastanesi Bafl-
hekimiyken, Mondros Ateflkes Antlafl-
mas›’n›n imzalanmas› üzerine terhis
edildi. ‹zmir’in Yunanl›lar taraf›ndan ifl-
gali sonras› Ayd›n’a gelerek Kuvâ-yi
Milliye Teflkilât›’n› kurdu. Birinci
TBMM’ye Ayd›n milletvekili seçildi
(1920) ve 1950’ye dek parlamentoda
bulundu. Fethi Okyar’›n kurdu¤u hükû-
mette Sa¤l›k Bakanl›¤› (1924-1925)
yapt›. Cumhuriyet Halk Partisi grup yö-
neticili¤i, TBMM baflkan vekilli¤i gö-
revlerinde bulundu. Kurtulufl Sava-
fl›’ndaki hizmetleri nedeniyle ‹stiklâl
Madalyas›yla ödüllendirildi.
Geveci, Emin
1889 Bafra
29 Temmuz 1934 ‹stanbul
Birinci TBMM Canik (Samsun) millet-
vekili, hukukçu. ‹stanbul Hukuk Fakül-
tesi’ni bitirdi. Kavala’da savc›l›k yapt›;
bir süre ‹stanbul Emniyet Müdürlü-
370
Gerede, Hüsrev
Atatürk’le birlikte Samsun’a ç›kan heyet içinde yer alan Binbafl› Hüsrev Bey (Gerede).
Hüsrev Gerede, Atatürk’le birlikte Yalova’da (1930).
Dr. Mazhar Germen
