y›l Elâz›¤ ‹l Matbaas› Müdürlü¤ü’ne
atand›. 1914’te yeniden milletvekili ol-
du. 1920’de Elâz›¤ Mektupçulu¤u’na,
1921’de Yaz› ‹flleri Müdürlü¤ü’ne atan-
d›. Bu görevdeyken 12 A¤ustos 1923’te
‹kinci TBMM’ye Elâz›¤ milletvekili se-
çildikten sonra ölümüne dek parlamen-
todaki yerini korudu.
‹stanbul
16 Mart 1920-6 Ekim 1923 aras› ‹tilâf
Devletlerince iflgal edilen, Marmara
Bölgesi’nde ‹stanbul Bo¤az›’n›n iki ya-
kas›nda da topraklar› bulunan kent. 30
Ekim 1918’de imzalanan Mondros
Mütarekesi’nin ard›ndan 13 Kas›m
1918’de ‹tilâf donanmas› ‹stanbul Li-
man›’na girdi. K›sa bir süre sonra kent,
‹ngiliz, Frans›z ve ‹talyan askerlerinin
kontrolüne geçti. Baflta Said Halim Pa-
fla olmak üzere Kara Kemal, Hüseyin
Cahit, ‹smail Canbulad, Ziya Gökalp
gibi ‹ttihat ve Terakki yanl›lar›, ‹ngiliz-
lerin iste¤i üzerine Malta’ya sürüldü. O
s›rada, da¤›t›lan Y›ld›r›m Ordular›
Grup Komutan› Mustafa Kemal de ‹s-
tanbul’a gelmiflti. fiiflli semtinde bir ev
kiralayarak, arkadafllar› Fethi Bey, Ra-
uf Bey gibi eski ‹ttihatç›larla görüflme-
ler yapmaya bafllad›. 16 May›s 1919’da
Dokuzuncu Ordu Müfettifli olarak gö-
revlendirilip Samsun’a gitti. Bu arada
‹zmir’in 15 May›s 1919’da iflgali, ‹s-
tanbul’da büyük protestolarla karfl›lan-
d›, flehirde yüzbinlerce kiflinin kat›ld›¤›
çeflitli mitingler düzenlendi. 13 Kas›m
1919’da, Kuvâ-yi Milliye’nin ihtiyaç-
lar›n› karfl›lamak ve düflman hakk›nda
toplad›¤› bilgileri Anadolu’ya ulaflt›r-
mak için Karakol Cemiyeti kuruldu. 4
Mart 1920’de Londra Konferans›’nda
al›nan iflgal karar› üzerine ‹ngilizler 9
Mart’ta ‹stanbul Türk Oca¤›’n›, 14
Mart’ta Telgrafhane’yi iflgal ettiler. 16
Mart Bask›n›’ndan sonra Osmanl›
Meclis-i Mebusan› toplanamaz hâle
geldi¤inden padiflah, 11 Nisan’da Mec-
lis-i Mebusan’› kapatt›¤›n› aç›klad›. Bir
süre iflgal alt›nda kalan kentte Nisan
1922’de üniversite ö¤rencilerinin bafl-
latt›¤› boykot üzerine, Kuvâ-yi Milli-
ye’ye destek vermeyen, baflta Ali Ke-
mal olmak üzere, ö¤rencilerce istenme-
yen ö¤retim üyelerinin tümü, 29 Tem-
muz’da Dârülfünun’dan uzaklaflt›r›ld›.
Türk ordusunun 9 Eylül 1922’de ‹z-
mir’e girmesi ve ard›ndan 11 Ekim
1922 Mudanya Mütarekesi sonras› Yu-
nan Savafl›’na son verilmesi üzerine
Trakya’n›n TBMM Hükûmeti’ne tesli-
mi kararlaflt›r›ld›. 1 Kas›m 1922’de sal-
tanat›n kald›r›ld›¤› ilân edildi ve 17 Ka-
s›m 1922’de Padiflah Vahdeddin, bir
‹ngiliz gemisiyle ‹stanbul’dan ayr›ld›.
Lozan Bar›fl Antlaflmas›’ndan sonra ‹ti-
lâf Devletleri’ne ba¤l› güçler Eylül
456
‹stanbul
‹stanbul’dan bir görünüm: Süleymaniye Camii, Haliç ve Atatürk Köprüsü.
‹stanbul Dolmabahçe Saray›’n›n denizden görünümü.
‹stanbul Vilâyeti, Çatalca ve ‹zmit sancaklar› (Librairie de Péra Arflivi).
