afl›r›l›k katar; flaflk›nl›k, hayranl›k, hofl-
nutsuzluk ve abart› belirtir:
Amma bü-
yükmüfl!
amme
a. (a:mme) Ar.
Halk, kamu.
amonyak, -¤›
a. Fr. kim.
1.
Azot ve hidro-
jenin birleflimiyle oluflan keskin kokulu
bir gaz.
2.
Bu gaz›n eritilmifl hâlde bu-
lundu¤u su.
amorti
a. Fr.
Piyangoda en küçük ikramiye.
amortisman
a. Fr.
1.
Tafl›nmaz mallar›n
afl›nmalar›na karfl›l›k olarak y›ll›k kârdan
ayr›lan belirli bir pay.
2.
Bir iflletmede
makine ve donan›mlar›n afl›nma ve es-
kime gibi nedenlerle oluflan de¤er kay-
b›.
amortisör
a. Fr.
1.
Motorlu araçlarda sar-
s›nt›y› en aza indiren düzenek.
2.
Bu
düzene¤i kuran ayg›t.
amper
a. Fr. (Frans›z fizikçi A. M. Ampé-
re’in ad›ndan) fiz.
Elektrikte ak›m flidde-
ti birimi (simgesi: A).
ampermetre
a. Fr. fiz.
Ak›mölçer, amperöl-
çer.
amperölçer
a. fiz.
Ak›mölçer, ampermetre.
ampirik
ön a. Fr.
Bir kurama dayanmay›p
yaln›zca deneye, gözleme dayanan:
Ampirik bir saptamada bulundunuz.
ampul, -lü
a. Fr.
1.
‹çinde akkor durumuna
gelerek ›fl›k sa¤layabilen havas› boflal-
t›lm›fl cam flifle.
2.
‹çinde s›v› durumun-
da ilaç bulunan cam tüp.
amut, -du
a. Ar.
Dikme.
amuda kalkmak
eller üzerinde bacaklar› havada tutarak
durmak:
Bir türlü amuda kalkmay› be-
ceremiyorum.
amyant
a. Fr.
Yanmaz malzemelerin yap›-
m›nda kullan›lan, atefle dayan›kl› bir tür
ak asbest.
an
a. Ar.
En k›sa zaman parças›:
Bir an dili
tutuldu.
ana
a.
1.
Anne.
2.
Din bak›m›ndan aziz sa-
y›lan baz› kad›nlara verilen unvan:
Mer-
yem ana.
3.
Yavrusu olan difli hayvan.
4.
Yafll› kad›nlar için kullan›lan bir ses-
lenme sözü.
5.
ön a.
Temel, as›l:
fiimdi
ana konumuza dönelim.
ana ar›
a. hayb.
Her kovanda bir tane bulu-
nan yumurtlay›c› difli ar›, ar› beyi.
ana baba günü
a. mec.
Kimsenin kimseyi
tan›yamayaca¤› kadar kalabal›k, kar›fl›k,
telafll› durum:
Pazar, ana baba günü gi-
biydi.
ana cadde
a.
Kent içinde ara sokaklar›n
aç›ld›¤› genifl yol.
anaç
ön a.
1.
(hayvan ya da a¤aç için) Yav-
ru ya da yemifl verecek ça¤a gelen.
2.
‹ri, kart:
Anaç bir kaz ortalarda dolafl›-
yordu.
3.
mec.
Ana gibi koruyan ve se-
ven.
anadan do¤ma
ön a.
1.
Ç›r›lç›plak.
2.
Son-
radan de¤il, do¤ufltan olan:
Anadan
do¤ma sa¤›rd›.
ana deniz
a. co¤.
Okyanus, umman.
ana deniz bilimi
a. co¤.
Okyanus ve deniz-
lerin fiziksel, kimyasal ve dirim bilimsel
özelliklerini inceleyen bilim dal›; ofli-
nografi.
ana dil
a.
Baflka dillerin ve lehçelerin türe-
di¤i dil.
ana dili
a. ‹nsan›n ana babas›ndan, yak›n
çevresinden, içinde yaflad›¤› toplumdan
ö¤rendi¤i dil:
Benim ana dilim Türkçe-
dir.
Anadolulu
öz. a. ve ön a.
Anadolu halk›n-
dan olan kifli.
anaerkil
ön a. topb.
Kad›n›n aile ve toplum
içinde üstün olmas›na dayanan:
anaer-
kil toplum.
ana fikir, -kri
a.
Belli bir konudaki bir yaz›-
n›n, bir konuflman›n temel fikri.
anafor
a. Yun.
Su ya da hava kütlesinin dö-
nerek ve çukurlaflarak yapt›¤› yer de¤ifl-
tirme hareketi, çevri, burgaç, girdap.
anahtar
a. Yun.
1.
Bir kilidi aç›p kapamaya
yarayan araç, açar, açk›.
2.
Zembere¤i
olan ayg›tlar› kurmaya yarayan araç:
Bu
oyuncak otomobili alt›ndaki anahtarla
kurarsan, kendi kendine gider.
3.
fiz.
Bir
elektrik ak›m›n› kesmeye ya da açmaya
yarayan düzenek.
4.
müz.
Notalar›n na-
amme
anahtar
47
Emel-Zuhal Sözlük-Harfler 21/07/2010 20:58 Page 47
