419
kuramc›s›. Hoch Konservatuvar›’nda
Arnold, Mendelssohn ve Sekles gibi
ünlü müzisyenlerle çal›flt›. 1915’te
Frankfurt Operas›’nda birinci kemanc›
ve 1923’te ayn› operada orkestra flefi
oldu. 1927-1937 aras› Berlin Hochsc-
hule’de kompozisyon ö¤retmenli¤i
yapt›. Bu arada 1935-1937 aras› Türk
Hükûmeti’nin davetlisi olarak dört kez
Türkiye’ye geldi ve bir Devlet Konser-
vatuvar› kurulmas› yolunda çal›flmalar-
da bulundu. Bu konuda pek çok rapor
haz›rlad›. Ankara Devlet Konservatu-
var›, onun verdi¤i raporlar›n ›fl›¤› alt›n-
da kurulup çal›flmalar›na bafllad›; kon-
servatuvarda onun tavsiye etti¤i birta-
k›m yabanc› uzmanlar görevlendirildi.
Daha sonra ABD’ye giderek Yale Üni-
versitesi’nde çal›flmalar›n› sürdürdü.
Avrupa’ya dönünce Zürih Üniversite-
si’nde bestecilik kürsüsüne profesör ol-
du. Beste yan› s›ra viyola çal›flmalar›
ve orkestra yönetmenli¤ini birlikte sür-
dürdü. 20.yüzy›l›n en verimli bestecile-
ri aras›nda yer ald›.
Hizb-i Terakki
Osmanl› Meclis-i Mebusan›’nda ‹tti-
hat ve Terakki milletvekillerinden ye-
disinin oluflturdu¤u muhalif grup. K›-
sa süreli hizip hareketi içinde Dr.R›za
Tevfik (Bölükbafl›), Cami Bey (Bay-
kut), Dr.R›za Nur’un da yer ald›¤› ye-
di milletvekilinden oluflan grup, üye-
lerinin partiden ayr›lmas› üzerine da-
¤›ld›.
Hoca Esat Efendi (‹leri)
bk.
‹leri, (Mehmed) Esat (Hoca)
HocaMüfit Efendi (Kurutluo¤lu)
bk.
Kurutluo¤lu, (Ahmed) Müfid
Hoca fiükrü Efendi
bk.
Çelikalay, ‹smail fiükrü (Hoca)
Holzmeister, Clemens
1886 Tirol
1983 Salzburg
Atatürk döneminde Ankara’daki Cum-
hurbaflkanl›¤› Köflkü, Genelkurmay
Baflkanl›¤›, Yarg›tay ve TBMM binala-
r›n›n projelerini haz›rlayan Avusturyal›
mimar. Viyana Teknik Üniversitesi’nde
ö¤renim gördü (1913). 1919’da ayn›
okulda profesör oldu. 1924-1938 aras›
Viyana Güzel Sanatlar Akademisi’nde
ö¤retim görevlisi olarak bulundu. Türki-
ye’ye ilk kez 1927 y›l›nda geldi. 1940-
1949 aras›nda ‹TÜ Mimarl›k Fakülte-
si’nde ders verdi. 1954’te ülkesine dön-
dü ve 1957’de Salzburg’a yerleflerek ça-
l›flmalar›n› burada sürdürdü. Türkiye’de
kald›¤› y›llar Avrupa’da görülen ulusal-
c›l›k ak›m›n› Türkiye’ye tafl›yan ve bu-
nu eserlerinde yans›tan Holzmeister, ül-
kemizdeki birçok önemli yap›n›n mima-
r›d›r. Bunlar›n en bafl›nda TBMM bina-
s› (1939-1961) gelir. Türkiye’deki di¤er
eserleri: Cumhurbaflkanl›¤› Köflkü
(1931-1932), Ankara’da Bay›nd›rl›k,
‹çiflleri, Millî Savunma, Millî E¤itim ba-
kanl›klar› binalar› (1932-1934), Genel-
kurmay Baflkanl›¤› (1932-1934), Yarg›-
tay (1932-1934) binalar›.
Hotinli, Rauf Ahmet
bk.
