YÜKLEM
668
Ortaö¤renimini Vefa ‹dadisi’nde,
yüksekö¤renimini Edebiyat Fakültesi
Felsefe Bölümü’nde tamamlad›
(1921). Bir süre ‹zmir ve ‹stanbul li-
selerindeki ö¤retmenli¤inden sonra
Millî E¤itim Bakanl›¤› müfettiflli¤i,
ortaö¤retim genel müdürlü¤ü (1927-
1936) yapt›. ‹zmir’den milletvekili se-
çilerek parlamentoya girdi. Millî E¤i-
tim Bakanl›¤› yapt› (1938-1946).
Kaybetti¤i 1950 seçimlerinden sonra
‹stanbul’a yerleflerek bir süre Cumhuriyet gazetesinde yazd›. ‹fl
Bankas› Kültür Yay›nlar›’n› yönetti (1955-1960). Dergâh, Yar›n,
Yeni Mecmua, Hayat (1921-1926) dergilerinde yay›mlad›¤› fliir
ve edebiyat yaz›lar›yla tan›nan Yücel, daha sonra ruhbilim ve
mant›k alan›ndaki çal›flmalar›n›n yan› s›ra edebiyat araflt›rmalar›
yapt›; Tasviri Efkâr, ‹fham, Akflam, Ulus, Cumhuriyet ve Dünya
gazetelerinde düflün yaz›lar› yay›mlad›. Bakanl›¤› döneminde ku-
rulan köy enstitüleri ve yay›m›na bafllanan klasikler dizisiyle
Cumhuriyet döneminin en hareketli ve kültür çal›flmalar›na en
yak›n bakan› olarak kabul edildi.
YÜKLEM,
cümlelerin genellikle kip ve zaman eki alarak çe-
kimli duruma getirilmifl temel ögesi. Yüklemin cümledeki göre-
vi, yarg›y› tam olarak bildirmektir.
YÜKSÜKOTU,
s›racaotugillerden zehirli bir bitki; merye-
manaeldiveni
(Digitalis).
Genellikle bahçelerde ve da¤larda
yetiflir. Yüksük biçiminde çok güzel çiçekler açar. Yüksükotun-
dan elde edilen bir alkaloit (dijitalin), kalp hastal›klar›n›n tedavi-
sinde kullan›l›r.
YÜRÜKLER
ya da
YÖRÜKLER,
O¤uz soyundan gelen
göçebe Türklere verilen ad. Yürük kelimesi gezgin, yürüyücü
anlam›nda kullan›lm›flt›r. 12. yüzy›ldan itibaren Anadolu, Irak,
Azerbaycan dolaylar›na gelen Türkmenlerin bir k›sm› bu bölge-
lere yerleflti; bir k›sm› da Osmanl›lar taraf›ndan Rumeli’ye yer-
lefltirildi. Anadolu’da kalanlar Halep, Marafl, Adana, Mersin do-
laylar›na yerleflti, bir bölümü daha sonra Ege’ye geçti. Rumeli’ye
geçirilenler, Vize, Tekirda¤, Selânik, Ofcabolu, Kocac›k, Naldö-
ken dolaylar›nda göçebe bir yaflam sürdüler. Yürükler kendi ara-
lar›nda “Yürük” ve “Müsellime” diye iki boya ayr›lm›fllard›. Yü-
rükler için, hükümet taraf›ndan s›k s›k kanunlar ve hükümler ç›-
kar›ld›. Osmanl› idaresi, Yürüklerden otuz kiflilik gruplar düzen-
leyerek, her 3 kiflilik gruba “Ocak” ad›n› verdi. Ocaklar içinde de
“nöbetli”, “eflkinci”, “yamakl›” gibi görevliler belirlendi. Savafl
s›ras›nda, Yürüklerden geri hizmet kiflileri olarak yararlan›ld›.
