Ege ve Marmara bölgesinde uzun bir
geziye ç›karak Cumhuriyet yönetimi-
nin ülkedeki baflar›lar›n› tan›tt›. 6 Tem-
muz 1934’e dek yirmi befl gün Türki-
ye’de kalan Pehlevi, Atatürk’ten esin-
lenerek, kendi ülkesinde önemli askerî,
idarî ve ekonomik reformlar› gerçek-
lefltirdi; ancak bu durum, afliret liderle-
riyle anlaflmazl›¤a düflmesine neden ol-
du. Trans-‹ran demiryolunu yapt›rtt›.
II.Dünya Savafl› öncesi resmen yans›z
olmas›na karfl›n Alman yanl›s› bir poli-
tika izledi. Bu durum, savafl s›ras›nda
Sovyet ve ‹ngiliz birliklerinin ‹ran’› ifl-
galine neden oldu. Taht›, o¤lu Muham-
med R›za Pehlevi’ye b›rakarak ülkeyi
terk etti.
R›za Tevfik (Bölükbafl›)
bk.
Bölükbafl›, R›za Tevfik
Rifat Efendi (Börekçi)
bk.
Börekçi, Rifat
Riyaset-i Cumhur Filarmoni
Orkestras›
Atatürk döneminde oluflturulan sanat
toplulu¤u. Kuruluflu II.Mahmud döne-
mine dek uzan›r. 1828’de Mehterhane
kald›r›l›p onun yerine Bat›l› anlamda
Muzika-y› Hümayûn kuruldu. Bando
niteli¤i tafl›yan bu topluluk, daha sonra
Makam-› Hilâfet Muz›kas› ad›yla senfo-
nik orkestraya dönüfltü. Cumhuriyet dö-
neminde, Muz›ka-y› Hümayûn kapat›la-
rak yerini ‹stanbul Konservatuvar›’na
b›rakt›. Konservatuvar, Atatürk’ün em-
riyle Zeki Üngör yönetiminde Anka-
ra’ya tafl›nd›. 1933’e kadar Riyaset-i
Cumhur Musiki Heyeti ad›yla çal›flma-
lar›n› sürdürdü. Daha sonra 1933’te Ri-
yaset-i Cumhur Filarmoni Orkestras›,
1958’de kabul edilen bir yasa ile de
Cumhurbaflkanl›¤› Senfoni Orkestras›
ad›n› ald›.
Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti
‹stanbul’da padiflaha ba¤l› olarak görev
yapan ve Nisan 1924’te kald›r›lan Muz›-
ka-y› Hümayun’un (Saray Orkestra ve
Bandosu) yerini alan orkestra. Kapat›lan
kuruluflun orkestra, bando ve incesaz ta-
k›m› Ankara’ya nakledilerek Riyaset-i
Cumhur Musiki Heyeti ad›n› ald›. Or-
kestray› Zeki Bey (Üngör), incesaz tak›-
m›n› Haf›z Yaflar Bey (Okur) yönetiyor-
du. ‹ncesaz tak›m›nda Nuri Halil Bey
(Poyraz), Münir Nurettin Bey (Selçuk),
Tanburi Refik Bey (Fersan) gibi ünlü
Türk müzi¤i sanatç›lar› da bulunuyordu.
Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti,
1933’te ikiye ayr›larak Riyaset-i Cum-
hur Filarmoni Orkestras› ve Riyaset-i
Cumhur Armoni Muz›kas› adl› iki ayr›
müzik toplulu¤u oluflturuldu. Filarmoni
Orkestras› 1958’de Cumhurbaflkanl›¤›
Senfoni Orkestras› ad›n› ald›.
Rize
Kurtulufl Savafl› öncesi 9 Mart 1916-2
Mart 1918 aras› Rus iflgali alt›nda kalan
Do¤u Karadeniz Bölgesi’nde kent. Fatih
Sultan Mehmed döneminde Osmanl›
topraklar›na kat›ld›. 16. ve 17.yüzy›lda
deniz ticaretinin Osmanl›lar›n eline geç-
mesiyle gelir kaynaklar› tükenen Abaza
ve Gürcü korsanlar›n sald›r›lar›na u¤ra-
d›. 1814’te yörede çok etkili ve güçlü
olan, büyük topraklara sahip Tuzcuo¤lu
ailesinin bafllatt›¤› ayaklanmalar, yerel
güçlerin bast›ramayaca¤› boyutlara ula-
708
R›za Tevfik (Bölükbafl›)
1958’de Cumhurbaflkanl›¤› Senfoni Orkestras› ad›n› alan Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestras›
1918’de Avrupa turnesine ç›kan Muz›ka-y› Hümayun elemanlar› toplu hâlde.
Rize’den bir görünüm (1967).
Atatürk’ün davetlisi olarak 1934’te Türkiye’ye gelen R›za fiah, kat›ld›¤› bir davette Atatürk,
‹smet ‹nönü ve Tevfik Rüfltü Aras’la birlikte.
