601
Meclis-i Mebusan
1- Millî Meclis’in ‹stanbul’da toplanmas›n›n sak›nca ve
tehlikelerine ra¤men, Saltanat Hükûmeti, ‹stanbul d›-
fl›nda toplanmay› kabul etmedi¤i ve memleketi bir bu-
nal›ma sürüklemekten sak›n›ld›¤› için, Meclis’in ‹stan-
bul’da toplanmas› zarureti kabul edildi. Ancak, afla¤›-
daki tedbirlerin al›nmas› gere¤i de karara ba¤land›:
a) Bütün milletvekillerinin durum hakk›nda ayd›nla-
t›larak teker teker görüfllerinin al›nmas›,
b) Millî Meclis, ‹stanbul’da toplanaca¤›na göre, mil-
letvekillerinin ‹stanbul’a gitmeden önce, Trab-
zon, Samsun, ‹nebolu, Eskiflehir ve Edirne gibi
yerlerde k›s›m k›s›m toplanarak, gerek ‹stan-
bul’da, gerek ‹stanbul d›fl›nda, al›nmas› gereken
güvenlik tedbirlerini ve program›m›z›n esaslar›n›
savunacak kuvvetli bir grup oluflturma yollar›
üzerinde görüflmeleri,
c) Cemiyetin teflkilât›n› süratle geniflletmek ve güç-
lendirmek için, kolordu komutanlar›n›n, bölge ko-
mutanlar› ve askere alma teflkilât› baflkanlar› va-
s›tas›yla vakit kaybetmeden fiilî yard›mda bulun-
malar›,
d) Bütün sivil idare amirlerinden, her ihtimale karfl›,
millî teflkilâta ba¤l› kalacaklar›na dair söz al›n-
mas› ve kendilerinin eldeki imkânlar›yla cemiye-
tin teflkilât›n› kurmaya süratle giriflmelerinin is-
tenmesi,
2- Millî Meclis, ‹stanbul’da topland›ktan sonra, millet-
vekillerinin, tam bir güvenlik ve serbestlik içinde ya-
flama görevlerini yapmakta olduklar›n› aç›klayacak-
lar› güne kadar, Heyet-i Temsiliye, flimdiye kadar ol-
du¤u gibi yine ‹stanbul d›fl›nda kalarak millî görevine
devam edecektir. Ancak, bütün sancaklardan ve mil-
letvekili olan kimseler aras›ndan seçilmek üzere bi-
rer, illerden ve müstakil sancaklardan ikifler zat›n,
tüzü¤ün sekizinci maddesi gere¤ince Heyet-i Temsi-
liye üyesi olarak Eskiflehir yak›n›nda toplant›ya ça¤›-
r›l›p, durumun aç›klanmas› ve Meclis-i Mebusan’daki
tutumun kararlaflt›r›lmas› üzerinde görüflülecektir.
Bu sebeple Heyet-i Temsiliye de oraya gidecektir. Bu
toplant›dan sonra, Heyet-i Temsiliye de uygun flekil-
de yeni üyelerle desteklendikten sonra, öteki millet-
vekilleri de ‹stanbul’a, Millî Meclis’e gideceklerdir.
Heyet-i Temsiliye göreve devam etti¤i sürece, millî
teflkilât›n flekli ve çal›flma yöntemi tüzükte yaz›ld›¤›
flekilde olacakt›r.
Meclis-i Mebusan, tam bir güvenlik içinde bulundu¤u-
nu aç›klad›¤› zaman, Heyet-i Temsiliye, tüzükteki yet-
kisine dayanarak, genel kongreyi toplant›ya ça¤›r›p
on birinci madde uyar›nca da cemiyetin ileride alaca-
¤› fleklin belirlenmesini, kongrenin karar›na b›raka-
cakt›r. Kongrenin nerede ve nas›l toplanaca¤› o za-
manki durum ve flartlara göre ayarlanacakt›r, Kong-
renin toplant›ya ça¤›r›ld›¤› zaman ile toplanmas› ara-
s›nda geçecek süre içinde, Heyet-i Temsiliye, ‹stanbul
Hükûmeti ve Meclis-i Mebusan Baflkanl›¤› ile kesin bir
zaruret görmedikçe resmî iliflkilerde bulunmaz.
3- Paris Bar›fl Konferans›, bizim için olumsuz bir karar
verdi¤i ve bu karar hükûmet ve Millî Meclis’çe kabul
edilip onayland›¤› takdirde, elveriflli en kestirme yol-
dan millî iradeye baflvurularak, tüzükte aç›klanm›fl
olan esaslar›n gerçeklefltirilmesine çal›fl›lacakt›r.
