Hasan, Pertev Tevfik, ‹smail Faik ve
Baha Tevfik ile birlikte Eylül 1910’da
Osmanl› Sosyalist F›rkas›’n›n kurucula-
r› aras›nda yer ald› ve baflkanl›¤›na geti-
rildi. Haziran 1912’den bafllayarak ‹flti-
rak’i önce onbefl günlük, sonra haftada
iki ve nihayet günlük akflam gazetesi
olarak yay›mlad›. 1913’te, 200’ü aflk›n
siyasetçiyle birlikte Sinop’a sürgün edil-
di. Mütareke’ye dek Sinop, Çorum ve
Bâlâ’da gözetim alt›nda yaflad›. Serbest
b›rak›l›nca döndü¤ü ‹stanbul’da Türkiye
Sosyalist F›rkas›’n› (TSF) kurdu (fiubat
1919) ve baflkanl›¤›n› üstlendi. Nisan
1919’da ‹drak gazetesini yay›mlamaya
bafllad›. 1920 ilkbahar›nda patlak veren
Debba¤hane, Tersane ve Tramvay fiir-
keti, fiirket-i Hayriye ve Haliç iflçilerinin
grevlerini baflar›yla yönetmesi sonucu
bir anda ünlendi ve TSF’ye yo¤un üye
kayd› oldu. Fakat TSF içinde bafl›na
buyruk hareketi, keyfî grevler örgütleme
çabas› ve bunlar›n baflar›s›zl›¤a u¤rama-
s› üzerine, 1921 sonlar›ndan bafllayarak,
özellikle de 1922’de siyasî etkinli¤ini
yitirdi. ‹stanbul Bozdo¤an Kemeri’nde
1923’te kimli¤i belirsiz kiflilerce taban-
cayla vurularak öldürüldü.
Hüseyin Hüsnü Emir (Erkilet)
bk.
Erkilet, Hüseyin Hüsnü Emir
(Emir Pafla)
Hüseyin Hüsnü Pafla
1883 Sivas
16 Mart 1930 Ankara
I.Dünya ve Kurtulufl Savafl› s›ras›nda
Atatürk’ün yan›nda yer alan, savafl son-
ras› S›hhiye Reisli¤ine getirilen askerî
hekim. 1901’de girdi¤i Mekteb-i T›bbi-
ye-i fiahane’yi 16 Kas›m 1907’de cerrah
yüzbafl› olarak bitirdi. Yemen’de ve da-
ha sonra Trablusgarp’ta görevlendirildi;
bu s›rada Mustafa Kemal’le tan›flt›. Bal-
kan Savafl›’na kat›ld›. I.Dünya Savafl› s›-
ras›nda Gelibolu’da Mustafa Kemal’in
komutas›ndaki 19.F›rka’ya sertabip ola-
rak kat›ld›. Mustafa Kemal, Anafartalar
Grubu Komutan› olunca kendisini s›hhi-
ye reisi olarak yan›na ald›. 1914’te bin-
bafl›, 1918’de yarbay, 1922’de albay ol-
du. Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Konya’da
Menzil Sertabipli¤i yapt›. 1922’de Millî
Müdafaa Vekâleti S›hhiye Reis Mu-
avinli¤ine atand›. Kurtulufl Savafl› son-
ras› S›hhiye Reisi ve daha sonra Büyük
Erkân-› Harbiye S›hhiye Müfettifli oldu.
1929’da rütbesi tu¤generalli¤e yüksel-
tildi.
Hüseyin Kâz›mKadri
1870 ‹stanbul
17 Ocak 1934 Tarsus
Kurtulufl Savafl› y›llar›nda Ticaret, Zira-
at ve Evkaf nâz›rl›klar› yapan Osmanl›
siyaset adam›, yazar ve dilbilimci. ‹l-
kö¤renimini So¤ukçeflme Askerî Rüflti-
yesi’nde yapt›; bir süre Mülkiye Mekte-
bi’ne devam etti; ‹zmir’de ‹ngiliz Tica-
ret Mektebi’ni bitirdi. Maliye Mektubî
Kalemi’nde ve Hariciye Nezaretinde
memurluk, Dârüflflafaka’da kozmograf-
ya ö¤retmenli¤i yapt›. 1908’de II.Mefl-
rutiyetin ilân›ndan sonra Tevfik Fikret
ve Hüseyin Cahit ile birlikte Tanin gaze-
tesini ç›kard›. Samsun ve Serez mutasar-
r›f› (1909), Halep valisi (1910), ‹stanbul
flehremini (1911) ve ayn› y›l Selânik va-
lisi oldu. 1912’de Saruhan (Manisa) me-
busu olarak Meclis-i Mebusan’a kat›ld›.
