malara karfl›l›k olmak üzere Anadolu’da
bulunan ‹tilâf Devletleri’nin subaylar›
tutukland›;
‹stanbul’dan ve Adana’dan, Anadolu’ya
yap›lacak düflman askerlerinin sevk›ya-
t›n› önlemek için, Geyve ve Uluk›flla ci-
var›ndaki demiryollar› tahrip edildi;
Anadolu’daki resmî kurulufllar›n her
türlü para ve k›ymetli eflyalar› belirlene-
rek, ‹stanbul’a gönderilmeleri yasaklan-
d›. Mustafa Kemal,
“memleketin ve mil-
letin yalvarmakla kurtulamayaca¤›n›,
devlet ifllerinin merhamet dilenmekle
yürütülemeyece¤ini”
çevresindekilere
bir kez daha göstererek
“... Hayat, mü-
cadele, çarp›flma demektir. Hayatta ba-
flar›, mücadeleyle elde edilir. Bu da, her
bak›mdan kuvvete dayan›r.”
diyerek bir
anlamda izlenecek yolu belirtti.
‹stanbul’un Kurtuluflu
Üç buçuk y›l ‹tilâf Devletleri iflgalinde
kalan ‹stanbul’un, 6 Ekim 1923’te
TBMM Hükûmeti ad›na teslim al›nma-
s›. Mudanya Antlaflmas›’ndan sonra
Refet Bele komutas›ndaki bir bölük as-
ker ‹stanbul’a girmifl, sembolik anlam-
daki bu girifl s›ras›nda iflgal kuvvetleri
henüz ‹stanbul’u terk etmemiflti. 2
Ekim 1923’te ‹tilâf Devletleri askerleri,
‹stanbul Dolmabahçe Meydan›’nda ya-
p›lan törenle Türk bayra¤›n› ve askeri-
ni selâmlayarak gemilerine binip ‹stan-
bul’dan ayr›ld›lar. Daha sonra 6 Ekim
1923’te 3.Kolordu Komutan› fiükrü
Naili Gökberk, askerleriyle birlikte ‹s-
tanbul’a girdi. O tarihten bu yana her
y›l 6 Ekim günü ‹stanbul’un Kurtulufl
Günü olarak kutlanmaktad›r.
‹statistik UmumMüdürlü¤ü
bk.
Devlet ‹statistik Enstitüsü (D‹E)
‹stihlâs-› Vatan Cemiyeti
Mondros Mütarekesi sonras› Manisa’da
vatan›n savunulmas› amac›yla kurulan si-
yasî örgüt (Kas›m 1918). “Vatana sahip
ç›kma” anlam›ndad›r. Karaosmanzâde
Kâni, eski SuriyeMektupçusuNuri, Ecza-
c› R›za ve Davavekili Abidin beyler tara-
f›ndan bölgeyi müdafaa amac›yla Mani-
sa’da kuruldu ve 19 Mart 1919’da topla-
nan‹zmirMüdafaa-iHukukKongresi’nde
al›nan karar sonras› ‹zmir Müdafaa-i Hu-
kuk-› Osmaniye Cemiyeti’ne kat›ld›.
‹stihzarat-› SulhiyeKomisyonu
(Bar›flHaz›rl›klar› Komisyonu)
Mütareke döneminde ‹stanbul’da bar›fl ha-
z›rl›klar› amac›yla oluflturulan kurul. Ko-
misyonda görev alanlar aras›nda ‹smet
‹nönü ve Çürüksulu Mahmut Pafla’n›n da
ad› geçmektedir.
‹stikbal
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda Trabzon’da
yay›mlanan Kuvâ-yi Milliye yanl›s› ga-
zete. 10 Aral›k 1918’de Faik Ahmet
(Barutçu) ve Kemal Ahmet’in kuruculu-
¤unda haftada üç gün yay›mlanmaya
bafllayan gazete, Rum Pontus Cemiye-
ti’ne karfl› mücadele verdi. Trabzon Mü-
dafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin yay›n orga-
n› olarak 1923 sonlar›na dek düzensiz
de olsa yay›m›n› sürdürdü.
‹stiklâl Grubu
1921’de TBMM’de oluflan muhalif
gruplardan biri.
‹stiklâl Madalyas›
Kurtulufl Savafl›’nda yararl›k gösterenle-
re verilen niflan. TBMM’de “‹stiklâl
Madalyas› ‹hdas› Hakk›nda Kanun”
ad›yla 29 Kas›m 1920’de ç›kar›ld› ve 4
Nisan 1921’de
“‹stiklâl Madalya-
s› Kanunu” ad›yla
yürürlü¤e girdi. 35-
40 mm. çap›nda, oval
biçimdeki madalyan›n
yap›mc›s› Mesrur ‹zzet
Bey’dir. Bu ilk madalya-
dan 10 bin adet bas›ld›.
Savaflta flehit düflen-
464
‹stanbul’un Kurtuluflu
????????
‹stanbul’un Kurtuluflu. Tablo: Ruhi Arel
6 Ekim 1923’te fiükrü Naili Pafla komutas›nda ‹stanbul’a giren askerlerimiz, Galata Köprüsü üzerinde
‹stikbal gazetesinin 10 Ekim 1920 tarihli
nüshas›.
‹stiklâl Madalyas›
