Nahç›van
Azerbaycan’da Nahç›van Özerk Cum-
huriyeti’nin baflkenti. Türkiye ile Nahç›-
van aras›nda Aras nehrinin oluflturdu¤u
11 km’lik bir s›n›r vard›r. Mondros
Ateflkes Antlaflmas›’ndan sonra bir süre
Aras Türk Hükûmeti’ne ba¤land›. Daha
sonra 25 Mart 1919’da bölgede yaflayan
Türklerin kurdu¤u Cenubîgarbî Kafkas
Hükûmeti’nin s›n›rlar› içinde Kars, Ar-
dahan, Artvin, Batum, Gümrü, Sar›ka-
m›fl yan› s›ra Nahç›van da bulunmaktay-
d›. ‹ngilizlerin Kars’› iflgal edip yerel
hükûmetin varl›¤›na son vermesinden
sonra Türk-Ermeni çat›flmalar›na sahne
olan Nahç›van, Azerbaycan Sovyet Sos-
yalist Cumhuriyeti’nin kurulmas›ndan
sonra 1924’te Nahç›van Özerk Sovyet
Sosyalist Cumhuriyeti’nin ve 1991’de
Nahç›van Özerk Cumhuriyeti’nin bafl-
kenti oldu.
Nam›k Grubu
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Kuvâ-yi Mil-
liye ad›na çal›flan gizli örgüt (30 Ocak
1920). Binbafl› Mustafa, Topçu Yüzbafl›
Halil ‹brahim ve Te¤men Ahmet Naci
taraf›ndan ‹stanbul’da kuruldu. Örgüt,
‹stanbul’da iflgal kuvvetlerinin denetimi
alt›ndaki depolardan sa¤lad›¤› silâh ve
cephaneyi Anadolu’ya kaç›r›p Kuvâ-yi
Milliye güçlerine ulaflt›rd›.
Nam›k ‹smail
15 May›s 1890 ‹stanbul
30 A¤ustos 1935 ‹stanbul
1928’de Güzel Sanatlar Akademisi
Müdürlü¤üne getirilen ressam. Sanayi-i
Nefise (Güzel Sanatlar) Mektebi’ni bi-
tirdikten sonra Fransa’ya gitti. Paris’te
École Nationale des Arts Decoratif, Ju-
lian Akademisi ve Cormon Atölye-
si’nde (1912-1914) çal›flt›. I.Dünya Sa-
vafl›’nda ülkeye dönerek Kafkas cephe-
sinde yedek subayl›k yapt›. Bu arada
savafl resimleri yapan ressamlarla çal›fl-
t›. Celâl Esat Arseven ile birlikte Berlin
ve Viyana’da, bu dönemde yapt›¤› re-
simleri sergiledi. Türkiye ‹flçi ve Çiftçi
Sosyalist F›rkas›’nda parti baflkanl›¤›
görevini üstlendi. Resim ö¤retmenli¤i,
Güzel Sanatlar Akademisi müdür yar-
d›mc›l›¤›, e¤itim müfettiflli¤i yapt›.
1928’de Güzel Sanatlar Akademisi
Müdürlü¤üne atand›. Genellikle anla-
t›mc› (ekspresyonist) ve akademik tarz-
da çal›flt›. Gerçekçi figürlerin yan› s›ra
izlenimci peyzajlar ve çiçek resimleri
de yapt›. “Topçular”, “Süvari Hücu-
mu”, “Tifüs”, “Lâle Devri”, “Harman”,
“Düflünen Kad›n”, yap›tlar› içinde en
tan›nanlar›d›r.
Nasturî Ayaklanmas›
Eylül 1924’te Çal, Oramar, Çölemerik
ve Habur Suyu çevresinde, ‹ngilizlerin
k›flk›rtmas›yla bafllat›lan ayaklanma.
Ayaklanman›n bafllad›¤› s›rada Türki-
ye ile ‹ngiltere aras›nda baflgösteren ve
Lozan’da sonuca ba¤lanamayan Musul
Meselesi yeniden gündeme geldi. 19
May›s 1924’te ‹stanbul’da bafllayan
görüflmelerde bir anlaflma sa¤lanama-
y›nca sorunun çözümü Milletler Cemi-
yeti’ne havale edildi. Görüflmelerin ke-
silmesinden bir süre sonra, 7 A¤ustos
1924’te Hakkâri Valisi Halil R›fat Bey,
Nasturî Nohup Aflireti Reisi Gülya-
no’nun sald›r›s›na u¤rayarak tutsak
edildi ve ona refakat eden jandarma
birli¤i komutan› ile üç jandarma eri öl-
dürüldü. Bu olay üzerine Türkiye
Cumhuriyeti Hükûmeti, Nasturîlere
karfl› harekete geçmeyi kararlaflt›rd›.
