hir z›kk›m olsun
k›z›lan, öfkelenilen ki-
fliye beddua olarak söylenen söz.
zekâ
a. (zekâ:) Ar.
‹nsan›n düflünme, ak›l
yürütme, nesnel gerçekleri alg›lama,
yarg›lama ve sonuç ç›karma yetenekle-
rinin tamam›; anlak.
zekâ gerili¤i
a. e¤b.
Çeflitli nedenlerle zih-
nin görevini yapmakta gösterdi¤i sü-
rekli yavafllama, duraklama ve gerileme
durumu.
zekât
a. (zekâ:t) Ar.
‹slam›n befl temel flar-
t›ndan biri olan ve Müslümanlar›n mal
ve paralar›ndan her y›l vermekle yü-
kümlü olduklar› k›rkta birlik pay.
zekâ testi
a. e¤b.
Bir kiflinin ö¤renme, so-
yutlama ve yeni durumlara uyum gös-
terme kapasitesinin ölçülmesinde kul-
lan›lan testlerin ortak ad›.
zekâ yafl›
a. e¤b.
Zekâ testleriyle saptanan
ve takvim yafl›ndan farkl› olarak belli bir
yafl grubuna özgü becerilerle zihinsel
yetkinli¤i belirten ölçü.
zeki
ön a. (zeki:) Ar.
1.
Anlama, kavrama
yetene¤i olan; zekâs› olan.
2.
Çabuk ve
kolay anlayan, kavrayan.
zelzele
a. Ar.
Deprem.
zemberek, -¤i
a. Far.
1.
Saatlerin çeflitli
parçalar›n› harekete geçiren yay.
2.
Ka-
p›lara tak›lan yayl› kapama düzene¤i.
zembil
a. Ar.
Has›rdan, sazdan örülerek ya-
p›lm›fl kulplu torba.
zemin
a. (zemi:n) Far.
1.
Taban, döfleme,
yer.
2.
Tablo, kumafl vb. desenli nesne-
lerde, üzerinde biçimlerin yer ald›¤› yü-
zey:
Mutfa¤›m›z, sar› zemin üzerine be-
yaz çiçekli fayanslarla döflendi.
zemzem
a. Ar.
1.
Kâbe yak›nlar›nda bulu-
nan bir kuyu.
2.
Bu kuyunun Müslü-
manlarca kutsal say›lan suyu.
zencefil
a. Ar. bitb.
1.
Zencefilgillerden,
ana yurdu Güneydo¤u Asya olan, kam›fl
görünüflünde, çok y›ll›k, otsu bir bitki.
2.
Bu bitkiden elde edilen ve baharat
olarak kullan›lan toz.
zenci
a. Ar.
Siyah ›rktan olan kifli, siyahi.
zengin
ön a.
1.
Paras›, mal› çok olan, var-
s›l, varl›kl›.
2.
Yararl› ya da çok say›da
üstün nitelikli ögeler içeren:
zengin bir
dil.
3.
Bol ürün veren, verimli:
zengin
topraklar.
zengin olmak
çok para ve
mal mülk edinmek.
zengin kafiye
a. ed.
Dizelerdeki uyaklarda
ikiden çok ses aras›nda uyumluluk.
zenne
a. O.T. esk.
1.
tiy.
Orta oyununda ka-
d›n rolüne ç›kan erkek oyuncu.
2.
tiy.
Karagöz oyununda kad›n tiplemelerinin
genel ad›.
zeplin
a. Alm.
Daha çok hidrojen ve hel-
yumla fliflirilmifl güdümlü balon.
zerdali
a. (zerda:li) Far. bitb.
1.
Kay›s› a¤a-
c›n›n Akdeniz ülkelerinde yetiflen bir tü-
rü.
2.
Bu a¤ac›n sar› etli, tatl› ve çekir-
dekli meyvesi.
zerde
a. Far.
Safranla renk ve koku verilen
bir tür flekerli pirinç peltesi.
zerre
a. Ar.
Çok küçük parçac›k:
toz zerre-
leri
.
zerre kadar
hiç mi hiç:
Beni zerre
kadar dinlemiyor.
zerzevat
ç. a. Far.+Ar. bitb.
Sebze.
zevce
a. Ar. esk.
Bir erke¤in evlendi¤i ka-
d›n, efl.
zevk
a. (k kal›n okunur) Ar.
1.
Bir iste¤in
karfl›lanmas›ndan al›nan haz, duyulan
hoflnutluk.
2.
Be¤eni:
Bunlar› kendi
zevkine göre alm›fl, sen kar›flma.
3.
Ki-
fliyi e¤lendiren, onu mutlu eden fley:
Si-
nema en büyük zevkidir.
4.
Tat, lezzet:
Art›k yaflamdan bir zevk alm›yordu.
zevzek, -¤i
ön a.
Tats›z, saçma sapan ve
çok konuflan.
zevzeklik, -¤i
a.
Zevzek olma durumu.
zev-
zeklik etmek
zevzekçe konuflmak.
zeybek, -¤i
a.
1.
Özellikle Bat› Anadolu’da
efelere verilen ad.
2.
Zeybeklerden kay-
nakland›¤› düflünülen, özellikle Bat›
Anadolu’da yayg›n olarak oynanan bir
halk oyunu.
zeytin
a. Ar. bitb.
1.
Zeytingillerden, Akde-
niz ülkelerinde yetiflen, yapraklar› gü-
müfl renginde, uzun ömürlü bir a¤aç.
2.
zekâ
zeytin
681
Emel-Zuhal Sözlük-Harfler 21/07/2010 20:59 Page 681
