493
Karabekir, Kâz›m
eder flekilde konulmufl olmas›ndan ileri geldi¤ini
söyledi. ‹flte bunlardan dolay›d›r ki, bu imza mesele-
si sizin kardeflçe bildirmenizden önce Heyet-i Temsi-
liye’de görüflme konusu olmufltu. Heyet-i Temsili-
ye’nin, gizli bir komitenin yürütme kurulu olmay›p,
hükûmetin resmi iznini alm›fl, kanunî, resmî bir der-
ne¤in temsilcilerinden oluflmufl bulunmas› dolay›s›y-
la, ilgili kanun uyar›nca kararlar›n ve tebli¤lerin so-
rumlu bir flah›s taraf›ndan imzalanmas› usulü zarurî
görülmüfltü. Heyet-i Temsiliye’nin tebli¤lerine ve ya-
y›nlar›na genel ve belirsiz bir ad vererek düflece¤i
kanun d›fl› durumdan do¤acak sak›ncalar, millî ak›ma
karfl› gelenlerin esasen yapmakta olduklar› zararl›
propagandalara imza bulma yüzünden do¤acak sa-
k›ncalardan daha tehlikeli görüldü ve sonuçta oy bir-
li¤i ile imza koyma usulü karar alt›na al›nd›. Bu kara-
ra ra¤men, bu defa yapt›¤›n›z kardeflçe uyar› üzeri-
ne, konunun bir kere daha görüflülmesini Heyet-i
Temsiliye’ye teklif ettim. Daha önce ileri sürülmüfl
olan düflünce ve görüfller dolay›s›yla, ayn› flekilde,
yaz›lan fleylerin Heyet-i Temsiliye’nin karar›na da-
yand›¤› belirtilerek yaz›lmas›na oy birli¤i ile karar
verdiler. (...) Bir de, memleketimizde, bilinen ahlâk-
s›zl›k gere¤i baz› kirli vicdanl› insanlar›n, bu gibi ha-
reketlerde az çok önayak olanlar hakk›nda ç›kard›k-
lar› dedikodunun önüne geçmek mümkün de¤ildir.
Bu duygusal davran›fl her millette de ayn›d›r. Bu tür-
lü sak›ncalara karfl› burada düflünülen tek çare, bi-
zim sars›lmaz bir dayan›flma ve içtenlikle yüce gaye-
mize do¤ru yürümekte bir an olsun karars›zl›k gös-
termemekli¤imizdir. Bendenizin, kamu yarar› ile ilgi-
li ifl ve hareketlerimizde flahsî görüfllerimle de¤il, bü-
tün sayg›de¤er arkadafllar›m›n vicdan ve gönül birli-
¤i ile hareketi tercih etti¤im, siz kardeflimce de bilin-
mektedir. Bununla birlikte bu hususta siz kardeflimin
hat›r›na gelebilecek daha baflka düflünceleri de bil-
dirmenizi bekler, üstün sayg› ve samimiyetle gözle-
rinizden öperim, kardeflim.
Mustafa Kemal
(.........)
Kâz›m Karabekir Pafla’n›n, Benim Hükûmet ‹fllerine
Kar›flmam Konusundaki Düflüncesi
Efendiler, içinde bulundu¤umuz günlere ait olaylara ve konulara do-
kunmuflken, burada küçük bir noktay› daha aç›klamama müsaadeni-
zi rica edece¤im. Kâz›m Karabekir Pafla’dan gelen 8 Ekim 1919 tarihli
bir telgrafta, flöyle bir görüfl ileri sürülüyordu:
“Heyet-i Temsiliye’den yüksek flahsiyetleri ile, Rauf Beyefendi’nin ve
bu gibi önemli flahsiyetlerin, milletvekili olduktan sonra da hiçbir fle-
kilde hükûmete kar›flmayarak Meclis’teki grubun bafl›nda daima söz
sahibi olarak bulunulmas›n›, kabinenin flekli ve kurulufl tarz›, üyele-
rinin de¤er ve kiflili¤i ne olursa olsun Meclis-i Millî içinde hep denet-
leyici bir mevkide kal›nmas›n›, baflar›n›n önemli flart› ve uygulanma-
s› zarurî bir karar sayar›m.”
Bir davan›n ve bir grubun en yüksek ve güçlü tan›nm›fl olan flahsiyet-
leri, kendi yetki çerçevelerini afl›p da hükûmet ifline kar›fl›nca, Mec-
lis-i Millî daima zay›f kalm›fl ve ak›mlar karfl›s›nda ya sürüklenmifl ya-
hut da parçalanm›flt›r.
Vatan ve milletin bir bütün olarak kurtuluflunun fliddetle söz konusu
oldu¤u bu devrede, arz etti¤im bu hususlar üzerinde kesin bir kara-
ra varman›z› derin sayg›lar›mla istirham ederim.”
