387
Hac› Adil Arda
bk.
Arda, Adil (Hac›)
Hac› Sami (Kuflçubafl›)
bk.
Kuflçubafl›, Hac› Sami
Hac› fiükrü Bey
bk.
Ayd›nda¤, Hac› fiükrü
Hac› Tevfik Efendi
1866 Amasya
1921 Amasya
Mustafa Kemal ve arkadafllar›n›n 13
Haziran 1919’da Havza’dan Amasya’ya
gitti¤inde karfl›lay›c›lar aras›nda yer
alan Amasya Müftüsü. Mustafa Ke-
mal’e “Bütün Amasya emrinizdedir” di-
yerek Amasya Protokolü’nün haz›rlan-
mas›nda din adam› olarak ilk deste¤i ve-
renlerden biri oldu. Mustafa Kemal’i
Amasya’ya davet eden ve nüfuzu ile
halk› etkileyerek Mustafa Kemal’e des-
tek veren Kuvâ-yi Milliyeciler aras›nda
yer ald›. Amasya’n›n ‹ngilizler taraf›n-
dan iflgal giriflimi s›ras›nda halk› örgüt-
leyerek ve gösteriler düzenleyerek iflga-
li engelledi. Zile Ayaklanmas›’nda top-
lad›¤› gönüllülerle ordu yan›nda yer ald›
ve isyanc›larla görüflerek ayaklanman›n
bast›r›lmas›nda önemli katk›lar› oldu.
Amasya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
baflkanl›¤› görevini sürdürürken hastala-
n›p öldü.
Hac› Veli (Veliyullah) Efendi
1859 Mangalya/Romanya
1 Mart 1928 Eskiflehir
Birinci TBMM Eskiflehir milletvekili.
Ö¤renim durumuyla ilgili bilgi yoktur.
Eskiflehir’de ticaretle u¤raflt›. Hürriyet
ve ‹tilâf F›rkas›’na kat›larak Eskiflehir
fiubesi Baflkanl›¤› yapt›. Osmanl› Mec-
lis-i Mebusan› ikinci dönem seçimleri
s›ras›nda toplad›¤› kalabal›kla Eskifle-
hir’de kar›fl›kl›k ç›kard›¤›ndan 1912’de
tutuklanarak ‹stanbul’a gönderildi. Eski-
flehir Belediye Baflkan›yken 24 Kas›m
1919’da yap›lan seçimlerde Osmanl›
Meclis-i Mebusan›’na Eskiflehir millet-
vekili olarak seçildi. Meclis-i Mebu-
san’›n feshi üzerine Ankara’ya gelerek
22 Kas›m 1920’de Birinci TBMM’ye
Eskiflehir milletvekili olarak kat›ld›. Ai-
lesi, ölümünden sonra “Akbafll›” soya-
d›n› ald›.
Hac›anesti, Yorgo
1863 Atina
2 Aral›k 1922 Atina
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Anadolu’daki
Yunan iflgal güçleri komutan›. Harp
Akademisi’nden mezun olduktan sonra
Yunan ordusunun de¤iflik kademelerin-
de çal›flt›. 21 May›s 1922’de Trakya Or-
dusu Baflkomutanl›¤›’na atand›. 4 Hazi-
ran 1922’de Küçük Asya Ordusu Bafl-
komutan› oldu. Anadolu’da Türklere
karfl› yapt›¤› savafllarda baflar›s›z bulun-
du¤undan 22 A¤ustos 1922’de görevin-
den al›n›p yerine Trikopis atand›.
Kurtulufl Savafl›’nda Yunan Ordusu’nun
yenilgisinden sorumlu tutularak yarg›-
land› ve 2 Aral›k 1922’de Atina’da idam
edildi.
Hac›halilo¤lu, Hac› Mehmet
(Erten)
1886 Kahramanmarafl
27 Mart 1953 ‹stanbul
‹kinci TBMMMarafl milletvekili. Rüflti-
ye’yi bitirdikten sonra çiftçilik ve tica-
retle u¤raflt›. 1916-1923 aras› Elbistan
Bidayet Mahkemesi üyeli¤i yapt›. Birin-
ci TBMM’ye Marafl milletvekili seçil-
mesine ra¤men bilinmeyen bir nedenle
Meclis’e kat›lmad›. ‹kinci TBMM’ye
yeniden Marafl milletvekili seçildi ve al-
t›nc› dönem sonuna dek (1943) parla-
mentoda görev yapt›. fiubat 1944’te ‹s-
tanbul Defterdarl›¤› Muhasebe Müdür-
lü¤ü kâtipli¤ine atand› ve ayn› y›l kendi
iste¤iyle emekliye ayr›ld› ve yaflam›n›
‹stanbul’da sürdürdü.
