Fransa’n›n bu davran›fl›n›n, daha sonra-
ki olaylar›n olumlu sonuçlanmas›na
önemli katk›s› oldu. Nitekim Fransa’dan
sonra ‹talya’n›n da direnifliyle karfl›laflan
‹ngiltere, Do¤u Trakya sorunu konusun-
da yumuflad›. Var›lan anlaflma gere¤i,
Franklin-Bouillon, ‹zmir’e gönderildi;
General Pellé de daha önce ‹stanbul’dan
‹zmir’e gelmiflti. Bu arada ‹ngiltere, Ça-
nakkale’deki kuvvetlerini gittikçe art›r›-
yordu. Mustafa Kemal Pafla ile General
Pellé aras›nda, ‹zmir’de, olumlu bir ha-
vada geçen görüflmelere, Franklin-Bo-
uillon da kat›ld› ve Mudanya Mütareke-
si için uygun ortam haz›rland›. 3 Ekim
1922’de ‹smet (‹nönü) Pafla, General
Harrington (‹ngiltere), General Charpy
(Fransa), General Mombelli (‹talya),
Türk-Yunan savafl›na son verecek olan
mütareke koflullar›n› görüflmek üzere,
Mudanya’da topland›lar. 11 Ekim’e ka-
dar süren görüflmelerde, Edirne dahil,
Do¤u Trakya’n›n, TBMMHükûmeti’ne
teslimine karar verildi.
636
Mudanya Mütarekesi
(………)
Biz, Rumeli’de Do¤u Trakya’y› millî s›n›rlar›m›za kadar tamamen
almad›kça askerî hareketten vazgeçemezdik. Ancak, yurdumuzun
bu bölgesinden düflman birlikleri ç›kar›ld›¤› takdirde böyle bir ha-
rekete devam etmeye kendili¤inden gerek kalmayacakt›. Bu nota-
da, Venedik veya baflka bir flehirde toplanacak olan ‹ngiliz, Fran-
s›z, ‹talyan, Japon, Romen, S›rp - H›rvat - Sloven Devleti ile Yuna-
nistan’›n da ça¤r›laca¤› bir konferansa, delegelerimizi gönderme-
yi kabul edip etmeyece¤imiz sorulmakla birlikte, görüflmeler s›ra-
s›nda Bo¤azlardaki tarafs›z bölgelere bizden asker gönderilme-
mesi flart›yla, Edirne dahil olmak üzere Meriç’e kadar Trakya’n›n
bize iadesi ile ilgili talebimizin olumlu karfl›lanaca¤› bildiriliyordu.
Notada, bo¤azlardan, az›nl›klardan ve Milletler Cemiyeti’ne gir-
memizden de söz ediliyordu.
Konferans›n toplanmas›ndan önce, Yunan birliklerinin, ‹tilâf Dev-
letleri komutanlar›n›n çizecekleri bir hatt›n gerisine çekilmesi
için, ‹tilâf Devletleri’nin nüfuzunu kullanaca¤›na söz verilmekte
ve bu konuda görüflülmek üzere Mudanya veya ‹zmit’te bir top-
lant› yap›lmas› teklif edilmekteydi.
Mudanya Konferans›
29 Eylül 1922 tarihinde, bu notaya verdi¤im k›sa bir cevapta, Mu-
danya Konferans›’n› kabul etti¤imi bildirdim. Fakat Meriç nehri’ne
kadar Trakya’n›n derhal bize geri verilmesini istedim. 3 Ekim’de
toplanmas›n›n uygun olaca¤›n› söyledi¤im Mudanya Konferan-
s›’na, Baflkomutanl›k ad›na ola¤anüstü yetkiyle Bat› Cephesi Or-
dular› Komutan› ‹smet Pafla’y› delege tayin etti¤imi bildirdim. Bu
notaya hükûmetçe de 4 Ekim 1922 tarihli etrafl› bir cevap verildi.
Bu cevapta, konferans yeri olarak ‹zmir teklif edildi. Bo¤azlar me-
selesi dolay›s›yla, Rusya, Ukrayna ve Gürcistan Cumhuriyetle-
ri’nin de daveti istendi. Di¤er konular üzerindeki görüfllerimiz de
ana çizgileriyle bildirildi.
Mudanya’da, ‹smet Pafla’n›n baflkanl›¤› alt›nda, ‹ngiliz delegesi
General Harrington, Frans›z delegesi General Charpy, ‹talyan de-
legesi General Monbelli’nin kat›ld›klar› konferans topland›. Bir
hafta kadar süren tart›flmal› görüflmelerden sonra, 11 Ekim’de, Mu-
danya Ateflkes Antlaflmas› imzaland›. Böylece, Trakya ana vatana
kat›lm›fl oldu.
Nutuk : s.460.
Mudanya Mütarekesi’nin imzalanmas›ndan hemen sonra, antlaflmay› imzalayan ‹smet Pafla
(‹nönü), kurmaylar›yla birlikte konferans salonunun balkonunda.
Mustafa Kemal’in, ‹smet Pafla’ya
(‹nönü), Mudanya Mütarekesi’ni imza
yetkisi veren telgraf metni.
Mudanya Mütarekesi’nin özet metni.
1) Mütarekenin imzaland›¤› tarihten bafllamak üzere, Türk ve Yunan kuvvet-
leri aras›ndaki fiilî savafl durumuna son verilecek;
2) Yunan kuvvetleri Trakya’dan hemen çekilmeye bafllayacak ve bu çekilme
on befl gün içinde tamamlanacak;
3) TBMM Hükûmeti’nin jandarma birlikleri Trakya’ya geçerek bölgenin asayi-
flini sa¤layacak; bu kuvvetlerin say›s›, subaylar dahil 8.000 kifliyi geçme-
yecek;
4) Trakya’n›n Yunanl›lar taraf›ndan boflalt›lmas› ve Türk jandarmas›yla mülkî
yönetimin yerleflmesi s›ras›nda meydana gelebilecek olaylar› önlemek
üzere, burada, ‹tilâf Devletleri’nin heyetleri ve yedi taburdan meydana
gelecek bir iflgal k›tas› bulunacak;
5) Bar›fl antlaflmas›n›n imzalanmas›na kadar TBMM Hükûmeti, Trakya’ya as-
kerî birlik sokmayacak ve orada bir ordu bulundurmayacak;
6) Bar›fl antlaflmas› görüflmelerine en geç bir ay sonra bafllanacakt›. Bar›fl
görüflmelerine ve imza törenine kat›lmayan Yunanistan, 14 Ekim’de yay›m-
lanan bir hükûmet bildirisiyle ateflkes koflullar›n› aynen kabul etti¤ini aç›k-
lad› ve mütareke 14-15 Ekim gecesi yürürlü¤e girdi.
MUDANYA MÜTAREKES‹’N‹N BAfiLICA KOfiULLARI
Yeni Gün gazetesinin, Mudanya Mütarekesi’nin
imzaland›¤›n› duyuran haberi.
MUDANYA KONFERANSI
ATATÜRK’ÜN
ANLATIMIYLA
NUTUK’TA
