383
tanbul’a yerleflti. ‹stanbul Belediye-
si’nde ve ‹nhisarlar (Tekel) ‹daresi’nde
çeflitli görevlerde bulundu. 1946’da
emekliye ayr›ld›.
Günsav, Bekir Sami
bk.
Bekir Sami (Günsav)
Güntekin, Reflat Nuri
25 Kas›m 1889 ‹stanbul
7 Aral›k 1956 Londra
Atatürk döneminde Dil Heyeti çal›flma-
lar›na kat›lan siyaset adam›, e¤itimci;
roman, öykü ve oyun yazar›. ‹lkö¤reni-
mini Çanakkale’de yapt›; bir süre ‹z-
mir’de Frans›z mektebinde okudu; daha
sonra s›navla girdi¤i Dârülfünun Edebi-
yat Bölümü’nde (1912) yüksekö¤reni-
mini tamamlayarak uzun süre çeflitli
okullarda ö¤retmenlik (1913-1931);
Millî E¤itim Müfettiflli¤i (1931-1938)
yapt›. Bu arada 1929-1931 aras› Dil He-
yeti çal›flmalar› içinde yer ald›. Çanak-
kale milletvekili olarak parlamentoda
bulundu (1939-1946). Millî E¤itim bafl-
müfettiflli¤ine (1947), Paris’te kültür
atafleli¤ine ve ö¤renci müfettiflli¤ine ge-
tirildi. Tedavi için gitti¤i Londra’da kan-
serden öldü. I.Dünya Savafl› sonlar›na
rastlayan dönemde yaz› hayat›na Zaman
(1918-1919) gazetesinde tiyatro elefltiri-
leri yazarak bafllad›. Bu dönemde baz›
oyunlar› sahnelendi (Hançer, 1920; Eski
Rüya, 1921; Tafl Parças›, 1923 vb.). Bu
ilk denemelerinden sonra “‹stanbul K›-
z›” ad›yla ilk yaz›l›fl› 4 perdelik bir piyes
olan “Çal›kuflu” roman›, Vakit gazete-
sinde tefrika edilmeye baflland› ve bu
eseriyle ünlendi (1922). Cumhuriyet’in
ilk y›llar› Mahmut Yesari ile birlikte
“Kelebek” adl› bir mizah dergisi ç›kard›
(1924). Kurulufl, anlat›m ve roman tek-
ni¤i yönünden bir önceki dönemin ede-
bî örneklerinden daha zengin ögeler ta-
fl›yan “Çal›kuflu”, gerek psikolojik çö-
zümlemeleri, gerek Anadolu gerçekleri-
ni yans›tmadaki ustal›k ve içtenli¤iyle
baflar›l› oldu. Bu dönemde yazd›¤› “Bir
Kad›n Düflman›”, “Dudaktan Kalbe”,
“Akflam Günefli” gibi yap›tlar›nda da
ayn› nitelikleri titizlikle korudu, genel-
likle Anadolu il ve ilçelerini konu alan
romanlar›n›n hemen hepsinde, halktan
kiflileri baflar›yla tiplefltirdi. Genifl bir
gözlem gücünün olanaklar›ndan yarar-
lanan, kiflilerinin fiziksel niteliklerini
fazla ayr›nt›lara girmeden, en kal›n çiz-
gileriyle göstermekle yetinip onlar›n iç
yap›lar›n› yans›tmaya çal›flt› ve s›kma-
yan ruhsal çözümlemelere giriflti. Dili
temiz, yal›n ve ahenkli bir Türkçedir. ‹lk
romanlar›nda Frans›zca baz› sözcüklere
yer verdiyse de son romanlar›nda bu
al›flkanl›ktan vazgeçti.