Hac›o¤lu Salih
bk.
Salih Hac›o¤lu (Baytar Salih)
HacimBey Muhiddin (Çar›kl›)
bk.
Çar›kl›, HacimMuhiddin
Haçin
Zebercet Coflkun’un, Kurtulufl Savafl›’n›
konu alan roman› (1975). I.Dünya Sava-
fl› y›llar›nda Haçin’den (Saimbeyli) sü-
rülmüfl Ermenilerin, Halep’te dört y›l
kald›ktan sonra Adana’n›n Frans›zlar ta-
raf›ndan iflgali üzerine Haçin’e dönme-
lerini anlatan romanda, yöredeki Türk-
Ermeni iliflki ve gerginlikleri anlat›l›r.
Kentteki Türk mektebinde hoca olan
Gaytanc›zâde Mürsel Efendi ve ailesi,
roman›n as›l kiflileridir. Frans›zlar›n ata-
d›klar› son kaymakam Çalyan Karabit,
‹stanbul Hukuk Fakültesi’ni bitirmifl bir
avukat olup Haçin’e Kilikya Devleti ha-
yalleriyle gelmifltir. On bin Türkten, ka-
sabay› terketmeyip evlerine kapanan bin
küsur Türk vard›r Haçin’de. Mürsel
Efendi’nin o¤ullar›ndan gezici baflkâtip
‹smail, dü¤ün günü götürülür, yara bere
içinde, neden sonra sal›verilir. Küçük
o¤ul Faik, aile dostu Mihran Katayan
Efendi taraf›ndan günlerce saklan›r, ev-
lerinin aranaca¤› ö¤renilince, Mihran’›n
kar›s› Seta, gece karanl›¤›nda Haçin’den
ç›kar›r çocu¤u; ama Türk kesimine ge-
çemeden vurulur Faik. Mürsel Efendi
eziyetlere dayanamayarak ölür, kar›s› da
öldürülmüfltür. Ve böylece iki toplum
aras›nda k›y›mlar sürer gider. Çok çetin
bir çete harbinden sonra Türk milisleri
Haçin’e girdiklerinde Mürsel Efendi ai-
lesinin sa¤ kalm›fl tek ferdi, k›zlar› Na-
ime’dir.
Hadi Pafla (Ba¤datl›)
1861 Ba¤dat
1932 Berat/Arnavutluk
Sevr Antlaflmas›’nda imzas› bulunan
Osmanl› nâz›r›. Abdülhadi Pafla olarak
da bilinir. 1882’de Harp Okulu’nu ve
1885’te Harp Akademisi’ni bitirdi. As-
kerî okullarda ö¤retmenlik yapt›. Balkan
Savafl› s›ras›nda Baflkomutanl›k Kur-
may Baflkanl›¤›’na atand› (1912). Er-
kân-› Harbiye-i Umumiye Reisi olarak
görev yaparken rütbesi ferikli¤e yüksel-
tildi (1914). Ordunun gençlefltirilmesi
çal›flmalar› s›ras›nda emekliye ayr›ld›.
I.Dünya Savafl›’ndan sonra Hürriyet ve
‹tilâf F›rkas› taraf›ndan kurulan Damat
Ferit hükûmetlerinde Ziraat ve Ticaret
Nâz›rl›¤› (11 Eylül 1919) ve Maarif Nâ-
z›rl›¤› yapt› (31 Temmuz 1920). Paris’e
Sevr Antlaflmas›’n› imzalamaya giden
heyet içinde yer ald›¤›ndan “Yüzellilik-
ler” listesine al›nd›. Kurtulufl Sava-
fl›’ndan sonra Arnavutluk’a s›¤›nd› ve
burada öldü.
Hâdisat
Kurtulufl Savafl› öncesi Süleyman Nazif
ve Cenab fiahabeddin taraf›ndan ‹stan-
bul’da ç›kar›lan günlük siyasî gazete.
1918-1919 aras› 174 say› ç›kt›. Yaz›lar›-
Hâdisat
Hac› Veli Efendi
Hac› Mehmet Hac›halilo¤lu
Ba¤datl› Hadi Pafla
H
