45
Napoli (
Pulcinella
, Stravinskiy’le
birlikte, 1921) folkloruna öykünen
kortejlerle dolup taflarken resim,
yanl›fl olarak “‹ngres’vari” diye nite-
lenen bir gerçekçili¤in ürünü por-
trelerin (
Olga’n›n Portresi
, 1917)
esinlemedi¤i daha karmafl›k bir du-
rumu yans›t›r. Henüz 1914’te baflla-
m›fl olan figüratif resme
(Ressam ve
Modeli)
kuflku götürmez bir dönüflü
gözler önüne serer. Biraz yavan aile
portrelerinin (
Arrlechino K›l›¤›ndaki
Paul
, 1924) yan›nda kumafllara bü-
rünmüfl, düflçü ifadeli “y›kanan ka-
d›nlar” vard›r (
Oturan Örtülü Nü
,
1921). Afl›r› büyütülmüfl biçimleri ve
heykelsi a¤›rl›¤›, klasik ideal ile pek
uyuflmaz.
GERÇEKÜSTÜCÜLÜ⁄ÜN
KIYISINDA
1925’teki gerçeküstücü sergiye kat›-
lan ve André Breton taraf›ndan des-
teklenen Picasso, sözcü¤ün tam an-
lam›yla hiçbir zaman gerçeküstücü
olmayacakt›r. Sanat karfl›t› tutum-
lar, “otomatik” denemeler ve gerçe-
küstücülerin tuval üstünde somut-
laflt›r›lm›fl “düfl kopyas›” olarak gör-
dükleri imge kavram›, Picasso’nun
gerçekle olan somut ve pragmatik
yaklafl›m›na denk düflmez. Ama bu
dönemin son derece anlat›mc› eser-
lerine bak›ld›¤›nda Breton’un sür-
dürdü¤ü yan›lg› anlafl›l›r. 1925 ta-
rihli
Dans ve Öpücük
, parçalanm›fl
biçimleri ve çi¤ renkleriyle, “ç›lg›n
aflk”›n translar› taraf›ndan ifllenmifl
sars›nt›l› bir atmosferi ça¤r›flt›r›r.
Kad›n portreleri, belki de boyan›n
tafl›y›c›l›¤›n› yapt›¤› duygusal yükü
yans›t›rlar. Onun azg›n fliddetinin
kurban› olan bu portreler, dayan›l-
maz çarp›lmalar içinde, afl›r› dere-
cede deforme edilmifllerdir, yüzleri
biçimsizleflmifl ve difllerle çevrelen-
mifltir (
K›rm›z› Koltuktaki Büyük
Nü
, 1929). Y›kanan kad›nlar bile
kayg› verici böcek biçimlerine bürü-
nürler (
Deniz K›y›s›ndaki Y›kanan
Kad›n
, 1930). Bedenlerin da¤›l›fl›
heykel görünümündeki, daha do¤-
rusu bofllukta gerçeklefltirilmifl fi-
gürler dizisinde de göze çarpar. Sa-
natç› bu etkiyi kaynakla birbirine
tutturulmufl teller (
Figür
, 1928’de
Guillaume Apollinaire için bir an›t
çal›flmas›na haz›rlad›¤› proje) veya
tuhaf nesnelerle bir araya getirilmifl
dökme demir parçalar›yla (
Bahçe-
deki Kad›n
, 1929-1930) yarat›r.
