711
kilogram külçe alt›n (10 milyon ruble) 8
Eylül 1920’de Erzurum’a ulaflt›r›ld›.
Bunu onbefl gün sonra, Trabzon liman›-
na ulaflt›r›lan silâh yard›m› izledi ve
1921’e dek toplam 39 bin tüfek, 327
makineli tüfek, 63 milyon mermi ve iki
karakol gemisi, TBMM Hükûmeti’ne
teslim edildi.
Rusuhi Bey (Savaflç›)
1888 ‹stanbul
17 Temmuz 1959 Ankara
Atatürk’ün baflyaveri. ‹lk ve ortaö¤reni-
mini, babas› Yüzbafl› Mustafa Razi
Bey’in görev yapt›¤› Trablusgarp’ta ta-
mamlad›ktan sonra ‹stanbul Kuleli As-
kerî Lisesi ve ard›ndan Mekteb-i Harbi-
ye’yi 1910’da te¤men rütbesiyle bitirdi.
1911’de Beyrut’taki zabit mektebine ö¤-
retmen olarak atand› ve ayn› y›l Trablus,
Bingazi ve Derne’nin istilâs› üzerine,
bölgeye gönderilen takviye kuvvetler
içinde yer ald›; Kurmay Binbafl› Musta-
fa Kemal’in emrinde ‹talyanlara karfl› sa-
vafl›rken yaraland›. Yap›lan antlaflma
sonras› Mustafa Kemal’e birlikte yurda
döndü. Kat›ld›¤› Balkan Savafl›’nda ve
I.Dünya Savafl› s›ras›nda görevlendiril-
di¤i fiark Cephesi’nde iki kez daha yara-
land›. 1915’te rütbesi yüzbafl›l›¤a yük-
seltildi. Irak ve Suriye cephelerinde ‹ngi-
lizlere; Do¤u Cephesi’nde Ruslara karfl›
savaflt›. Mütareke y›llar›nda ‹stanbul’da
Mekteb-i Harbiye’de bölük komutanl›¤›
yapt›. 1920’de Anadolu’ya geçerek eski
kumandan› Mustafa Kemal’in ordusuna
kat›ld› ve zabit yetifltirmekle görevlendi-
rildi. Kurtulufl Savafl› sonras› Mustafa
Kemal’in iste¤i üzerine onun seryaveri
(baflyaver) oldu (1922) ve 11 y›l bu gö-
revi sürdürdükten sonra 1934’te kendi
iste¤iyle emekliye ayr›ld›. II.Dünya Sa-
vafl›’n›n bafllamas›yla birlikte 1940’ta
yeniden ordu saflar›na kat›ld› ve yedi y›l
daha orduya hizmet etti.
Ruflen Eflref Bey (Ünayd›n)
bk.
Ünayd›n, Ruflen Eflref
RüstemBey
bk.
Ahmed RüstemBey
(Alfred Rüstem)
Rüfltiye
Osmanl› Devleti’nde, Cumhuriyet’in ilâ-
n›ndan sonra orta mektep ve ortaokul ad-
lar›n› alan e¤itim kurumu. ‹lk rüfltiye
1858’de ‹stanbul’da aç›ld›. S›byan okul-
lar›nda verilen e¤itimin yetersiz bulun-
mas› üzerine aç›lan bu okullar, askerî ve
sivil olmak üzere ikiye ayr›ld›. Önceleri
Arapça gramer, nahiv (sentaks), infla
(do¤ru ve güzel yazma), hat (yaz›), lûgat
ve ahlâk dersleri verilirken, riyaziye
(matematik), hendese (geometri) ve co¤-
rafya gibi Bat› e¤itim sistemine uygun
derslere de yer verildi ve ilk k›z rüfltiyesi
1859’da aç›ld›. Cumhuriyet’in kuruluflu-
na dek bu adla an›ld›; daha sonra bu ad,
orta mektep ve ortaokul olarak de¤iflti-
rildi.
Rüfltü Efendi
1874 Elâz›¤
1924 Elâz›¤
Birinci TBMM Ergani milletvekili. ‹lk
ve ortaö¤renimini Palu’da tamamlad›.
Son Osmanl› Meclis-i Mebusan›’na Er-
gani’den milletvekili seçildi. ‹stanbul’un
iflgalinden sonra Ankara’ya gelip Birinci
TBMM’ye Ergani milletvekili olarak ka-
t›ld›. Milletvekilli¤i sona erince memle-
ketine döndü. Daha sonra ailesi “Bul-
duk” soyad›n› ald›.
Rüfltü Pafla (Dadafl Rüfltü Pafla)
1872 Erzurum
13 Temmuz 1926 ‹zmir
‹kinci TBMM Erzurum milletvekili.
1893’te Mühendishane-i Berrî-i Hüma-
yun’u üste¤men rütbesiyle bitirdikten
sonra Dördüncü Ordu emrine verildi.
Balkan ve I.Dünya Savafllar›na kat›ld›.