Mustafa Kemal
Rüstem Mazhar Müfit
Ali Fuat
Hüsrev
Hüseyin Rauf
Kâz›m Karabekir
Hakk› Behiç Hüseyin Selâhattin ‹brahim Süreyya
Bekir Sami
Ömer Mümtaz
Vâs›f
12’nci Kolordu Kurmay Baflkan›
fiemsettin
Milletvekillerine Verilen Direktif
Efendiler, bu kararlar gere¤ince, milletvekillerini ayd›nlatmak için
verdi¤imiz bilgi ve direktifleri oldu¤u gibi bilginize sunaca¤›m:
Seçilen milletvekillerine verilen bilgi ve direktifler flunlard›r:
Madde 1- ‹stanbul’un, ‹tilâf Devletleri’nin ve özellikle
‹ngiliz kara kuvvetlerinin iflgali alt›nda ve deniz kuv-
vetlerince kuflat›lm›fl oldu¤u, güvenlik kuvvetlerinin
de yabanc›lar elinde ve karmakar›fl›k durumda bu-
lundu¤u bilinmektedir. Bundan baflka, Rumlar›n ken-
di aralar›ndan ‹stanbul milletvekili ad›yla k›rk kifli
seçtikleri ve Atina’dan gelmifl Yunan lider ve komu-
tanlar›n›n yönetimi alt›nda olmak üzere, gizli polis
ve ihtilâlci örgütler kurarak, devletimize zaman› ge-
lince isyan edecekleri anlafl›lm›flt›r. Maalesef, hükû-
metin ‹stanbul’da serbest olmad›¤›n› itiraf etmek
mecburiyeti vard›r. ‹flte bu sebeplerle, Millî Meclis’in
toplanma yerini tart›flmak gibi bir konu ortaya ç›k-
m›fl bulunuyor. Millî Meclis ‹stanbul’da topland›¤›
takdirde, milletvekillerinin yapacaklar› vatan görevi
dikkate al›n›rsa, tehlikeye u¤ramalar›ndan cidden
korkulur. Gerçekten de ‹tilâf Devletleri’nin Ateflkes
Antlaflmas› hükümlerini bozarak bar›fl antlaflmas›n›
beklemeye gerek duymadan, vatan›m›z›n önemli böl-
gelerini iflgal etmek ve Hristiyan az›nl›klara haklar›-
m›z› çi¤neme f›rsat›n› vermek suretiyle yap›lan hak-
s›z muamelelerini elefltirip reddedecek, toprak bü-
tünlü¤ümüzü ve ba¤›ms›zl›¤›m›z›n dokunulmazl›¤›n›
y›lmadan isteyecek ve savunacak olan Meclis-i Me-
busan’›n da¤›t›lmas› ve üyelerinin tutuklanmas› veya
sürgün edilmesi, uzak bir ihtimal de¤ildir. T›pk›
Kars’ta toplanan Milli ‹slâm fiuras›’na ‹ngilizlerin
yapt›klar› gibi. Seçimlere kat›lmam›fl olan Hristiyan
az›nl›klar›n, onlara uyan ‹ngiliz Muhipleri ve Nigâh-
ban Cemiyetleri’nin, bu konuda düflmanlar›n gayele-
rine hizmet ederek her türlü kötülü¤ü yapabilecekle-
ri de akla gelebilir. Bu bak›mdan, Millî Meclis’in ‹stan-
bul’da toplanmas›, Meclis’ten beklenen ciddî ve tari-
hî görevin yerine getirilmesini imkâns›z k›laca¤›ndan
ve Millî Meclis de devlet ve milletin ba¤›ms›zl›¤›n›n
temsilcisi oldu¤undan, ona vurulacak darbe ile ba-
¤›ms›zl›¤›m›z›n da zedelenece¤ini belirtmeye gerek
yoktur. Kabine ad›na, Amasya’da Heyet-i Temsiliye
ile görüflmelerde bulunan Bahriye Nâz›r› Salih Pafla
Hazretleri bile bu gerçekleri göz önünde tutarak Mil-
lî Meclis’in ‹stanbul’un d›fl›nda güvenli bir yerde top-
lanmas› gere¤ine vicdan› ile de düflüncesi ile de ka-
naat getirmifl ve bu hususu uygun buldu¤unu imzas›
ile do¤rulam›flt›r. Millî Meclis’in düflman bask›s›ndan
uzakta ve tam bir güvenlik içinde bulunan bir yerde
▲
