Saatçi, Mehmed Rifat
1869 Konya
8 Nisan 1936 Konya
Birinci TBMM Konya milletvekili. ‹lk
ve ortaö¤renimini tamamlad›ktan sonra
Konya Medresesi’nde ö¤renim gördü.
II.Meflrutiyet’in ilân›ndan sonra, ‹ttihat
ve Terakki F›rkas› saflar›nda yer ald› ve
yerel teflkilâtta aktif olarak çal›flt›.
Mondros Ateflkes Antlaflmas›’ndan
(1918) sonra Millî Mücadele’ye kat›ld›
ve Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nde gö-
rev ald›. Birinci TBMM’ye Konya’dan
milletvekili seçildi (1920). Milletvekilli-
¤i sona erince Konya’ya dönüp ticaretle
u¤raflt›.
Sabah
25 fiubat 1876-7 Kas›m 1922 aras› ‹s-
tanbul’da yay›mlanan Kurtulufl Savafl›
muhalifi günlük gazete. 25 fiubat
1876’da yay›n hayat›na girdi¤inde sahi-
bi Papadopulos Efendi ve baflyazar›
fiemseddin Sami’ydi. 1882’de yöneti-
mini Mihran Efendi’nin üstlendi¤i gaze-
tede s›ras›yla Dikran Kelekyan, Ahmed
Rasim ve Mahmut Sad›k baflyazarl›k
yapt›lar. Daha sonraki y›llarda Hüseyin
Cahit (Yalç›n), Cavit Bey, Abdülhak
Adnan (Ad›var), Mehmed Atâ, Hamit
Vehbi, Enis Tahsin (Til) gibi yazarlara
kadrosunda yer verdi. I.Dünya Savafl›
s›ras›nda Refik Halid (Karay), Ahmet
Emin (Yalman) ve Yahya Kemal’in
(Beyatl›) yaz›lar›n›n yer ald›¤›, dönemin
en önde gelen haber ve yorum gazetele-
rinden biri oldu. Mondros Ateflkes Ant-
laflmas›’ndan sonra Peyam gazetesi ile
birleflip Peyam-› Sabah ad›n› ald›. Bafl-
yazarl›¤›n› Ali Kemal’in üstlendi¤i ga-
zete, Kurtulufl Savafl› muhalifi olarak ta-
n›nd›. Kurtulufl Savafl›’n›n kazan›lma-
s›ndan sonra Ali Kemal tutuklan›p götü-
rülürken ‹zmit’te halk taraf›ndan linç
edildi. 12 Eylül 1922’den itibaren yeni-
den Sabah ad›yla yay›mland›. Sahibi
Mihran Efendi’nin yurt d›fl›na kaçmas›
nedeniyle kapand› (7 Kas›m 1922).
Sâbis, Ali ‹hsan
1882 ‹stanbul
9 Aral›k 1957 ‹stanbul
Kurtulufl Savafl› komutanlar›ndan.
1902’de Mühendishane-i Berrî-i Hüma-
yun’u, 1903’te Harp Akademisi’ni bitir-
di. 31 Mart Ayaklanmas›’n› bast›ran
Hareket Ordusu’nda görev ald›. I.Dünya
Savafl›’nda Çanakkale, Kafkas ve Irak
cephelerinde savaflt›. Irak Cephesi’nde
soyad›n› ald›¤› Sabis Savafl›’n› kazand›
(9-10 Mart 1916). ‹rân Harekât›’na ka-
t›ld›. Haziran 1918’de Beflinci Ordu Ko-
mutanl›¤›na atand›. Mondros Ateflkes
Antlaflmas› sonras› ‹ngilizler taraf›ndan
tutuklanarak Malta’ya sürgüne gönderil-
di. Eylül 1921’de serbest b›rak›l›nca
Anadolu’ya geçti ve Bat› Cephesi’nde
Birinci Ordu Komutanl›¤›na atand› (7
Ekim 1921). Bat› Cephesi Komutan› ‹s-
met Pafla (‹nönü) ile anlaflmazl›¤a düfl-
mesi üzerine görevden al›nd› (20 Hazi-
ran 1922) ve bir y›l sonra emekli edildi.
II.Dünya Savafl› s›ras›nda Alman ordu-
lar›n›n baflar›lar›n› öven yaz›lar›yla dik-
kati çekti. 1954 seçimlerinde Demokrat
Parti’den Afyon milletvekili seçildi.
Devlet ve hükûmet ileri gelenlerine gön-
derdi¤i imzas›z mektuplar nedeniyle on
befl ay a¤›r hapse mahkûm edildiyse de
(1947) sonradan ç›kar›lan af yasas›yla
serbest b›rak›ld›. An›lar›, “Harp Hat›ra-
lar›m” ad›yla 1943’te üç cilt olarak ya-
y›mland›. Daha sonra yay›mlayamad›¤›
ciltlerin de eklenmesiyle 6 cilt olarak ye-
niden bas›ld› (1991-1993).
Sabit, Ali Sami
bk.
Karaman, Sabit Ali Sami
Sabuncu ‹smail
1891 fiebinkarahisar
1 May›s 1961 ‹stanbul
‹kinci TBMMKarahisar›flarkî (fiebinka-
rahisar) milletvekili. ‹stanbul’da Mek-
teb-i Ticaret ve Mekteb-i Hukuk’u bitir-
dikten sonra yedek subay olarak Birinci
Dünya Savafl›’na kat›ld›. ‹kinci
TBMM’ye Karahisar›flarkî’den millet-
vekili seçildi (1923). fiebinkarahisar
712
Saatçi, Mehmed Rifat
Mehmed Rifat Saatçi
5 Mart 1918 tarihli Sabah gazetesinin 10165
say›l› nüshas›.
Mustafa Kemal, I.Ordu Komutanl›¤›na atad›¤› Ali ‹hsan Pafla’y› (Sâbis) cepheye u¤urlarken.
Ali ‹hsan Pafla (Sâbis)
S