Rauf Ahmet Bey (Hotinli)
Hukuk-› Befler
Kurtulufl Savafl› öncesi, ‹zmir’de iflgalci
Yunan güçlerine karfl› ç›kan gazeteci
Hasan Tahsin taraf›ndan Kas›m 1918’de
ç›kar›lan günlük gazete. Sorumlu mü-
dürlü¤ünü Dr.Avni Muhiddin’in yapt›-
¤›, sosyalist görüflleri savunan gazete;
halk›, iflgal güçlerine karfl› direnifle ça¤›-
r›p ‹ttihat ve Terakki yanl›lar›n› fliddetle
k›nad› ve ezilen insanlar›n haklar›n› sa-
vundu. Hasan Tahsin’in baflyazarl›¤›
döneminde, bir ara kapat›ld›ysa da 6 fiu-
bat 1919’dan sonra yeniden yay›mlan-
maya bafllad›. Hasan Tahsin’in 15 Ma-
y›s 1919’da öldürülmesinden sonra ka-
pand›.
Hukuk-› Befler
Paul Hindemith
Mimarl›¤›n› Clemens Holzmeister’›n yapt›¤› Ankara’daki Millî Savunma Bakanl›¤› binas›.
HUKUK-I BEfiER
“Hasan Tahsin, Avrupa’n›n bize karfl› tutumunun cinayet dere-
cesinde oldu¤unu vurguluyor, egemenli¤imizden fedakârl›k edil-
memesi üzerinde duruyor, bizden al›n›p baflkalar›na verilmek iste-
nen topraklar›n Wilson’un hangi ilkesine ba¤l› oldu¤unu soruyordu:
“Bugünkü Avrupa’n›n da bize karfl› etvar ve evza›ndan müthifl bir
cinayet ifllemek kast›nda oldu¤unu anl›yoruz. Ma¤lûbuz fakat hâ-
kimiyetimizi feda edecek derecede zelil bir ma¤lûbiyet alt›nda
ezilmedik… Türkiye’nin Adana’s›, Ayd›n’›, ‹stanbul’u, Bursa’s› ne-
den ve hangi hakla, hangi siyasetle, Wilson’un on dört maddelik
yeni ‹ncilinin hangi maddesine tevfikan bizden gaspedilerek bir ya-
banc› devlete veya devletlerin hepsine birden peflkefl çekilmek is-
teniyor?”(1)
Hasan Tahsin, bundan birkaç gün sonra, Yunan egemenli¤i al-
t›nda yaflayabilecek hiçbir Türk’ün bulunmad›¤›n› söyleyerek flun-
lar› yaz›yordu: “… Uyan ey Türk o¤lu uyan, uyan ey vahdaniyet-i
ilâhiyeye münkad ‹slâml›¤›n hararetiyle kalbi, ruhu pürheyecan
olan Müslüman Türk uyan, sana suikast ediyorlar…
Hay›r hay›r, meyus olmayal›m. Biz ölmedik yafl›yoruz. Henüz
damarlar›m›zda ‹zmirimiz, halifemiz, hakan›m›z, payitaht›m›z için
ak›tacak kanlar›m›z var. Bu memlekete göz diken kuvvetleri yaka-
cak, eritecek hararetimiz pek hem de pek mebzul. Yaln›z bunu da
unutmas›nlar ki Çanakkale kahramanlar›n›n mavi beyaz kuca¤›nda
salibi tafl›yan Yunanl›l›¤›n canavar hâkimiyeti alt›nda yaflayacak
tem hemfliresi, tek bir validesi, ufak bir Türk befli¤i yoktur. Ancak,
evet ancak hilâlin al gölgesi alt›nda hakan›yla, payitaht›yla, ‹z-
mir’iyle yaflayacak bir Türklük vard›r. Ve illâ Avrupa, Neron gibi bir
flair olmak istiyorsa bizler de kendi ellerimizi, kendi varl›klar›m›z-
la binalar›m›z›, topraklar›m›z› cay›r cay›r yakar, k›z›l alevlerle hâ-
lelendirir ve befleriyetin paslanan vicdan›na Roma’n›n ihtirak›ndan
feci bir sahne-i fliir ve hayal ibda etmekte gecikmeyiz; çünkü tari-
himiz var, çünkü bizi tel’in edecek ecdad›n ruhu, ahfad›n feryad›
var. Çünkü her fleyden üstün namusumuz var.”(2)
1) Hasan Tahsin, “Suikasta Karfl›”, Hukukubefler, 16 fiubat 1335.
2) Hasan Tahsin, “Namus U¤runda”, Hukukubefler, 19 fiubat
1335.
Kaynak : Zeki Ar›kan, Mütareke ve ‹flgal Dönemi ‹zmir Bas›n› (30 Ekim 1918-8 Ey-
lül 1922), Atatürk Araflt›rma Merkezi, Ankara 1989, s.30.
Hukuk-› Befler gazetesinin 19 fiu-
bat 1919 tarihli nüshas›.