Eserleri:
Roman:
Gizli El
(1922),
Çal›-
kuflu
(1922),
Damga
(1924),
Akflam Gü-
nefli
(1926),
Bir Kad›n Düflman›
(1927),
Yeflil Gece
(1928),
Ac›mak
(1928),
Yap-
rak Dökümü
(1930),
Dudaktan Kalbe
(1932),
Eski Hastal›k
(1938),
De¤irmen
(1944),
Miskinler Tekkesi
(1946),
Hara-
belerin Çiçe¤i
(1953),
Eski Ahbap
(1953),
Boyunduruk
(1953),
Kavak Yel-
leri
(1961),
Son S›¤›nak
(1961),
Kan
Davas›
(1962).
Öykü:
Gençlik ve Güzel-
lik
(1919),
Roçild Bey
(1919),
Eski Ah-
bap
(tarihsiz),
Tanr› Misafiri
(1927),
Sönmüfl Y›ld›zlar
(1928),
Leyla ile Mec-
nun
(1928),
Ola¤an ‹fller
(1930).
Oyun:
Hançer
(1920),
Eski Rüya
(1922),
Ümi-
din Günefli
(1924),
Gazeteci Düflman›
(1925),
fiemsiye H›rs›z›
(1925),
‹htiyar
Serseri
(1925),
Tafl Parças›
(1926),
Fe-
lâket Karfl›s›nda
(1931),
Gözda¤›
(1931),
Eski Borç
(1931),
‹stiklâl
(1933),
Vergi H›rs›z›
(1933),
Hülleci
(1933),
Bir Ya¤mur Gecesi
(1943).
Gür, Hüseyin S›tk›
1875 Ermenek/Karaman
20 A¤ustos 1951 Manisa
Birinci TBMM Malatya milletvekili,
hukukçu. ‹lk ve ortaö¤renimini Erme-
nek’te tamamlad›. ‹stanbul Hukuk Mek-
tebi’ni bitirdi. Çeflitli yerlerde hâkimlik
yapt›. Birinci TBMM’ye Malatya’dan
milletvekili seçildi (1920). Milletvekilli-
¤i sona erince Aksaray A¤›r Ceza Sav-
c›l›¤›na atand›. Kozan A¤›r Ceza Mah-
kemesi’nde görev ald›. 1929’da sa¤l›k
nedeniyle emekliye ayr›ld›ktan sonra
Manisa’da noterlik yapt›.
Gür, Ömer Hilmi
1877 Kemaliye
Temmuz 1939 Kemaliye
‹kinci TBMM Artvin milletvekili. Harp
Okulu’nu bitirdi (1900). I.Dünya Savafl›
s›ras›nda Do¤u Cephesi’nde görev yap-
t›. Kurtulufl Savafl›’nda Kars harekât›na
kat›ld›. 1921’de Borçka Hudut Alay›
Komutan› oldu. ‹kinci TBMM’ye Art-
vin milletvekili seçildi (1923). Çeflitli
komisyonlarda görev ald›.
Güran, Nazmi Ziya
1881 ‹stanbul
10 Eylül 1937 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda ve Cumhuri-
yet’in ilk y›llar›nda Güzel Sanatlar Aka-
demisi Müdürlü¤ü yapan ressam. Mül-
kiye’yi (1901) ve Sanayi-i Nefise Mek-
tebi’ni (1908) bitirdikten sonra Hoca Ali
R›za’dan ders alarak resme bafllad›. Pa-
ris’te Julian Akademisi’nde (1908),
Marchel Bachet, Royer ve Fernand Cor-
mon’un atölyesinde dört y›l çal›flt›
(1909-1913). Paris Resim Sergisi’ne bir
resmi al›nd› (1912). Yurda dönüflünde
Çanakkale Cephesi’ndeki Türk kahra-
manl›¤›n›n çeflitli sanat dallar›yla sap-
Güran, Nazmi Ziya
Fikri Fâik Güngören
Reflat Nuri Güntekin, milletvekili oldu¤u y›llarda parlamentoda konuflurken.
Hüseyin S›tk› Gür
Ömer Hilmi Gür
