Mangal Da¤› Savafl›
Sakarya Meydan Savafl›’n›n ilk günü
Mangal Da¤› çevresinde Yunanl›larla
yap›lan savafl (23/24 A¤ustos 1921). Sa-
karya Meydan Savafl›’n›n ilk günü
2.Türk Kolordusu, 9.Tümeni ile Türbe-
tepe’yi, 5.Tümeni ile de Mangal Da¤›’n›
tutuyordu. Bir Yunan tümeninin, kendi
cephesi Mangal Da¤›’na, bir kolordu-
nun da do¤u yan›na do¤ru ilerledi¤ini
gören 5.Tümen Kumandan› Kenan Bey,
Mangal Da¤›’nda bir alay b›rakarak, tü-
meni geri çekmeyi önerdi. Bu öneriyi
2.Kolordu Kumandan› Selahattin Adil
Bey de kabul etti. 23 A¤ustos günü
1.Yunan Tümeni, Türk Alay›na karfl›
fliddetli bir sald›r›ya geçerek Mangal
Da¤›’n› ele geçirdi. 24 A¤ustos günü
Mangal Da¤›’n›n geri al›nmas› için 4. ve
24.Tümenlerin gerçeklefltirdi¤i taarruz-
lar, Yunanl›lar taraf›ndan püskürtüldü.
Ayr›ca Yunan merkez grubuna ba¤l›
7.Tümen, Beylikköprü’nün iki yan›ndan
geçerek, Türk birliklerinin karfl› taarruz-
lar›na karfl›n Sakarya’n›n do¤u k›y›s›nda
tutunmay› baflard›. Bu arada General
Prens Andreas komutas›ndaki 2.Kolor-
du da güneyde Kerpiç do¤rultusunda bir
kuflatma harekât›na giriflti.
Manisa
Kurtulufl Savafl› s›ras›nda 26 May›s
1919-8 Eylül 1922 aras› Yunan iflgalin-
de kalan, Ege Bölgesi’nin orta kesimin-
de il. Mondros Mütarekesi günlerinde
Ayd›n vilâyetine ba¤l› Saruhan sanca¤›-
n›n bir kazas›yd›. Ulusal Kurtulufl Sava-
fl›’n› tüm s›cakl›¤›yla yaflayan kentte üç
y›l süren Yunan iflgali, 26 May›s
1919’da Yunan birliklerinin Manisa’ya
girmesiyle bafllad›. Yöredeki direnifl ör-
gütlerinin Müdafaa-i Hukuk Cemiye-
ti’ne ba¤lan›p Kuvâ-yi Milliye’ye dö-
nüflmesi ise Sivas Kongresi’nden sonra-
ya rastlar. 16-25 A¤ustos 1919’da topla-
nan Alaflehir Kongresi, bu süreci h›zlan-
d›ran en önemli etmen oldu. Cepheler-
deki Türk birlikleri üstün Yunan güçleri
karfl›s›nda tutunamad›lar. Yunanl›lar,
ayn› gün Akhisar’a, 23 Haziran’da Sa-
lihli’ye, 24 Haziran’da Alaflehir ve So-
ma’ya, 28 Haziran’da da Kula’ya girdi-
ler. 14 Temmuz’da bafllayan yeni bir
sald›r› sonucu Gördes, 21 Temmuz’da
da Demirci, Yunanl›lar›n eline geçti. 31
Temmuz’da Demirci önlerine gelen
Çerkez Ethem, buradaki Yunan güçleri-
ni geri püskürttü. Bat› Cephesi kuruldu-
¤unda, Manisa bölgesi tümüyle Yunan
iflgali alt›na girmifl bulunuyordu. 26
A¤ustos 1922’de bafllayan Büyük Taar-
ruz’u takip eden günlerde, geri çekilen
Yunan ordusu ile ayr›l›kç› Rumlar da
büyük yang›nlar ç›kar›p kenti tahrip etti-
ler. Kaçan Yunanl›lar› takip eden Süva-
ri Kolordusu, 4 Eylül 1922’de Alaflehir
ve Kula, 5 Eylül’de Akhisar, K›rka¤aç,
Soma, 7 Eylül’de Turgutlu, 8 Eylül’de
Manisa’ya girdi. 1923’te il oldu;
1927’de ç›kar›lan bir yasayla Saruhan
olan ad› Manisa olarak de¤ifltirildi.
Mansel, Arif Müfid
14 Eylül 1905 ‹stanbul
18 Ocak 1975 ‹stanbul
Türkiye’de ilk Klasik Arkeoloji alan ça-
l›flmalar›n› bafllatan ve 1936’da Ata-
türk’ün iste¤i do¤rultusunda pek çok ka-
z› yapan arkeolog. Berlin Üniversite-
si’nde arkeoloji ö¤renimi gördü. ‹stan-
bul Arkeoloji Müdür yard›mc›s› olarak
çal›flt›. 1933’te Atatürk’ün iste¤i üzerine
Türk Tarihinin Ana Hatlar› adl› kitab›n
Orta fiark-‹ran bölümünü yazd›. ‹stan-
bul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Es-
kiça¤ Kürsüsü’nde 1936’da doçent,
1944’te profesör, 1956’da ordinaryüs
profesör oldu. Türkiye’de ilk Klasik Ar-
594
Mangal Da¤› Savafl›
Manisa. Tablo: Cemal Tollu
