felik Emevîlere ve daha sonra Abbasîle-
re geçti. M›s›r’da Memlûkler ve Fatimî-
ler halifeli¤i sürdürdüler. 1517’de Ya-
vuz Sultan Selim’in M›s›r Seferi sonras›
halifelik Osmanl›lara geçti. Osmanl› pa-
diflahlar› ayn› zamanda halife say›lmala-
r›na ra¤men II.Abdülhamid’e kadar hi-
lâfet, siyasî bir s›fat olarak etkin bir fle-
kilde kullan›lmad›. Osmanl›larda top-
lam 26 padiflah halife oldu. Saltanat›n
kald›r›lmas›n›n ard›ndan 3 Mart 1924’te
TBMM’nin ç›kard›¤› 431 say›l› yasayla
hilâfet ortadan kald›r›ld›. Halifeli¤in
“Kutsal Emanetler”i günümüzde Top-
kap› Saray› Müzesi’nde bulunmaktad›r.
Halifeli¤in Kald›r›lmas›
bk.
Hilâfetin Kald›r›lmas›
Halifelik
bk.
Hilâfet
Halil (Hulûsi) Efendi
1877 Burdur
25 Nisan 1920 Ankara
Birinci TBMM Burdur milletvekili. Or-
taö¤renimini Burdur’da tamamlad›ktan
sonra ‹stanbul’da medrese ö¤renimi
gördü. 1902-1910 aras› Burdur’da mü-
derrislik yapt›. 13 May›s 1910’da Bur-
dur Müftülü¤ü’ne atand› ve on y›l bu
görevde kald›. Millî Mücadele’nin bafl-
lamas›yla birlikte Burdur Müdafaa-i
Hukuk Cemiyeti’nde çal›flt›. Birinci
TBMM’ye Burdur milletvekili seçilerek
23 Nisan 1920’de Meclis’in aç›l›fl›nda
haz›r bulunduysa da iki gün sonra vefat
etti. Ailesi, Soyad› Kanunu’ndan sonra
“Ermifl” soyad›n› ald›.
Halil Hulki Bey (Ayd›n)
bk.
Ayd›n, Halil Hulki
Halil ‹brahim Efendi
1859 ‹znik
13 Temmuz 1926 ‹znik
Birinci TBMM ‹zmit milletvekili. ‹znik
Rüfltiyesi’nden mezun olduktan sonra ti-
caretle u¤raflt›. Bir dönem ‹zmit Beledi-
ye Baflkanl›¤› ve Encümen Üyeli¤i yap-
t›. ‹zmit Livas› Genel Meclis Üye-
si’yken Millî Mücadele’ye kat›ld›. Bi-
rinci TBMM’ye ‹zmit milletvekili seçi-
lerek 23 Nisan 1920’de Meclis’in aç›l›-
fl›nda haz›r bulundu. Milletvekili oldu¤u
y›llar Mustafa Kemal Pafla’n›n yaz›l› iz-
niyle ‹zmit yöresinde orduya erzak ve
cephane teminiyle görevlendirildi. Mec-
lis’te Müdafaa-i Hukuk Grubu’nun ku-
rulmas› üzerine muhalefetteki ‹kinci
Grup aras›nda yer ald›. Dönem sonunda
memleketine dönerek çiftçilik ve ticaret-
le u¤raflt›.
Halil Kâz›m (Hüsnü) Bey
bk.
Kâz›mHüsnü Bey
Halil Pafla (Kut)
bk.
Kut, Halil
Halis Reflat
bk.
Reflat Halis Bey
Halis, Turgut
1886 Sivas
14 Temmuz 1926 ‹zmir
‹kinci TBMM Sivas milletvekili.
1912’de Mülkiye Mektebi’ni bitirdik-
ten sonra Sivas vilâyeti maiyet memur-
lu¤una atand›. S›ras›yla Divri¤i Kayma-
kam Vekilli¤i, Sivas Vilâyeti Matbaa
Müdürlü¤ü ve Sivas Belediye Baflkan
Yard›mc›l›¤› yapt›. I.Dünya Savafl›’n›n
bafllamas› üzerine yedeksubay olarak
askere al›nd›. Kafkas Cephesi’nde sa-
vaflt›. Ermeni tehciri olay›na kat›ld›¤›
gerekçesiyle Damat Ferit Hükûmetince
tutuklanaca¤›n› anlay›nca milisleriyle
da¤a ç›kt›. Mustafa Kemal taraf›ndan
ça¤r›ld›¤› Sivas’ta Kongre’nin güvenli-
¤ini sa¤lamakla görevlendirildi. Ali Ga-
lip Olay›’n›n önlenmesinde rol oynad›.
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk
Cemiyeti Sivas fiubesi’ni kurarak yöre-
deki isyanlar›n bast›r›lmas›na çal›flt›. Si-
vas Ziraat Odas› Baflkan›’yken 1923’te
Sivas milletvekili seçildi. 1924’te Te-
rakkiperver Cumhuriyet F›rkas› kuru-
cular› aras›nda yer ald›. 1925’te fieyh
Said Ayaklanmas› sonras› ç›kan Takrir-
i Sükun Yasas›’na muhalefet etti. Te-
rakkiperver Cumhuriyet F›rkas›’n›n ka-
pat›lmas›n›n ard›ndan Mustafa Kemal’e
suikast girifliminde bulundu¤u gerekçe-
siyle ‹stiklâl Mahkemesi’nde yarg›lan›p
idam edildi.
Halit Bey (Akmansü) (Dadayl›)
bk.
Akmansü, Halid (Dadayl› Halid)
Halit Pafla (Deli)
1883 ‹stanbul
14 fiubat 1925 Ankara
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan,
‹kinci TBMM Ardahan milletvekili.
1903’te Harp Okulu’nu te¤men olarak
bitirdikten sonra Yemen’deki Birinci
Ordu emrine verildi. Trablusgarp ve
Balkan Savafl›’na kat›ld› (1912-1913).
Savafltan sonra ‹stanbul’da Harbiye
Nezareti’nde çal›flt›, Teflkilât-› Mahsu-
sa’da görev ald› (1913-1914). I.Dünya
Savafl› bafllar›nda, Teflkilât-› Mahsu-
sa’n›n özel bir birli¤iyle gönderildi¤i
Artvin’de Çoruh müfreze komutanl›¤›
yapt› (1914-1916). Hastaland› ve teda-
vi için Avusturya’ya gitti. Dersim
(Tunceli) m›nt›ka komutanl›¤› s›ras›n-
da Erzurum, Erzincan ve Nenehatun’u
geri ald›. Yarbay rütbesiyle 3.Kafkas
Tümeni komutanl›¤›na, Mondros Atefl-
kes Antlaflmas›’ndan sonra da 9.Kafkas
390
Halifeli¤in Kald›r›lmas›
Halil Hulûsi Efendi
Halil ‹brahim Efendi
Turgut Halis
Halit Pafla (ortada, solda), Mustafa Kemal’le birlikte ‹zmit’te.
