may› oluflturan üç ya da dört y›ll›k lisan-
süstü e¤itime 1973-1974 ders y›l›nda
bafllat›ld›. Günümüzde 11 fakülteden
(Denizcilik Fak., Elektrik-Elektronik
Fak., Fen-Edebiyat Fak., Gemi ‹nflaat ve
Deniz Bilimleri Fak., ‹nflaat Fak., ‹fllet-
me Fak., Kimya-Metalürji Fak., Maden
Fak., Makine Fak., Mimarl›k Fak., Uçak
ve Uzay Bilimleri Fak.) ve bir yükseko-
kuldan oluflmaktad›r.
‹stanbul Üniversitesi (‹Ü)
1933’te ‹stanbul Dârülfünunu’nun kapa-
t›lmas›ndan sonra Maarif Vekâleti’ne
ba¤l› olarak bugünkü ad›yla ‹stanbul’da
yeniden kurulan, Türkiye’nin en eski ve
en büyük üniversitesi. 1863’te Osmanl›
uyruklulara yüksekö¤renim sa¤lamak
amac›yla Sultanahmet’te Dârülfünun-›
Osmanî ad›yla aç›ld›. Aç›l›fl›ndan bir y›l
sonra tutucu çevrelerin bask›s›yla kapat›-
lan Dârülfünun’da hikmet (fizik), hayva-
nat (zooloji), nebatat (botanik), tarih ve
felsefe dersleri veriliyordu. 1869’da ya-
y›mlanan Maarif Nizamnamesi’nden
sonra 1870’te aç›ld› ve ayn› nedenlerle
ertesi y›l kapat›ld›. Bu kez Maarif Nâz›r›
Saffet Pafla, Galatasaray’da Hristiyan bir
müdür ve Avrupal› ö¤retmenlerle Gala-
tasaray Dârülfünunu’nu açt›ysa da bu gi-
riflim uzun süreli olmad› ve 1881’de ka-
pat›ld›. 1900’de Abdülhamid’in tahta ç›-
k›fl›n›n 25. y›ldönümü nedeniyle Dârül-
fünun-› fiahane ad›yla yeniden aç›lan ku-
rum, II.Meflrutiyet’ten (1908) sonra Dâ-
rülfünun-› Osmanî ad›n› ald›. I.Dünya
Savafl› s›ras›nda gelen Alman profesör-
lerle geliflen Dârülfünun’a s›n›rl› bir bi-
limsel özerklik tan›nd›. Hukuk, Fen, T›p,
Edebiyat bölümleri oluflturuldu. Cumhu-
riyet’in ilân› sonras› kurumun ad› ‹stan-
bul Dârülfünunu’na çevrildi (1924). 7
Ekim 1925’te medreseler “fakülte” sta-
tüsüne kavuflturuldu. 1933’te kapat›ld›
ve ayn› yasayla Maarif Vekâleti’ne ba¤-
lanarak ‹stanbul Üniversitesi (‹Ü) ad›yla
kuruldu (1 A¤ustos 1933). Yeni üniver-
sitede, Dârülfünun dönemindeki 240 ö¤-
retim üye ve görevlisinden 157’sinin gö-
revine son verildi. Bunun yerine, Alman-
ya ve Avusturya’dan 100 dolay›nda bi-
lim adam› ve uzman, zaman içinde ‹stan-
bul Üniversitesi’ne al›nd›. Yeni üniversi-
te 18 Kas›m 1933’te ö¤renime bafllad›.
1946 tarih ve 4936 say›l› yasayla bilim-
sel ve yönetsel özerkli¤e kavuflturuldu.
‹Ü bünyesinde önceleri Fen, Edebiyat,
T›p, Hukuk, ‹ktisat fakülteleri ile Eczac›-
l›k ve Diflçilik yüksekokulu bulunuyor-
du. Sonradan bu iki yüksekokul fakülte
durumuna getirildi ve Orman, ‹flletme,
Kimya, Veteriner, Siyasal Bilimler, Yer
Bilimleri gibi yeni fakülteler aç›ld›.
YÖK Yasas›’na göre yeniden düzenle-
nen ‹Ü’de 41 say›l› kanun hükmündeki
kararnameyle fakülte say›s› 15’ten 13’e
indirildi. ‹Ü, günümüzde 6 Kas›m 1981
tarih ve 2547 say›l› yasa hükümlerine tâ-
bi olarak çal›flmakta, 16 fakülte ve 5 yük-
sekokuldan oluflmaktad›r.
‹stanbul’un ‹flgali
16 Mart 1920’de ‹stanbul’un ‹tilâf Dev-
letlerince ele geçirilmesi olay›. Mond-
ros Ateflkes Antlaflmas›’n›n (30 Ekim
1918) imzalanmas›ndan k›sa bir süre
sonra, 60 gemiden oluflan ‹tilâf Devlet-
leri donanmas›, ‹stanbul’a gelerek Bo-
¤az’da demirledi. ‹tilâf Devletleri, fleh-
rin önemli yerlerine asker ç›karmakla
beraber, ‹stanbul’u resmen iflgal girifli-
minde bulunmam›fllard›. Bo¤az’daki
donanmay› bir tehdit unsuru olarak bu-
lundurup, diledikleri koflullarla bir bar›fl
antlaflmas›n› Osmanl› Devleti’ne kabul
ettirebilecekleri düflüncesiyle Osmanl›
Meclis-i Mebusan›’n›n toplanmas›na
karfl› ç›kmad›lar. Ancak, Meclis-i Me-
busan’›n Misak-› Millî’yi kabul ve ilân
etmesi (28 Ocak 1920) üzerine düflün-
celerinde yan›ld›klar›n› anlad›lar. Mi-
sak-› Millî’nin kabul ve ilân› ‹tilâf Dev-
letlerince hofl karfl›lanmad›. Meclis-i
Mebusan’›n aç›lmas›yla hükûmetin ve
padiflah›n yeniden yönetime egemen
olaca¤›n›, Anadolu’daki millî hareketin
ortadan kalkaca¤›n› veya hiç olmazsa
zay›flayaca¤›n› ümit eden ‹tilâf Devlet-
leri, bu beklentileri gerçekleflmeyince
hükûmete k›rk sekiz saatlik bir süre ta-
n›y›p Kuvâ-yi Milliye yanl›s› gördükle-
ri Harbiye Haz›r› Cemal Pafla ve Erkân-
› Harbiye Reisi Cevat Pafla’n›n görev-
den al›nmas›n› istediler. Bununla da ye-
tinmeyip, Meclis-i Mebusan Baflkan›n›
tutuklama girifliminde bulundular ve
mebuslardan Heyet-i Temsiliye üyesi
olanlar›n tutuklan›p hapsedilecekleri
460
‹stanbul’un ‹flgali
‹stanbul Darülfünunu ad›n›n ‹stanbul Üniversitesi olarak de¤ifltirilifli (1 A¤ustos 1933).
‹stanbul Üniversitesi ö¤rencilerinden bir grup, ö¤retim üyeleriyle birlikte (14 A¤ustos 1933).
‹stanbul Darülfünunu ö¤rencileri, kat›ld›klar› bir törende (1932).
