r›yla tan›nd›. 1936-1941 aras› Dil ve Ta-
rih-Co¤rafya Fakültesi ve Polis Enstitü-
sü’nde Farsça dersleri okuttu. As›l ünü-
nü Türk dili alan›nda yay›mlad›¤› tercü-
me ve telif eserlerle yapt›; bu arada fliir-
le de ilgilenip Kurtulufl Savafl›’n›, Cum-
huriyet’i, Türkçülü¤ü konu alan fliirler
yazd›. Kaflgarl› Mahmud’un Dîvânü Lû-
gat-it-Türk’ünü ve Kur’an-› Kerim’i
Türkçeye çevirdi. “Türkçülük ve Türk-
çecilik alan›nda önemli hizmeti geçen-
lerden biri” ve “dil devrimine yürekten
inanm›fl bir bilim adam›” olarak tan›nd›.
Kitaplar›n› Millî Kütüphane’ye, pek çok
eflya ve levhalar›n› ise Etnografya Mü-
zesi’ne ba¤›fllad›.
Bafll›ca eserleri:
Ma-
rafl Tarihi ve Co¤rafyas›
(1923),
Bekta-
flilik ve Edebiyat›
(1924),
Türk Dili Ku-
rallar›
(1931),
Türkçemizde Men-Man
(1940),
Türk Dilinde Ekler ve Kökler
Üzerine Bir Deneme
(1941),
Türkçede
Kelime Yapma Yollar›
(1946),
Türk Di-
linde Ana Kelimeler veya Türkçe Türet-
me Sözlü¤ü
(1967),
Çeflitli Halk F›kra-
lar› ve Deyimleri
(1968),
Abuflka Lûgat›
veya Ça¤atay Sözlü¤ü
(1970).
Atalay, Salih
1873 Siirt 1873
2 Temmuz 1961 Siirt
Birinci TBMM Siirt milletvekili. ‹lk ve
ortaö¤renimini Siirt’te tamamlad›ktan
sonra ‹stanbul’a gelerek Fatih Medrese-
si’nde ö¤renim gördü. Siirt fier’iyye
Mahkemesi’nde Zab›t Kâtibi olarak se-
kiz y›l çal›flt›. ‹l Genel Meclisi üyesiy-
ken yap›lan seçimler sonucu Birinci
TBMM’ye Siirt milletvekili olarak ka-
t›ld›. Milletvekilli¤i sona erince Siirt’e
dönerek imaml›k ve müderrislik yapt›.
1936’da Tunceli, 1943’te Elâz›¤ Müftü-
lü¤ü’ne atand›. 1949’da emekli oldu.
Ataman, Ali R›za
1884 Ka¤›zman
26 Haziran 1955 Ka¤›zman
Birinci TBMM Kars milletvekili. ‹lko-
kulu bitirdikten sonra çiftçilikle u¤raflt›.
1905’ten sonra Kafkasya’da Çar yöneti-
mine karfl› direnifl hareketlerine kat›l›p
Ruslar ve Ermenilerle çat›flt›. 1914’te si-
yasî suçlu olarak Sibirya’ya sürüldü.
1917’de serbest b›rak›l›nca Ka¤›zman’a
döndü. 1918’de imzalanan Brest-Li-
tovsk Antlaflmas› ile geri al›nan Kars’›n,
Mondros Ateflkes Antlaflmas›’ndan son-
ra Ermeniler ve ‹ngilizler taraf›ndan ifl-
gal edilmesi üzerine yeniden bafllayan
siyasî mücadele içinde yer ald›. 30 Ka-
s›m 1918’de toplanan Kars Millî ‹slâm
fiûras› ve 18 Ocak 1919’daki Kars Bü-
yük Kongresi’nde al›nan kararlar do¤-
rultusunda oluflturulan Güney Bat› Kaf-
kas Geçici Hükûmeti’nde Dahiliye Ve-
killi¤i yapt›. Kâz›m Karabekir’in Kars’›
Ermenilerden geri almas› üzerine Ka-
¤›zman kaymakaml›¤›na atand›. Birinci
TBMM’ye Kars milletvekili olarak ka-
t›ld›. Milletvekilli¤i sona erince Ka¤›z-
man’a dönerek tar›m ve ticaretle u¤raflt›.