1919-1921 aras› 3.Kafkas Tümeni Ko-
mutanl›¤›’nda bulundu. Aral›k 1920’de
tümgeneral oldu. 1923’te 9.Kafkas Tü-
men Komutanl›¤›’na ve daha sonra
9.Kolordu Komutan Vekilli¤ine atand›.
Komutanl›k görevi yan› s›ra ‹kinci
TBMM’ye Erzurum’dan milletvekili se-
çildi (1923). 1926’da Atatürk’e karfl› dü-
zenlenen ‹zmir Suikast›’na kat›ld›¤› ge-
rekçesiyle Ankara ‹stiklâl Mahkeme-
si’nde yarg›lan›p idam edildi.
Rüfltü Pafla (Dadafl Rüfltü Pafla)
Atatürk, baflyaveri Rusuhi Bey’le (üniformal›) birlikte Dolmabahçe Saray›’nda.
KURTULUfi SAVAfiI SIRASINDA SOVYETLER B‹RL‹⁄‹’N‹N TBMM HÜKÛMET‹’NE YAPTI⁄I YARDIM (1920-1922)
Sovyetler Birli¤i’yle imzalanan Moskova ve Kars Antlaflmalar›,
iki ülke aras›ndaki sorunlar›n çözümlenmesi yan› s›ra TBMM Hükû-
meti’ne uluslararas› yasal bir statü ve sayg›nl›k kazand›rm›fl, bu-
nun ötesinde Sovyetler, kat›lm›fl olduklar› uluslararas› görüflme-
lerde, Türkiye’nin ba¤›ms›zl›¤› yönünde çaba harcam›flt›r. Ayr›ca,
Halil Pafla taraf›ndan A¤ustos 1920’de getirilen 100.000 alt›n Os-
manl› Liras› karfl›l›¤› külçe alt›n, Eylül 1920’de Yusuf Kemal Bey ta-
raf›ndan getirilen 1 milyon alt›n Ruble ve Moskova Antlaflmas›’ndan
sonra verilen 10.000.000 alt›n Ruble olmak üzere Sovyetler, top-
lam 11.000.000 alt›n Ruble ve 100.000 Osmanl› alt›n› tutar›nda pa-
ra yard›m› yapm›flt›r.
Sovyetler Birli¤i’nin, silâh, cephane ve malzeme yard›m› yan›
s›ra toplam para yard›m›, o dönemin k⤛t Türk Liras› hesab› ile 80
milyon civar›ndad›r. Oysa Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 1920
bütçesinin toplam› 63.018.354 TL., 1921 bütçesinin toplam› ise
79.160.058 TL.’dir. Bu toplam giderler içinde Millî Savunma bütçe-
si 1920’de 27.576.039 TL., 1921’de 54.160.058 TL.’dir. Yani iki y›l-
dan daha az bir zaman içinde Sovyetlerin yapt›¤› para yard›m›,
TBMM Hükûmeti’nin bir y›ll›k bütçesinden fazla, 1920 ve 1921 y›lla-
r› için Meclisçe onaylanan Millî Savunma giderlerinin toplam› ka-
dard›r.
Silâh yard›m›na gelince, Rusya’dan al›nan piyade tüfekleri,
“Millî Mücadele” boyunca sa¤lanan tüm tüfeklerin dörtte birinden
fazlad›r. Ancak Sakarya Savafl›’n›n bafllad›¤› gün 23 A¤ustos
1921’de bu savafla kat›lan Türk gücünün silâh mevcudu 54.572 tü-
fek idi. 28 Temmuz 1921’e kadar ise Rusya’dan teslim al›nan ve
Anadolu’ya tafl›nm›fl olan tüfek say›s› 30.083’tü; yani Sakarya’da-
ki tüfek say›s›n›n yar›s›ndan fazlas›. Ayn› flekilde Sakarya Savafl›
bafllarken Bat› Cephesi birliklerinde 9 milyona yak›n piyade mer-
misi bulunuyordu. Savafl boyunca, yap›lan hesaplara göre 10 mil-
yona yak›n mermi tüketilmifltir. Oysa 28 Temmuz’a kadar Rus-
ya’dan al›nan piyade mermisi say›s› 300 milyonu afl›yordu. Tüm
“Millî Mücadele” dönemi içinde ise sa¤lanan piyade mermisinin
yar›s›ndan fazlas› Rus yard›m› olarak al›nm›flt›r. Daha a¤›r silâhla-
ra gelince, makineli tüfeklerin dörtte biri ve toplar›n üçte biri Rus-
ya’dan gelmifl; ayr›ca Avrupa’dan sat›n al›nan silâh ve mermilerin
bedeli de Rusya’dan al›nan paralarla ödenmifltir.
Kaynak : Stefanos Yerasimos, Kurtulufl Savafl›’nda Türk-Sovyet ‹liflkileri, Boyut
Yay›n Grubu, 2000, s.614.
Sovyetlerin Ankara Büyükelçisi
Aralov (kasketli), Mustafa Kemal’le
birlikte.