Efendiler, gerçekten de Erzurum’da bulundu¤um zamanlarda, Kâz›m
Karabekir Pafla, karfl›l›kl› olarak yapt›¤›m›z konuflmalarda da buna
benzer görüfller ileri sürmüfltür. Benim ileri sürdü¤üm görüfller de
afla¤› yukar› flöyleydi: “Her fleyden önce, memlekette, milletin varl›k
ve iradesini ortaya koymak ve bunu sars›lmaz bir flekilde Millî Mec-
lis’te temsil etmek gerekir. Bu da, memlekette millî bir ülkü etraf›n-
da kuvvetli bir teflkilât kurmak ve Meclis’te bu teflkilâta dayal› bir
grup bulundurmakla mümkündür. En güçlü flahsiyetlerin gayesi bu
olmal›d›r. Oysa, flimdiye kadar görüldü¤ü üzere, as›l olan bu noktaya
önem verilmeksizin, kendilerinde az çok liyakat görenler, hemen hü-
kûmete geçmek heves ve h›rs›na kap›l›yorlar. Bu gibi insanlar, Mec-
lis’te kendilerine dayanak olarak millî teflkilâta ba¤l› güçIü bir grup
oluflturamay›nca, geride yaln›z saltanat ve hilâfet makam› kal›yor.
Bu yüzden millî meclisler, millî fleref ve kudreti temsil edemiyor. Mil-
lî istekler ortaya konam›yor ve gerekleri yerine getirilemiyor. Bu ba-
k›mdan bizim için baflta gelen en önemli ilke, önce memlekette millî
teflkilât› kurmak, sonra da bu teflkilâttan kuvvet alan bir grubun ba-
fl›nda, Meclis’te çal›flmak olmal›d›r. Hükûmet kurmaya veya kurula-
cak herhangi bir hükûmete girmeye kalk›flmakta yarar yoktur. Çün-
kü, bu nitelikte bir hükûmet, vatana ve millete hiçbir esasl› hizmet
veremeden hemen düflmeye yahut da padiflaha dayanarak Meclis’e
karfl› ve dolay›s›yla da millete karfl› düflen bir durum almaya mecbur
olacakt›r. Böyle olunca da, birincisinde istikrars›zl›k gibi büyük bir
sak›nca sürüp gidecek; ikincisinde de millî hâkimiyetin yavafl yavafl
yok derecesine getirilmesine hizmet edilmifl olacakt›r.” Nitekim siz-
lerce bilindi¤i ve fiilî olarak da görüldü¤ü üzere, biz memlekette ön-
ce millî teflkilât kurduk. Sonra Meclis’i toplad›k. Önce Meclis Hükûme-
ti kurduk. Ondan sonra da Cumhuriyet Hükûmeti’ni teflkil ettik.
Bundan baflka, f›rsat düfltükçe kabineye girilmeyece¤i, yüksek ma-
kam ve memuriyetler kabul edilmeyece¤i ve asl›nda büyük ve millî
gayeden baflka hiçbir maksad›n peflinde olmad›¤›m›z ve faaliyetimi-
zin en büyük k›sm›n›n flimdiye kadar oldu¤u gibi, bundan sonra da
Kuvâ-yi Milliye’nin bir denge unsuru olarak kalmas›na çal›flmaktan
ibaret bulundu¤u noktalar›nda millete karfl› demeç ve bildirilerimiz
vard›. Kâz›m Karabekir Pafla, telgraf›nda, Erzurum’daki görüfllerimi
ve bu görüfle ba¤l› olarak yay›mlanan bildirilerimizi hat›rlatarak tak-
dirlerini ifade ettikten sonra, “Ancak, bu güzel azim ve karar›n, flim-
diye kadar bizde yap›lm›fl denemeleri ve bunlar›n verdi¤i sonuçlar›
göz önünde bulundurarak daha genifl çapl› olmas›n› düflündü¤ümü
de özellikle arz ederim” diyorlard›. (Belge: 140)
(.........)
Kâz›m Karabekir Pafla, Heyet-i Temsiliye’nin Ankara’ya
Gitmesine Taraftar De¤ildi
Efendiler, Heyet-i Temsiliye’nin merkezinin Ankara’ya nakli düflünce-
si oldukça eskiydi. Bu düflünce ilk defa söz konusu oldu¤u s›ralarda,
Kâz›m Karabekir Pafla’dan gelmifl olan bir telgraf› burada oldu¤u gi-
bi aktaraca¤›m:
fiifre
Erzurum, 3.10.1919
3’üncü Kolordu Komutanl›¤›’na
Heyet-i Temsiliye’ye: Kuvâ-yi Milliye’yi temsil eden
yüksek heyetin, de¤il Ankara’ya, hatta Sivas’›n bat›-
s›na bile geçmemesi görüflündeyim. Çünkü, Do¤u il-
lerinin Kuvâ-yi Milliyesi demek olan bu heyetin bütün
1946’da TBMM baflkanl›¤›na seçi-
len Kâz›m Karabekir’in kartviziti.
▲
KÂZIM KARABEK‹R PAfiA’NIN TAVS‹YELER‹
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