Atasagun, ‹brahim fievki
1899 ‹stanbul
1984 Ankara
Kurtulufl Savafl› y›llar›nda askerî hekim
olarak cephede görev yapan doktor ve
siyaset adam›. ‹stanbul T›p Fakültesi’ni
bitirdi (1921). Kurtulufl Savafl›’na kat›l-
d› ve hizmetlerinden dolay› kendisine
K›rm›z› fieritli ‹stiklâl Madalyas› veril-
di. Savafltan sonra iç hastal›klar› ihtisas›
yapt› ve ‹stanbul T›p Fakültesi’nde do-
çent ve profesör oldu. Yeniden ordu hiz-
metine dönerek çeflitli illerdeki askerî
hastanelerde iç hastal›klar› uzman› ve
baflhekim olarak görev yapt›. 1957’de
tümgeneral rütbesiyle emekliye ayr›ld›.
1958’de Sa¤l›k ve Sosyal Yard›m Ba-
kanl›¤› Müsteflarl›¤›na atand›. 1961 se-
çimlerinde Cumhuriyetçi Köylü Millet
Partisi’nden Cumhuriyet Senatosu Nev-
flehir üyeli¤ine seçildi. Daha sonra Ada-
let Partisi’ne geçti. Cumhurbaflkan› Ce-
mal Gürsel’in hastal›¤› s›ras›nda Cum-
hurbaflkan› vekilli¤i yapt›. 1965-1974
y›llar›nda görev yapt›¤› Senato’da ilk
befl y›l baflkanl›k görevini üstlendi.
1974’te senatörlü¤ünün sona ermesi
üzerine siyasetten ayr›ld›.
Atasev, Memduh
1895 ‹stanbul
1939 ‹stanbul
19 May›s 1919’da Atatürk’le birlikte
Samsun’a ç›kan heyet içinde yer alan
flifre kâtibi yard›mc›s›. ‹stanbul’daki
Beykoz Askerî Kundura Fabrikas›’nda
Dördüncü S›n›f Askerî Kâtip olarak ça-
l›fl›rken, Mustafa Kemal’in emir subay›
olan arkadafl› Ali fievket (Öndersev) ta-
raf›ndan ikna edilip Mustafa Kemal Pa-
fla’yla tan›flt›r›ld›ktan sonra, Dokuzuncu
Ordu Müfettiflli¤i Karargâh›’na flifre kâ-
tibi yard›mc›s› olarak al›nd›. 19 Ma-
y›s’ta Samsun’a ç›kan heyet içinde yer
ald› ve ölümüne dek Atatürk’ün maiye-
tinde hizmet gördü. Soyad› Kanunu son-
ras› “Atasev” soyad›n› ald›; Atatürk’ün
ölümünden k›sa bir süre sonra öldü.
Atatürk Aleyhine ‹fllenen Suçlar
Hakk›nda Kanun
Atatürk’ün düflüncelerine, eserlerine ve
an›s›na sald›r› niteli¤i tafl›yan suçlarla,
bunlar için konulan cezalar› kapsayan
yasa. Kamuoyunda “Atatürk Kanunu”
diye adland›r›l›r. Çok partili düzene ge-
çildikten sonra baz› kesimlerce Ata-
türk’e karfl› beslenen olumsuz birtak›m
düflünceler eyleme dönüflerek Atatürk’e
ait büst ve heykellere sald›r›lar bafllad›.
Bunun üzerine TBMM’nin 25 Temmuz
1951’de ç›kard›¤› 5816 say›l› yasa, 31
Temmuz 1951 tarihli Resmî Gazete’de
yay›mlanarak yürürlü¤e girdi:
Madde 1:
Atatürk’ün hat›ras›na alenen
hakaret eden veya söven kimse, bir y›l-
dan üç y›la kadar hapis cezas› ile ceza-
land›r›l›r.
Atatürk’ü temsil eden heykel, büst ve
abideleri veyahut Atatürk’ün kabrini
tahrip eden, k›ran, bozan veya kirleten
kimseye bir y›ldan befl y›la kadar a¤›r
hapis cezas› verilir.
Yukar›daki f›kralarda yaz›l› suçlar› iflle-
meye baflkalar›n› teflvik eden kimse, as›l
fail gibi cezaland›r›l›r.
Madde 2:
Birinci maddede yaz›l› suçlar;
iki veya daha fazla kimse taraf›ndan top-
lu olarak veya umumi veya umuma aç›k
mahallerde yahut bas›n vas›tas›yla iflle-
nirse, hükmolunacak ceza yar› nispetin-
118
Atalay, Salih
Ali R›za Ataman
Salih Atalay
‹brahim fievki Atasagun
Memduh Atasev