Bu s›rada Beytüflflebap’ta konuflland›r›-
lan 18.Piyade Alay›’ndaki baz› asker-
ler, eski Bitlis Milletvekili Yusuf Ziya
Bey’in k›flk›rtmas›yla ayakland›. Hü-
kûmet güçleri, bir yandan bu ayaklan-
may› bast›r›rken, bir yandan Nasturîle-
re karfl› harekete geçti. 12 Eylül günü
Cafer Tayyar (E¤ilmez) komutas›nda
bafllat›lan askerî harekât sonucu Nastu-
rîler bölgeden sürüldü ve birkaç gün
sonra da ayaklanma bast›r›ld›. Olaylar
yat›flt›ktan sonra askerî isyan, Divan-›
Harp taraf›ndan kovuflturuldu, yap›lan
yarg›lama sonucu, eski Bitlis Milletve-
kili Yusuf Ziya Bey, isyanda sorumlu-
lu¤u bulundu¤u gerekçesiyle idama
mahkûm edildi ve hüküm 14 Nisan
1925’te yerine getirildi.
Nâz›mBey (Ali Nâz›mResmor)
1867 Erzurum
4 Temmuz 1935 ‹stanbul
Birinci TBMM Tokat milletvekili. ‹lk
ve ortaö¤renimini Erzincan’da tamam-
lad›ktan sonra Mülkiye Mektebi’ni bi-
tirdi (1889). Çeflitli kazalarda kayma-
kaml›k yapt›. Harput (Elâz›¤) valili¤i
s›ras›nda Birinci TBMM’ye Tokat’tan
milletvekili seçildi (1920). Yeflilordu
Cemiyeti kurucular› aras›nda yer ald›.
Meclis’te yap›lan bir seçimde Mustafa
Kemal Pafla’n›n aday› Refet Bey’e (Be-
le) karfl›, muhalif ‹kinci Grup üyeleri-
nin oylar›yla Dahiliye Vekili seçildi.
‹ki gün sonra sa¤l›k gerekçesiyle gö-
revden çekildi. Bir grup arkadafl›yla
birlikte Halk ‹fltirakiyûn F›rkas›’n› kur-
du ve geçici genel baflkan› oldu (Aral›k
1920). Çerkez Ethem Ayaklanmas›’n›n
bast›r›lmas›ndan sonra Halk ‹fltirakiyûn
F›rkas› kapat›l›nca (fiubat 1921) partiyi
gizli Komünist Partisi hâline getirdi¤i
iddias›yla Ankara ‹stiklâl Mahkeme-
si’nde yarg›land› ve 15 y›l a¤›r hapis
cezas›na çarpt›r›l›p dokunulmazl›¤›
kald›r›ld› (May›s 1921). Üç ay sonra ç›-
kar›lan bir afla serbest b›rak›ld›. Yeni
Hayat ad›yla bir gazete ç›kard›. Hükû-
metten izin alarak Halk ‹fltirakiyûn F›r-
kas›’n› yeniden kurduysa da (Nisan
1922) parti, bir kez daha kapat›ld› ve
Ali Nâz›m Bey, üç ay hapse mahkûm
edildi. Bu mahkûmiyetten sonra siya-
setten çekildi.Önceki soyad› “Öztel-
li”yken ailesi, daha sonra “Resmor” so-
yad›n› ald›.
Nâz›mBey (Doktor Nâz›m)
1870 Selânik
26 A¤ustos 1926 ‹zmir
‹ttihat ve Terakki’nin kurucusu; 1926
‹zmir Suikast› san›klar›ndan. Doktor
Nâz›m da denir. Askerî T›bbiye’de
okurken ‹ttihad-› Osmanî Cemiyeti’ne
girdi. Hakk›nda kovuflturma aç›l›nca
1895’te Paris’e kaç›p t›p ö¤renimini Pa-
ris’te tamamlad›. Orada Ahmet R›za ile
tan›flt› ve onunla birlikte çal›flt›. Meflve-
ret’te yaz›lar yazd›. ‹ttihat ve Terak-
ki’nin ça¤r›s› üzerine Selânik’e döndü
(1907). Cemiyetin, Selânik ve Paris flu-
beleri aras›nda ba¤lant› sa¤lad›; Anado-
lu’da ‹ttihat ve Terakki’nin propagan-
das›n› yapt›. Meflrutiyet’in ilân›ndan
sonra bir süre hükûmette görev almaya-
rak Selânik Belediye Hastanesi baflhe-
kimi olarak görev yapt›. ‹ttihat ve Te-
rakki Merkez Komitesi’nin devaml›
üyesi ve 1911 y›l›na kadar da genel sek-
reterli¤ini üstlendi. 1918’de Talât Pafla
kabinesinde Maarif Nâz›rl›¤› görevine
654
Nahç›van
Nam›k ‹smail (3 A¤ustos 1935)
Ali Nâz›m Resmor