I.Dünya Savafl› bafllar›nda Suriye’ye git-
ti (1914); Beyrut’ta kendini bilim ve
edebiyat araflt›rmalar›na verdi; Osmanl›-
ca-Türkçe büyük lügati haz›rlamaya gi-
riflti. 1918’de ‹stanbul’a döndü. 1920’de
Ayd›n milletvekili olarak son Osmanl›
Meclis-i Mebusan›’na kat›ld›. Ticaret,
Ziraat ve Evkaf nâz›rl›klar› yapt›. Dile,
felsefeye, dine, iktisat ve tar›ma, siyase-
te iliflkin pek çok eser yazd›. Say›s› 60’›
bulan eserlerinden dinî olanlar›nda fieyh
Muhsin-i Fânî takma ad›n› kulland›. En
önemli eseri “Büyük Türk Lügat›”d›r. (4
cilt; I. ve II. cilt 1927-1928; III. ve IV.
cilt 1943-1945). Di¤er eserleri aras›nda
“On Temmuz ‹nk›lâb› ve Netâici”
(1918), “Yirminci As›rda ‹slâmiyet”
(1921), “‹nsan Haklar› Beyanname-
si’nin ‹slâm Hukukuna Göre ‹zah›”
(1949) say›labilir. An›lar›, “Meflruti-
yet’ten Cumhuriyet’e Hat›ralar›m” ad›y-
la ‹smail Kara taraf›ndan 1991’de ya-
y›mland›.
Hüseyin Mazlum Efendi (Mazlum
Baba)
1859 Tavas/Denizli
21 Kas›m 1945 Denizli
Birinci TBMM Denizli milletvekili.
Bektaflî fieyhi Ali Dede’nin o¤ludur.
Medrese ö¤renimi gördü. Babas›n›n
ölümü üzerine Bektaflî Tekkesinin post-
niflini oldu. Mütarekeden (1918) sonra
yurdun bir bölümünün iflgali üzerine yö-
redeki Redd-i ‹lhak Cemiyeti’ni ve daha
sonra kurulan Heyet-i Milliye Cemiye-
ti’ni destekledi. Birinci TBMM’ye De-
nizli milletvekili seçilerek 23 Nisan
1920’de Meclis’in aç›l›fl›nda haz›r bu-
lundu. Meclis’te ‹rflad ve Bay›nd›rl›k
komisyonlar›nda çal›flt›. Dönem sonun-
da memleketine dönerek çiftçilikle mefl-
gul oldu.
Hüseyin Nureddin (Özsu)
1879 ‹stanbul
9 Haziran 1937 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan.
1898’de Harp Okulu’nu te¤men rütbe-
siyle bitirdikten sonra Üçüncü Ordu’da
görevlendirildi. Trablusgarp, Balkan ve
I.Dünya Savafllar›na kat›ld›. 1918’de
Umman Tümen Komutanl›¤›’na atand›.
1919’da ‹stanbul 1 Numaral› Askerî
Mahkeme Üyesi oldu. 1921’de ‹nebolu
üzerinden Ankara’ya geçip Kurtulufl Sa-
vafl›’na kat›ld›. Kocaeli Grubu emrinde-
ki 7.Tümen Komutanl›¤›’na atand›.
II.‹nönü Savafl›’nda Kocaeli Grubu Ko-
mutan Vekilli¤i yapt›. 1932’de Askerî
Yarg›tay Üyeli¤ine atand›ktan bir süre
sonra 22 Ocak 1932’de emekliye ayr›l-
d›. Kurtulufl Savafl›’ndaki hizmetleri,
TBMM taraf›ndan ‹stiklâl Madalyas› ve
takdirnameyle ödüllendirildi.
Hüseyin R›fk› Bey
1883 Dimetoka
1959 Edirne
‹kinci TBMM Edirne milletvekili.
1907’de Mühendis Mektebi’ni bitirdik-
ten sonra 1909’da e¤itim için Alman-
ya’ya gönderildi. Naf›a Vekâleti bünye-
sinde de¤iflik yerlerde görev yapt›. An-
kara’ya gelerek 30 A¤ustos 1922’de Tu-
ruku Maabir (Yollar ve Geçitler) Umum
Müdürlü¤ü’ne atand›. Bu görevdeyken
29 Temmuz 1923’te ‹kinci TBMM’ye
Edirne milletvekili olarak kat›ld›. Dö-
nem sonras› Karacabey ve Kirmast›
Bölgesine baflmühendis olarak atand›.
Hüsrev Bey (Gerede)
bk.
Gerede, Hüsrev
Hüsrev Sami Bey (K›z›ldo¤an)
bk.
K›z›ldo¤an, Hüsrev Sami
424
Hüseyin Hüsnü Pafla
Hüseyin Hilmi Bey’in baflkanl›¤›n› yapt›¤›
Türkiye Sosyalist F›rkas›’n›n mührü.
Hüseyin Hüsnü Pafla
Hüseyin Hilmi Bey’in ç›kard›¤› “‹fltirak”
dergisinin kapa¤›.
Hüseyin Nureddin Özsu
